Xartum Beynəlxalq Hava Limanı ətrafında partlayış səsləri eşidilib, hava limanının yenidən açılması ilə bağlı qeyri-müəyyənlik hökm sürür.
Paramilitar Sürətli Dəstək Qüvvələri (RSF) dördüncü ardıcıl gündür ki, Sudanın paytaxtı Xartum və onun əsas hava limanını pilotsuz uçuş aparatları ilə hədəfə alıb. Bu hücumlar hökumətə bağlı Sudan Silahlı Qüvvələri (SAF) şəhərə nəzarəti bir neçə ay əvvəl bərpa etdikdən sonra hava nəqliyyatını bərpa etməyə çalışdığı bir vaxta təsadüf edir.
Cümə səhəri erkən saatlarda paytaxtın üzərində pilotsuz uçuş aparatları və yer-hava tipli raket səsləri eşidilib. Xartum Beynəlxalq Hava Limanına yaxın yaşayan sakinlər Al Jazira-ya bildiriblər ki, bu səslərdən sonra güclü partlayışlar baş verib.
Hava limanının hədəfə alınıb-alınmadığı və zərərin dərəcəsi hələlik məlum deyil.
Bu hücumlar çərşənbə axşamı başlayan və hava limanının ən azı iki illik müharibədən sonra istifadəyə verilməsi planlaşdırılan gündən bir gün əvvəl başlayan dördüncü ardıcıl hücum seriyasıdır.
Yerli Badr Airlines aviaşirkətinə aid yeganə təyyarə çərşənbə günü hava limanına enib. Lakin hava limanının rəsmisi adının açıqlanmaması şərti ilə AFP-yə bildirib ki, davam edən hücumlar səbəbindən hava limanının yenidən açılması “növbəti bildirişə qədər” təxirə salınıb.
Al Jazeera-nın Xartumdan xəbər verən müxbiri Hiba Morgan bildirib ki, “rəsmilər əməliyyatların oktyabrın 26-da başlayacağını bildirsələr də, bunun baş tutmayacağı ilə bağlı narahatlıqlar var”.
2023-cü ilin aprelində başlayan müharibə on minlərlə insanın həyatına son qoyub, təxminən 12 milyon insanı yurdundan didərgin salıb və 30 milyon insanı humanitar yardıma möhtac vəziyyətinə gətirərək dünyanın ən böyük humanitar böhranına səbəb olub.
Xartum Beynəlxalq Hava Limanı yenidən hədəfdə
Sudan Silahlı Qüvvələri mart ayında paytaxtı paramilitar qüvvələrdən geri alıb. Həmin vaxtdan bəri sakinlər ehtiyatla evlərinə qayıdır, lakin çox vaxt onları dağılmış vəziyyətdə tapırlar.
Omdurmanda bütün əmanətləri ilə tikdiyi evi tavanları çökmüş və divarları zədələnmiş vəziyyətdə olan Alfatih Bəşir Al Jazira-ya danışaraq, “Mən onu xaricdə işləyərkən tikmişdim” deyib. O əlavə edib ki, indi zərəri təmir etmək üçün lazımi vəsaitə sahib deyil.
“Mən işləmirəm, arvadım və iki uşağımla boş oturmuşam. Bəzən çətinliklə yemək tapırıq. Necə yenidən tikintiyə başlaya bilərəm ki?” o sual edib.
Rəsmilər münaqişədə neçə evin zərər gördüyünü hələ də qiymətləndirir, lakin ordu və Sürətli Dəstək Qüvvələri arasındakı döyüşün izləri bütün paytaxt boyunca aydın görünür.
Digər sakin Afaf Xəmid zərərin miqyasını görəndə huşunu itirdiyini bildirib.
“Bu ev bizim doğulduğumuz, bütün ailə üzvlərimizin evləndiyi yerdir. İndi bacımla burada yaşayırıq və bizə kömək edəcək kimsə olmadığı üçün yenidən tikə bilmirik” o, Al Jazira-ya deyib.
Sudan münaqişəsi: Evlərə qayıdışın ağır sınaqları
Yerli valyutanın dəyərdən düşməsi müharibə zamanı işini qoruyub saxlaya bilənlər üçün belə yenidənqurmanı qeyri-mümkün bir işə çevirir. Maaşlar sabit qalsa da, münaqişənin başladığı 2023-cü ilin aprelində ABŞ dollarına nisbətən 600 funt olan Sudan funtunun məzənnəsi hazırda 3500 funta yüksəlib.
Müharibədən zərər çəkmiş ölkədə malları tapmaq da çətindir, bu da yenidənqurma işlərini çətinləşdirir. Mağaza sahibi Məhəmməd Əli bildirib ki, təhlükəsizlik yoxlamaları səbəbindən materialların çatdırılması çox vaxt aparır və bu da onları daha bahalı edir. Nəticə etibarı ilə, “tikinti materialları almağa gələnlərin sayı getdikcə azalır” deyib.
Sudan hökuməti paytaxtı yenidən qurmağı vəd etsə də, indiyədək diqqəti dövlət qurumlarına yönəldib, sakinlər isə öz evlərini necə bərpa edəcəklərini özləri həll etməyə məcburdurlar.
