Tag: #SosialMediaQadağası

  • Nepalda qanlı etirazlar: Baş Nazir istefa verdi, Parlament yandırıldı

    Nepalda qanlı etirazlar: Baş Nazir istefa verdi, Parlament yandırıldı

    Nepal Baş Naziri KP Şarma Oli ölkəni bürüyən antikorrupsiya etirazları dalğası səbəbindən vəzifəsindən istefa verməyə məcbur qalıb. Bu etirazlar 19 nəfərin ölümü və 100-dən çox insanın yaralanması ilə nəticələnib. Buna baxmayaraq, on minlərlə etirazçı küçələrdə qalaraq yolları bağlayıb, parlamentə və digər hökumət binalarına od vurub.

    Baş Nazir Oli çərşənbə axşamı, onun administrasiyası son onillikdəki ən qanlı iğtişaşlara səbəb olmaqda günahlandırıldıqdan sonra Prezident Ramçandra Paudelə ünvanladığı məktubunda yazıb: “Ölkədəki əlverişsiz vəziyyəti nəzərə alaraq, problemin həllini asanlaşdırmaq və konstitusiyaya uyğun olaraq siyasi yolla həll etməyə kömək etmək üçün bu gündən etibarən istefa verirəm.”

    Fasiləsiz komendant saatına baxmayaraq, çərşənbə axşamı minlərlə Nepal gəncləri paytaxt Katmandunun küçələrinə qayıdaraq dəyişiklik tələb edib və çevik qüvvələrlə toqquşublar. Bəzi etirazçılar hökumət binalarını yandırıblar.

    “Z nəslinin etirazı” adlandırılan bu nümayişlər hökumətin sosial media platformalarını, o cümlədən Facebook, X və YouTube-u əngəlləməsi ilə başlayıb. Hökumət bu addımı şirkətlərin qeydiyyatdan keçmədiyini və dövlət nəzarətinə tabe olmadığını əsas gətirərək izah edib.

    Lakin etirazlar daha geniş narazılıqları əks etdirəcək şəkildə genişlənib. Xüsusilə, bir çox gənc, siyasi liderlərin övladlarının – “nepo kids” adlananların – lüks həyat tərzi sürdüyü və çoxsaylı üstünlüklərdən yararlandığı, əksər gənclərin isə iş tapmaqda çətinlik çəkdiyi üçün qəzəbləniblər.

    Hökumətin qadağanı ləğv etməsinə və tətbiqlərin yenidən onlayn olmasına baxmayaraq, çərşənbə axşamı etirazlar yenidən alovlanaraq paytaxtdan ölkənin bir çox şəhərinə yayılıb. Aparıcı etiraz simalarından Sudan Qurung yeni bərpa olunmuş Instagram səhifəsindəki paylaşımında bildirib: “Nepal hökuməti devrildi, gənclər etirazı qazandı. Gələcək bizimdir.”

    Dövlətin simvolik rəhbəri olan Prezident Ram Çandra Paudel etirazçılara sülh yolu ilə həll tapmaq və gərginliyin daha da artmasının qarşısını almaq üçün dialoqa başlamağı çağırıb. Nepal Ordusunun rəisi Ashok Rac Siqdel də video mesajında etirazçıları daha çox insan və əmlak itkisinin qarşısını almaq üçün nümayişləri dayandırmağa və dialoq masasına gəlməyə səsləyib.

    Nepalın zəif idarəçiliklə mübarizəsi

    Bu iğtişaşlar 2008-ci ildə küçə nümayişlərinin Nepalın əsrlik monarxiyasını devirməsindən bəri ən ciddi hadisədir. Demokratik islahatlara baxmayaraq, 30 milyon əhalisi olan Himalay ölkəsi zəif idarəçilik və yayılmış korrupsiya ilə mübarizə aparır. İqtisadi imkanlar məhdud olaraq qalır, bu da milyonlarla Nepal vətəndaşını ailələrini dolandırmaq üçün Körfəz ölkələri, Cənubi Koreya və Malayziyada iş axtarmağa məcbur edir.

    Dünya Bankının məlumatına görə, ötən il gənclər arasında işsizlik səviyyəsi təxminən 20 faiz təşkil edib. Hökumətin hesablamalarına görə, hər gün 2000-dən çox gənc Yaxın Şərq və ya Cənub-Şərqi Asiyada iş tapmaq üçün ölkəni tərk edir.

    73 yaşlı Oli, ötən ilin iyul ayından etibarən dördüncü dəfə Baş Nazir vəzifəsini icra edirdi və monarxiya sonrası dövrdə 14-cü Baş Nazir olmuşdu. İki kabinet naziri bazar ertəsi axşamı “mənəvi səbəblər” göstərərək istefa vermişdi.

    Şahidlərin sözlərinə görə, etirazçılar şinləri yandırıb, daş atıb və bir neçə siyasətçinin evlərinə od vurublar. Yerli media, hərbi helikopterlərin mühasirəyə alınmış evlərdən nazirləri təxliyə etdiyini bildirib. Kütlə Baş Nazirin iqamətgahını da dağıdıb və parlamentin, əsas nazirliklərin yerləşdiyi Singha Durbar hökumət kompleksini yandırıb.

    Sosial mediada yayılan görüntülər keçmiş Baş Nazir Şer Bahadur Deuba və həyat yoldaşı, Xarici İşlər Naziri Arzu Rana və Maliyyə Naziri Bişnu Paudelın əsgərlər müdaxilə etməzdən əvvəl nümayişçilər tərəfindən hücuma məruz qaldığını göstərir.

    Birləşmiş Millətlər Təşkilatının insan haqları rəisi Volker Türk zorakılıqdan “dəhşətə gəldiyini” bildirib və danışıqlara çağırış edib. Lakin bu çağırışlara məhəl qoyulmadığı görünürdü.

    Sərhədsiz Reportyorlar (RSF) təşkilatı böyük bir nəşriyyatın – Kantipur Media Group-un qərargahının yandığını bildirib və “etirazçıları jurnalistləri hədəf almamağa” çağırıb. Katmandu hava limanının sözçüsü Rinji Şerpa isə bildirib ki, hava limanı açıq qalsa da, yanğınlardan əmələ gələn tüstü görünmə qabiliyyətinə təsir etdiyi üçün bəzi uçuşlar ləğv edilib.

    24 saat

  • Nepalda etirazçılar iqtisadiyyat nazirini sürükləyib çaya qovdu

    Nepalda etirazçılar iqtisadiyyat nazirini sürükləyib çaya qovdu

    Katmanduda sosial media blokadasına qarşı kütləvi etirazlar

    Nepalda on minlərlə insan Facebook, X və YouTube daxil olmaqla populyar sosial media platformalarının bloklanmasından sonra küçələrə axışıb. Baş nazir Katmanduda toplaşan minlərlə “Z Kuşağı” nümayişçilərinin çağırışına cavab verərək, parlament binasını mühasirəyə alıblar.

    Polisin xəbərdarlıqlarına baxmayaraq geri addım atmayan etirazçılarla polis arasında ciddi toqquşmalar yaşanıb. Polisin sərt müdaxiləsi ilə üzləşən nümayişçilər, bu qadağanın aradan qaldırılmasını tələb ediblər.

    Polisdən sərt müdaxilə və “Z Kuşağı”nın tələbləri

    “Bəsdir artıq”, “Korrupsiyaya son” kimi şüarlar səsləndirən aksiyalarıçılar hökumət əleyhinə çağırışlar ediblər. Polis, etirazları dağıtmaq üçün bibər qazı tətbiq etməyə məcbur olub.

    Nepalın Rabitə Naziri Prithvi Subba, polisin bibər qazı, dəyənək və plastik güllə istifadə etməyə məcbur qaldığını bildirib. Nepal hökuməti, populyar internet platformalarının “saxta xəbərlər”, “nifrət nitqləri” və “onlayn dələduzluq” kimi məsələlərlə mübarizə aparmaq üçün tənzimləmələrə ehtiyacı olduğunu müdafiə edir. Katmandu bölgə rəsmiləri, baş verən hadisələrdən sonra küçəyə çıxma qadağası elan edib.

    İqtisadiyyat Nazirinə qarşı qəzəb

    Baş verən hadisələr zamanı Nepalın İqtisadiyyat Naziri Bishnu Padel küçədə etirazçılar tərəfindən qovulduqdan sonra tutularaq paltarları soyundurulub və yerdə süründürülüb. Daha sonra naziri çaya ataraq oradan da uzaqlaşdırıblar.

    Sosial media blokadasının arxa planı

    Ötən həftə Nepalın Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyinə qeydiyyatdan keçmə müddətinə riayət etmədikləri üçün 26 populyar internet platformasının bloklanmasına qərar verilmişdi. Cümə günündən bəri istifadəçilər platformalara daxil olmaqda çətinlik çəkərkən, yasaqdan sonra nazirliyə qeydiyyatdan keçən iki platforma yenidən aktivləşdirildi. Nepal hökuməti internetdəki bu platformaları qadağan etmədiyini, lakin ölkə qanunlarına uyğun hala gətirməyə çalışıldığını müdafiə edir.

    24 saat

  • Nepalda gənc etirazlar: Ölənlərin sayı artır, parlamentə basqın

    Nepalda gənc etirazlar: Ölənlərin sayı artır, parlamentə basqın

    Nepalda Qanlı İğtişaşlar: 19 Həlak, Parlamentə Hücum

    2025-ci il sentyabrın 8-də Nepal iğtişaşları ilə sarsılıb. Təhlükəsizlik qüvvələri ilə etirazçılar arasında baş verən gərgin toqquşmalarda azı 19 nəfər həlak olub. Ölkənin paytaxtında on minlərlə etirazçı, xüsusilə də Z nəslinin nümayəndələri küçələrə çıxaraq parlament binasına basqın ediblər.

    Gənclərin Qəzəbi: Sosial Media Qadağası və Korrupsiya

    Kütləvi etirazlara səbəb olan əsas amillər hökumətin tətbiq etdiyi sosial media qadağası və ölkədə geniş yayılmış korrupsiya hallarıdır. Gənc nəsillər internetə çıxış məhdudiyyətlərini və vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadəni qətiyyətlə pisləyirlər. Bu narazılıqlar son günlərdə artaraq böyük miqyaslı Nepal iğtişaşlarına çevrilib. Etirazçılar hökuməti istefaya səsləyərək radikal islahatlar tələb edirlər.

    Gənclərin narazılığının yüksək olması, rəqəmsal azadlıqların məhdudlaşdırılmasına qarşı çıxan yeni nəslin siyasi aktivliyinin göstəricisidir.

    24 saat

  • Nepalda sosial media qadağası və korrupsiya etirazları: 14 ölü

    Nepalda sosial media qadağası və korrupsiya etirazları: 14 ölü

    Nepalda Qanlı Etirazlar: On Dörd Nəfər Həlak Oldu, Onlarla Yaralı Var

    Nepal etirazları hökumətin sosial media qadağası və iddia edilən korrupsiya siyasətinə qarşı keçirilən aksiyalar zamanı daha da gərginləşib. Bildirilir ki, hadisələr nəticəsində ən azı 14 nəfər həlak olub, onlarla insan xəsarət alıb. Polis qüvvələri gənc nümayişçilərə qarşı həqiqi güllələrdən, gözyaşardıcı qazdan və rezin güllələrdən istifadə ediblər.

    Bazar ertəsi günü Katmanduda bəzi etirazçılar barrikadaları qıraraq parlament kompleksinə daxil olmaq cəhdi ediblər. Nümayişçilərdən biri ANI xəbər agentliyinə açıqlamasında polisin “ayrımçılıq etmədən” atəş açdığını və dostunun əlindən yaralandığını söyləyib. Milli Travma Mərkəzinin baş həkimi Dr. Bədri Rizal Associated Press xəbər agentliyinə açıqlamasında xəstəxanada yeddi nəfərin vəfat etdiyini və 58 nəfərin yaralı olduğunu bildirib. Yaralıların çoxunun baş və sinə nahiyəsindən vurulduğu və vəziyyətlərinin ağır olduğu qeyd olunur. Ailələr yaxınlarından xəbər gözləyərkən, digərləri qan vermək üçün toplaşıblar. Nepal Televiziyasının məlumatına görə, ümumilikdə 50-dən çox insan xəsarət alıb.

    Gənclərin narazılığı və Korrupsiya

    Katmanduda fəaliyyət göstərən “Policy Entrepreneurs Inc” analitik mərkəzinin direktoru Anurak Açarya etirazların əsas səbəbinin sosial media qadağası olduğunu, lakin kökündə daha dərin problemlərin yattığını vurğulayıb. Onun sözlərinə görə, bu nəsil yeni, inklüziv bir Nepal arzusu ilə böyüyüb, lakin yeni konstitusiyanın qəbulundan on il sonra belə bu arzu gerçəkləşməyib. Z nəslinin üzləşdiyi reallıq ölkədə yaşayış imkanlarının məhdud olmasıdır ki, bu da minlərlə gənci təhsil və iş üçün xaricə köçməyə məcbur edir. Qeyri-sabit hökumətlər və geniş yayılmış korrupsiyadan qaynaqlanan narazılıq həddi-büldüğə çatıb. Nepal krallığı 2008-ci ildə, on il davam edən maoçu üsyandan sonra ləğv edildikdən bəri hökumətlər tez-tez dəyişir.

    “Korrupsiyaya Yox, Sosial Mediaya Hə”

    Minlərlə gənc, o cümlədən məktəbli və tələbə geyimli insanlar Katmandu küçələrinə çıxaraq nümayişlərə qoşulublar. Onlar “Korrupsiyanı dayandırın, sosial medianı yox”, “Sosial medianı bərpa edin” və “Gənclər korrupsiyaya qarşı” kimi şüarlar səsləndiriblər. 20 yaşlı tələbə İkşama Tumrok AFP xəbər agentliyinə açıqlamasında hökumətin “avtoritar münasibətinə” qarşı etiraz etdiyini bildirib: “Biz dəyişiklik görmək istəyirik. Başqaları buna dözüb, amma bizim nəsil ilə bu sona çatmalıdır.” Ötən həftə hökumət Facebook, YouTube və X daxil olmaqla bir sıra sosial media platformalarına girişi qadağan etmək qərarı qəbul edib. Bu, gənc nepallılar arasında narazılığı daha da artırıb. Rəsmilərin sözlərinə görə, bu qərar platformaların hakimiyyət orqanlarında qeydiyyatdan keçməməsi və yalan xəbərlərin, nifrət nitqinin, habelə dələduzluğun yayılmasında sui-istifadə edilməsi səbəbindən verilib. “Z Nəsli Etirazları” adlandırılan bu aksiyaların təşkilatçıları bunun gənclərin hökumət qərarına qarşı hiss etdiklərini əks etdirdiyini bildiriblər.

    Hökumətin Sərt Cavabı və Tənqidlər

    Katmandu Rayon İnzibati İdarəsinin sözçüsü Muktiram Rical Reuters xəbər agentliyinə bildirib ki, polisə kütləni nəzarətdə saxlamaq üçün su şırnaqlarından, dəyənəklərdən və rezin güllələrdən istifadə etmək əmri verilib və ordu qüvvələri də cəlb edilib. Baş nazirin ofisi və digər hökumət binalarının yerləşdiyi Singha Durbar ərazisinə qədər genişləndirilən komendant saatı axşam saat 10-a qədər qüvvədə qalacaq. Bazar günü hökumət bəyanat yayaraq fikir və ifadə azadlığına hörmət etdiyini və onların qorunması üçün mühit yaratmağa sadiq olduğunu bildirib. Lakin Katmanduda yaşayan analitik Açarya hökumətin etirazlara reaksiyasını kəskin şəkildə pisləyib. O, silahsız məktəbli və tələbələri cinayətkar kütlə kimi qiymətləndirib və polisin onlara qarşı “ayrımçılıq etmədən” atəş açmasını əmr etdiyini deyib. Açarya həmçinin, pis təchiz edilmiş və sayca az olan polisin ölümcül olmayan tədbirlər əvəzinə həqiqi güllələrdən istifadə etdiyini qeyd edib. O, Daxili İşlər Nazirinin yetkinlik və liderlik nümayiş etdirə bilmədiyini, daha da narahatedici olanın isə hökumətin vətəndaşlarına, xüsusilə də etirazların ilk dəfə gərginləşdiyi parlament binasının ətrafında ən təhlükəsiz hiss etməli olan gənclərə qarşı səhv etdiyini bildirib.

    24 saat

  • Orta və yuxarı siniflərdə süni intellekt təhsili başlayır

    Orta və yuxarı siniflərdə süni intellekt təhsili başlayır

    Borne, yeni tədris ili ilə əlaqədar Fransanın paytaxtı Parisdə mətbuat konfransı keçirib. O, təhsil sistemində bir sıra yenilikləri və mühüm qərarları ictimaiyyətə təqdim edib.

    Təhsil Sistemində Yeni Qaydalar

    Yeni tədris ilindən etibarən orta məktəblərdə mobil telefonların istifadəsi qadağan ediləcək. Borne həmçinin, 15 yaşından kiçiklərin sosial media platformalarından istifadəsini məhdudlaşdırmağı hədəflədiklərini bildirib. Bu tədbirlərin şagirdlərin təlim prosesinə fokuslanmasını və psixoloji sağlamlığını qorumağı məqsəd qoyduğu vurğulanıb.

    Süni İntellekt Təhsilin Mərkəzində

    Süni intellekt mövzusunda danışan Borne, bu texnologiyanı “cəmiyyətimizi dəyişdirən əsl bir inqilab” adlandırıb və onun “tədris və öyrənmə üsullarımıza birbaşa təsir göstərdiyini” qeyd edib. Bu çərçivədə, bütün orta məktəb və lisey şagirdlərinə süni intellekt təlimləri təklif ediləcəyi açıqlanıb. Bu təlimlər xüsusilə 7-ci və 9-cu sinif şagirdləri, eləcə də imtahanlara hazırlaşan məktəbəqədər və ibtidai sinif müəllimi namizədləri üçün məcburi olacaq.

    Psixoloji Dəstək və Təhlükəsizlik Tədbirləri

    Yeni tədris ilindən etibarən hər bir məktəbə psixi sağlamlıq üzrə bir bələdçi təyin ediləcək. Borne, çətin vəziyyətdə olan şagirdlərin müəyyən edilməsi və onlara yardım göstərilməsi üçün hər bir təhsil ocağında xüsusi protokol tətbiq olunacağını bildirib.
    Bundan əlavə, hər məktəbdə gündəlik 30 dəqiqə fiziki fəaliyyətlər həyata keçiriləcək. Məktəb rəhbərliyi, təhlükəsizlik məsələlərinə xüsusi diqqət yetirərək, məktəbə silah gətirən hər bir şagirdin intizam komissiyasına göndəriləcəyini açıqlayıb. Bu addımlar təhsil mühitindəki nizam-intizamı və təhlükəsizliyi gücləndirməyə yönəlib. Bu yeniliklər, təhsilin keyfiyyətini artırmaqla yanaşı, şagirdlərin sağlam inkişafı və təhlükəsizliyini təmin etmək üçün həyata keçiriləcək. Fransanın paytaxtı Paris, bu təhsil islahatlarına ev sahibliyi edir.

    24 saat