Bir əsrdən də əvvəl iki əsgər, Avstraliya sahillərində Fransadakı Birinci Dünya müharibəsinə getmək üçün hazırlaşırdı. Üzərilərində xaki yaşıl mundirlər, Britaniya əmri ilə yola çıxacaqdılar.
27 yaşlı onbaşı Malcolm Neville və 37 yaşlı William Harvey. HMAT A70 Ballarat adlı piyada daşıma gəmisində, önlərində kilometrlərlə uzanan dənizə baxırdılar.
Gəmi, Adelaidedən yola çıxmış və Qərb Cəbhəsindəki 48-ci Avstraliya Piyada Batalyonuna takviyə aparmaq üçün Avropaya doğru üzürdü.
İki əsgər, üfüqə baxarkən bəlkə qorxu, bəlkə də ümid hiss edirdilər. Nəticə isə hər iki halda eyni idi: hər ikisi öləndən sonra özlərindən sonra bir iz buraxmaq istədi.
Bu səbəbdən iki əsgər iki məktub qələmə aldı. Onlar özlərini, ailələrini və yaşadıqları dünyanı təsvir etdilər. Müharibədən çox bəhs etmədilər, çünki onsuz da müharibənin içində idilər.
100 İldən Sonra Tapıldı
Bu məktublar 100 ildən çox dənizdə gizli qaldı. Nəhayət, 114 il sonra, Avstraliyalı bir cütlük tarixə işıq salan bu xəzinəni sahilboyunda aşkar etdi.
Şəffaf və qalın şüşədən hazırlanmış bu “Schweppes” markalı şüşə butulka, 9 oktyabr tarixində Qərbi Avstraliyanın Esperance yaxınlığındakı Wharton çimərliyində Broun ailəsi tərəfindən tapıldı.
Onlar adi zibil toplama səfərlərindən birində bu zaman kapsuluna rast gəldilər. Şüşənin içərisində kağız parçaları olduğunu görəndə, onu diqqətlə açdılar.
Məktublarda Nələr Yazılıb?
Şüşənin içində, 15 avqust 1916-cı il tarixli iki məktub vardı. Onbaşı Malcolm Neville və William Harvey tərəfindən qələmə alınmış bu sətirlər, iki əsgərin yaşadıqlarını əks etdirirdi.
Neville məktubunun anası Robertina Neville-ə çatdırılmasını xahiş etmişdi. Harvey isə anasını itirdiyi üçün məktubunun tapılmasından məmnunluq duyulmasını arzu etmişdi.
Harvey, “Bizi tapın, bu gün bizim qədər yaxşı olun” deyə yazmışdı. Neville isə “Həqiqətən də çox yaxşı vaxt keçiririk, yeməklər olduqca ləzzətlidir, sadəcə bir yeməyi dənizə qaytardıq” deyərək heç kimin dəniz tutmasına qarşı toxunulmaz olmadığını xatırlatdı. Dəniz tutmasına baxmayaraq, “hamımız qədər xoşbəxtik” deyən Neville, müharibə öncəsi həyəcanı təsvir etdi.
Böyük Nəvələri Məktubunu Oxudu
Deb Broun, şüşənin uzun müddət dənizdə deyil, qumun içində basdırılmış qaldığını düşünür. O deyir ki, son aylarda çimərlikdəki qum təpələrini aşındıran böyük dalğalar onu yenidən üzə çıxarıb. Məktublar islanmış olsa da, yazılar hələ də oxunur.
Bunun vasitəsilə Broun ailəsi iki əsgərin qohumlarına çata bildi. Harveyin nəvəsi Ann Turner bu kəşfi “bir möcüzə” olaraq xarakterizə etdi.
Neville bir il sonra müharibə zamanı həyatını itirdi. Harvey isə iki dəfə yaralandı, lakin müharibədən sağ çıxdı və 1934-cü ildə, ailəsinin iddiasına görə, Almaniya xardal qazı hücumlarının səbəb olduğu xərçəngdən vəfat etdi.
Lakin Broun ailəsi Neville’in ailəsinə çatmağı bacardı. Neville’in məktubu yüz ildən sonra ailəsinə çatdırıldı.
Neville’in böyük qardaşı nəvəsi Herbie Neville, “bu məktub ailəmizi yenidən bir araya gətirdi. O, müharibəyə xoşbəxt getmiş kimi görünür. Təəssüf ki, həyatını itirdi. Nə cəsur insan idi” deyə danışdı.
