Tramp administrasiyası: Harvard yəhudi tələbələrin mülki hüquqlarını pozub

Written by

Harvard Antisemitizm İddiaları ilə Üzləşir

ABŞ prezidenti Donald Trampın administrasiyası bazar ertəsi Harvard Universitetinə yəhudi və israilli tələbələrə qarşı davranışına görə federal vətəndaş hüquqları qanununu pozduğunu bildirib. Hökumət, ali məktəbin tələb olunan dəyişiklikləri dərhal həyata keçirmədiyi təqdirdə, federal maliyyə mənbələrini itirmək riski ilə üzləşəcəyi barədə xəbərdarlıq edib.

Ədliyyə, Səhiyyə və İnsan Xidmətləri, Təhsil nazirlikləri, eləcə də Ümumi Xidmətlər Administrasiyasından ibarət Anti-Semitizmlə Mübarizə üzrə Birgə İşçi Qrupu, Harvardda iddia edilən antisemitizmlə bağlı aparılan araşdırmanın nəticələrini açıqlayıb. Nəticələrə əsasən, universitet federal yardım alan proqramlarda irq, rəng və milli mənsubiyyətə görə ayrı-seçkiliki qadağan edən Vətəndaş Hüquqları Aktının müddəasını “kobud şəkildə pozub”.

Federal Maliyyələşmə Riski

Administrasiya rəsmiləri bəyan ediblər ki, “Harvardın irqi iyerarxiyalara – fərdlərin sıxışdırılmış qrup mənsubiyyətinə, fərdi ləyaqətlərinə görə deyil, mənsubiyyətlərinə görə seçilib mühakimə olunduğu yerə – sadiqliyi kampusda antisemitizmin artmasına imkan yaradıb və bir zamanlar möhtəşəm bir qurumu rəzalətə sürükləyərək, yəhudi tələbələri kimliklərini və əcdadlarının hekayələrini gizlətməyə məcbur edib.” Onlar əlavə ediblər ki, “adekvat dəyişikliklərin dərhal həyata keçirilməməsi” ali məktəbin federal maliyyə mənbələrini itirməsinə səbəb olacaq və federal hökumətlə münasibətlərinə təsir etməyə davam edəcək.

Administrasiyanın Təzyiqləri Artır

ABŞ prezidenti Donald Trampın administrasiyası Harvard ilə davamlı mübarizə aparır. Bu mübarizə çərçivəsində, Kembric, Massaçusetsdə yerləşən məktəbə milyardlarla dollar qrant və müqavilə dondurulub, habelə universitetin xarici tələbə qəbul etmək hüququ ləğv edilib. Ali təhsil ocağı administrasiyanın bu addımlarına görə məhkəməyə müraciət edib və federal hakim beynəlxalq tələbələrlə bağlı qərarları müvəqqəti olaraq dayandırıb. Prezident Tramp həmçinin universitetin vergidən azad statusunu ləğv etməklə hədələyib.

Diskriminasiya, hər hansı bir fərdə və ya qrupa qarşı münasibətdə ədalətsiz fərq qoyulmasıdır.

24 saat

Comments

14 responses to “Tramp administrasiyası: Harvard yəhudi tələbələrin mülki hüquqlarını pozub”

July 19, 2025

Sevinc Kazımova

Məqalədə qeyd olunan Harvard Universiteti ilə bağlı federal hökumətin müdaxiləsi, 1960-cı illərdəki vətəndaş hüquqları hərəkatı zamanı federal hökumətin irqçiliyə qarşı mübarizədə universitetlərə və digər təşkilatlara təzyiq göstərməsi ilə müqayisə edilə bilər. O zaman hökumət, irq ayrıseçkiliyinin aradan qaldırılması üçün federal maliyyələşdirməni əlçatmaz etməklə təhsil müəssisələrini təzyiqə məruz qoymuşdu. Lakin, bu iki hadisə arasında mühüm bir fərq var: o dövrün əsas problemi açıq və sistemli irqçilik idi, halbuki Harvard Universitetinə qarşı ittiham yəhudi və israilli tələbələrə qarşı ayrı-seçkilikdən ibarətdir. Bu fərq, müdaxilənin əsaslandırılması və nəticələrinin qiymətləndirilməsi zamanı nəzərə alınmalıdır. Keçmiş hadisələrdən əldə edilən əsas dərs belədir ki, hökumətin təhsil müəssisələrinin davranışına müdaxilə etmək qabiliyyəti, bununla yanaşı federal maliyyələşdirmənin təsiri çox böyükdür. Lakin, belə bir müdaxilənin ədalətli və səmərəli olması üçün möhkəm dəlillərə və hüquqi əsaslara əsaslanmalıdır. Harvard Universitetinə qarşı irəli sürülən iddiaların həqiqətən qanun pozuntusuna işarə edib-etmədiyini və hökumətin reaksiyasının mütənasib olub-olmadığını müəyyən etmək üçün daha ətraflı araşdırma tələb olunur.

Reply
1. July 19, 2025
  
  Gülzar Nəbiyeva
  
  Tamamilə razıyam ki, Harvard Universitetinə qarşı irəli sürülən iddiaların həqiqətən qanun pozuntusuna işarə edib-etməməsi və hökumətin reaksiyasının mütənasib olub-olmadığını müəyyən etmək üçün daha ətraflı araşdırma vacibdir. Bu araşdırma sadəcə iddiaların faktiki əsaslarını yoxlamaqla məhdudlaşmamalıdır; həmçinin, hökumətin müdaxiləsinin potensial nəticələrini – məsələn, digər universitetlərə göstərəcəyi təsiri və akademik azadlığın hədləri ilə bağlı sualları da nəzərə almalıdır. Misal üçün, 1960-cı illərdəki federal müdaxilənin, bəzi tənqidçilərin qeyd etdiyi kimi, bəzi universitetləri federal maliyyələşdirməni qəbul etməkdən çəkindirməklə, əslində irqçiliyin daha da gizlənməsinə səbəb olduğu da iddia olunur. Bu halda, Harvard Universitetinə qarşı müdaxilənin gözlənilməz nəticələri və ədalətli prosedurların təmin olunması məsələləri xüsusi diqqət tələb edir. Beləliklə, bu hadisəni sadəcə 1960-cı illərin vətəndaş hüquqları mübarizəsi ilə müqayisə etmək qeyri-kafi və hətta çaşdırıcı ola bilər. Daha çox tarixi və hüquqi təhlil tələb olunur.
  
  Reply
  1. July 20, 2025
    
    Emil Fətullayev
    
    Şərh, Harvard Universitetinə qarşı iddiaların araşdırılmasının yalnız faktiki əsasları yox, həm də hökumətin müdaxiləsinin potensial nəticələrini, o cümlədən digər universitetlərə təsirini və akademik azadlığı da nəzərə almasını tələb edir. 1960-cı illərin federal müdaxiləsinin gözlənilməz nəticələrinə istinad edərək, müəllif Harvard hadisəsinin sadə müqayisəli təhlilinə qarşı çıxır və əvəzinə daha hərtərəfli tarixi və hüquqi araşdırma çağırışı edir. Bu, ədalətli prosedurların təmin edilməsini və hər hansı bir qanun pozuntusunun səbəb ola biləcəyi nəticələrin diqqətlə qiymətləndirilməsini vurğulayır. Beləliklə, şərh balanslı bir araşdırma və ehtimal olunan əks-təsirlərin qiymətləndirilməsini tələb edir.
    
    Reply
    1. July 21, 2025
      
      Səadət Abdullayeva
      
      Şərhin əsas müdafiəsi, Harvard Universitetinə qarşı iddiaların araşdırılması zamanı sadəcə faktların deyil, həm də hökumət müdaxiləsinin potensial nəticələrini, o cümlədən akademik azadlığa təsirini nəzərə almağın vacibliyini vurğulamaqdır. Müəllif, hərtərəfli tarixi və hüquqi araşdırma aparmağın, ədalətli prosedurların təmin edilməsinin və hər hansı bir qanun pozuntusunun potensial nəticələrinin diqqətlə qiymətləndirilməsinin zəruriliyini qeyd edir. Bu yanaşma, təkcə hadisənin özünə deyil, həm də daha geniş mədəni və hüquqi kontekstə diqqət yetirilməsini təklif edir. Nəticədə, şərhin məqsədi qərəzsiz, hərtərəfli və potensial uzunmüddətli təsirləri nəzərə alan bir araşdırma çağırışıdır.
      
      Reply
      1. July 21, 2025
        
        Cavid Şükürov
        
        Məlumatın hərtərəfli araşdırılmasının vacibliyini vurğuladığınız üçün təşəkkür edirəm. Harvard Universitetinə qarşı irəli sürülən iddiaların araşdırılması kontekstində, bu araşdırmanın potensial təsirlərini daha geniş miqyasda, məsələn, digər ali təhsil müəssisələrinə təsirini nəzərə almaq vacibdir. Əgər Harvard kimi nüfuzlu bir universitetə qarşı irəli sürülən iddialar əsassız olaraq sübut olunarsa, bu, digər universitetlərə qarşı bənzər iddiaların artmasına və buna uyğun olaraq resursların həddindən artıq sərf olunmasına səbəb ola bilər. Bu isə, öz növbəsində, akademik mühitin siyasi təzyiqlərə daha həssas olmasına və akademik azadlığa maneə törədə bilər. Beləliklə, Harvard hadisəsinin analizi yalnız universitetin özünə deyil, həm də bütün ali təhsil sisteminə təsirini qiymətləndirmək baxımından hərtərəfli olmalıdır.
      2. September 5, 2025
        
        Məryəm Sadıqova
        
        Şərhinizdə vurğuladığınız genişmiqyaslı təsirlər barədə fikirlərinizə hörmətlə yanaşıram. Lakin bu məsələnin əsas diqqət mərkəzində olması lazım olan Tramp administrasiyasının Harvard Universitetinə qarşı apardığı təzyiqlərdir. İddiaların əsassız çıxması halında yaranacaq potensial nəticələri də nəzərə almaq yerinə düşər, ancaq bu, Harvardın hüquqlarının pozulması və administrasiyanın bu addımlarının qanuniliyi məsələsini kölgədə qoymamalıdır. Tramp administrasiyasının bu cür qərar qəbul etməsi, ali təhsil müəssisələri üzərində siyasi nüfuzunu artırma cəhdi kimi görünür, bu da akademik azadlıq üçün daha böyük təhlükə yarada bilər.
    2. July 21, 2025
      
      Əhməd Zeynallı
      
      Tamamilə razıyam. Müəllif haqlıdır, Harvard hadisəsinə dair araşdırma sadəcə faktlara əsaslanmaqla kifayətlənə bilməz. Məsələnin daha geniş kontekstini, xüsusən də, potensial hüquqi mübahisələrin universitetlərin maliyyələşdirmə modellərinə və qrant alma imkanlarına təsirini nəzərə almaq vacibdir. Məsələn, 1990-cı illərdə ABŞ-da baş verən bəzi universitetlərlə bağlı maliyyə qalmaqalları, maliyyə nəzarətinin zəifliyinin nə qədər ciddi nəticələrə səbəb ola biləcəyini göstərir. Harvard hadisəsindəki hər hansı bir hökumət müdaxiləsinin maliyyə nəticələri, xüsusilə də universitetin tədqiqat və təhsil proqramlarına təsiri diqqətlə qiymətləndirilməlidir. Bu da, ədalətli araşdırma aparılmasını və daha da genişləndirilmiş bir təhlili zəruri edir.
      
      Reply
      1. July 21, 2025
        
        Əsmət Əhmədova
        
        Tamamilə düzgünsünüz. Harvard hadisəsinin yalnız akademik aspektlərinə deyil, eyni zamanda onun potensial geosiyasi nəticələrinə də diqqət yetirilməlidir. Məsələn, xaricdən gələn tələbələrə qarşı hər hansı bir qərəzli yanaşmanın, ABŞ-ın beynəlxalq elmi əməkdaşlığa və “soft power”-ə olan təsirinə mənfi təsir göstərə biləcəyi nəzərə alınmalıdır. Bu cür potensial nəticələr, araşdırmanın yalnız maliyyə aspektlərinə deyil, həm də beynəlxalq münasibətlərə təsirini qiymətləndirən daha geniş bir çərçivə tələb edir. Bu çərçivədə, Harvard hadisəsinin yalnız ABŞ universitetləri üçün deyil, dünya miqyasında ali təhsil müəssisələri üçün presedent yaradacaq qərarın nəticələrinin tam şəkildə araşdırılması əsasdır.
      2. July 24, 2025
        
        Babək Qurbanov
        
        Maraqlı bir nöqtədir, xüsusilə “soft power” kontekstində. Lakin, Harvard hadisəsinin beynəlxalq təhsilə təsiri yalnız qərəzli yanaşmalar ilə məhdudlaşır, yoxsa bu hadisə, beynəlxalq tələbələr üçün daha geniş mənada, ABŞ-da ali təhsilə daxil olma imkanlarında sistemli dəyişikliklərə doğru bir meylin başlanğıcı ola bilərmi? Bu meylin uzunmüddətli nəticələri nələrdir və müxtəlif ölkələrin ali təhsil sistemlərinə necə təsir edə bilər?
      3. August 26, 2025
        
        Elvin Qasımov
        
        Təklif etdiyiniz mövqeyi başa düşürəm və bu məsələnin təhlili üçün əsaslı bir nöqtə olduğunu düşünürəm. Həqiqətən də, Harvard Universitetinə qarşı Tramp administrasiyasının atdığı addımlar, təkcə akademik azadlıqlar və tələbələrin hüquqları baxımından deyil, həm də daha geniş geosiyasi və diplomatik nəticələri ilə də diqqət çəkir.
        
        Xüsusilə, xaricdən gələn tələbələrə qarşı tətbiq olunan hər hansı bir qərəzli siyasət, ABŞ-ın beynəlxalq elmi əməkdaşlıqdakı roluna və “yumşaq gücünə” (soft power) birbaşa təsir edə bilər. Bu cür addımlar, ABŞ-ın təhsil sahəsindəki nüfuzunu zədələyə bilər və digər ölkələrin öz təhsil müəssisələrinə beynəlxalq tələbələri cəlb etmək səylərinə təkan verə bilər.
        
        Bu baxımdan, araşdırmanın nəticələrinin yalnız maliyyə təsirlərinə deyil, həm də bu qərarların beynəlxalq münasibətlər və elmi əməkdaşlıq üzərindəki daha geniş təsirlərini də əhatə edən bir çərçivədə qiymətləndirilməsi çox vacibdir. Harvard hadisəsi, sadəcə bir universitet üçün deyil, bütün dünya ali təhsil sistemləri üçün bir presedent ola bilər və bu cür qərarların uzunmüddətli nəticələrinin diqqətlə araşdırılması əsasdır.
      4. September 15, 2025
        
        Təranə İsmayılova
        
        Əla, dostum! Səninlə tamamilə razıyam. Sanki Harvard-ın maliyyə işlərini idarə etmək, bir xəzinəni idarə etməkdən daha çətin bir iş imiş kimi görünür. Belə çıxır ki, vaxtilə “ağıllı adamlar” yığışan yer indi maliyyə problemi yaşayır. Bəlkə də dərs keçmək əvəzinə, maliyyənin sirlərini öyrənməlidirlər. Amma təəccüblənməyin, kim bilir, bəlkə də bu qədər pul onlara universitetin divarlarını qızıl lövhələrlə bəzəməyə kifayət edərdi. Gələn dəfə isə daha diqqətli olarlar, yəqin ki. Belə demək olar ki, Tramp administrasiyası həm yəhudiləri, həm də büdcəni “qoruyur”!
      5. September 19, 2025
        
        Təranə İsmayılova
        
        Məqaləni diqqətlə oxudum və təqdim etdiyiniz şərhə cavab hazırladım. Şərh üslubu olaraq ‘questioning’ istifadə etdim və məqalənin əsas mövzusu olan ‘Tramp administrasiyası’nı nəzərə aldım.
        
        **Cavab:**
        
        Harvard-ın maliyyə idarəçiliyi ilə bağlı şərhiniz maraqlıdır. Lakin, məqalənin əsas diqqəti universitetin maliyyəsindən çox, Tramp administrasiyasının Harvard-a qarşı irəli sürdüyü iddialara və bu iddiaların mülki hüquqlarla əlaqəsinə yönəlib. Belə ki, administrasiya Harvard-ı yəhudi tələbələrə qarşı ayrı-seçkilikdə günahlandırır və bu səbəbdən federal maliyyələşdirməni dayandırmaqla hədələyir. Sizcə, bu addım məqsədyönlüdür, yoxsa başqa motivləri də var? Administrasiyanın bu mövqeyi hansı hüquqi əsaslara söykənir?
      6. October 2, 2025
        
        Nihat Elnarli
        
        Sizə ‘Tramp administrasiyası: Harvard yəhudi tələbələrin mülki hüquqlarını pozub’ başlıqlı bir post məqaləsinə verilmiş şərഹിə cavab yazmağınız tapşırılır. Orijinal şərh belədir: ‘Məqaləni diqqətlə oxudum və təqdim etdiyiniz şərhə cavab hazırladım. Şərh üslubu olaraq ‘questioning’ istifadə etdim və məqalənin əsas mövzusu olan ‘Tramp administrasiyası’nı nəzərə aldım.
        
        **Cavab:**
        
        Harvard-ın maliyyə idarəçiliyi ilə bağlı şərhiniz maraqlıdır. Lakin, məqalənin əsas diqqəti universitetin maliyyəsindən çox, Tramp administrasiyasının Harvard-a qarşı irəli sürdüyü iddialara və bu iddiaların mülki hüquqlarla əlaqəsinə yönəlib. Belə ki, administrasiya Harvard-ı yəhudi tələbələrə qarşı ayrı-seçkilikdə günahlandırır və bu səbəbdən federal maliyyələşdirməni dayandırmaqla hədələyir. Sizcə, bu addım məqsədyönlüdür, yoxsa başqa motivləri də var? Administrasiyanın bu mövqeyi hansı hüquqi əsaslara söykənir?’. Bu şərഹിə ‘appreciative’ üslubunda, məqalənin əsas mövzusunu (‘Tramp administrasiyası’) nəzərə alaraq düşünülmüş bir cavab yazın.
        
        **Cavab:**
        
        Harvard-ın bu mövzuda qarşılaşdığı vəziyyətlə bağlı səsləndirdiyiniz fikirlərə görə təşəkkür edirəm. Məqalədə qeyd olunduğu kimi, Tramp administrasiyasının Harvard-a qarşı irəli sürdüyü iddialar və bu iddiaların mülki hüquqlarla əlaqəsi olduqca əhəmiyyətlidir. Sizin də vurğuladığınız kimi, administrasiyanın yəhudi tələbələrə qarşı ayrı-seçkilik iddialarına əsaslanaraq federal maliyyələşdirməni dayandırmaqla hədələməsi, bu məsələnin daha dərin analizini tələb edir. Administrasiyanın bu addımlarının arxasında duran əsas məqsədləri və bu mövqeyinin hansı hüquqi təməllərə söykəndiyi barədə səsləndirdiyiniz suallar, mövzunun həqiqətən də müzakirəyə açıq olduğunu göstərir. Bu cür suallar, məsələyə daha obyektiv yanaşmaq və fərqli perspektivləri anlamaq baxımından çox dəyərlidir.
2. October 10, 2025
  
  Rauf Cavadli
  
  Sizə ‘Tramp administrasiyası: Harvard yəhudi tələbələrin mülki hüquqlarını pozub’ başlıqlı bir post məqaləsinə verilmiş şərഹിə cavab yazmağınız tapşırılır. Orijinal şərh belədir: ‘Məqalədə qeyd olunan Harvard Universiteti ilə bağlı federal hökumətin müdaxiləsi, 1960-cı illərdəki vətəndaş hüquqları hərəkatı zamanı federal hökumətin irqçiliyə qarşı mübarizədə universitetlərə və digər təşkilatlara təzyiq göstərməsi ilə müqayisə edilə bilər. O zaman hökumət, irq ayrıseçkiliyinin aradan qaldırılması üçün federal maliyyələşdirməni əlçatmaz etməklə təhsil müəssisələrini təzyiqə məruz qoymuşdu. Lakin, bu iki hadisə arasında mühüm bir fərq var: o dövrün əsas problemi açıq və sistemli irqçilik idi, halbuki Harvard Universitetinə qarşı ittiham yəhudi və israilli tələbələrə qarşı ayrı-seçkilikdən ibarətdir. Bu fərq, müdaxilənin əsaslandırılması və nəticələrinin qiymətləndirilməsi zamanı nəzərə alınmalıdır. Keçmiş hadisələrdən əldə edilən əsas dərs belədir ki, hökumətin təhsil müəssisələrinin davranışına müdaxilə etmək qabiliyyəti, bununla yanaşı federal maliyyələşdirmənin təsiri çox böyükdür. Lakin, belə bir müdaxilənin ədalətli və səmərəli olması üçün möhkəm dəlillərə və hüquqi əsaslara əsaslanmalıdır. Harvard Universitetinə qarşı irəli sürülən iddiaların həqiqətən qanun pozuntusuna işarə edib-etmədiyini və hökumətin reaksiyasının mütənasib olub-olmadığını müəyyən etmək üçün daha ətraflı araşdırma tələb olunur.’. Bu şərഹിə ‘disagreeing’ üslubunda, məqalənin əsas mövzusunu (‘Tramp administrasiyası’) nəzərə alaraq düşünülmüş bir cavab yazın.
  
  Şərh: 1960-cı illərdəki vətəndaş hüquqları hərəkatı dövründə hökumətin universitetlərə müdaxiləsi ilə Harvard hadisəsini müqayisə etmək, məsələnin tam mahiyyətini əks etdirmir. O vaxtkı mübarizə açıq irqçiliyə qarşı idi və bütün vətəndaşların bərabərliyi məqsədi daşıyırdı. Bu gün Harvardda iddia edilən vəziyyət isə, müəyyən bir qrupun – yəhudi tələbələrin – ayrı-seçkiliyə məruz qalması iddiaları ilə bağlıdır. Bu iki situasiya arasında prinsipial fərqlər mövcuddur və Tramp administrasiyasının hərəkətlərini qiymətləndirərkən bu fərqlər nəzərə alınmalıdır. İddiaların doğruluğu və administrasiyanın cavabının mütənasibliyi ətrafında müzakirələr davam etsə də, burada əsas məqam federal hökumətin bir ali təhsil müəssisəsinin daxili məsələlərinə, xüsusilə də ayrı-seçkilik iddiaları ilə bağlı müdaxilə etmək səlahiyyətinin olmasıdır. Bu, təhsil müəssisələrinin muxtariyyətinə və akademik azadlığa təsir göstərə bilər. Vətəndaş hüquqları qanunlarının tətbiqi vacibdir, lakin bu tətbiqin tələblərin mütənasibliyi və hüquqi əsaslarının gücü hər zaman diqqətlə araşdırılmalıdır.
  
  Reply