ABŞ prezidenti Donald Trampın Qəzza ilə bağlı çağırışları
ABŞ prezidenti Donald Trampın verdiyi bəyanata görə, bir sıra Orta Şərq ölkələri Qəzzaya Fələstin qrupuna qarşı mübarizə aparmaq üçün qoşun göndərməyi təklif ediblər. Bu açıqlama ərazidəki kövrək atəşkəs fonunda Həmasa qarşı təhdidləri yenidən gündəmə gətirib.
Tramp çərşənbə axşamı “Truth Social” platformasında yazıb: “Orta Şərqdəki və onun ətrafındakı indiki möhtəşəm müttəfiqlərimizin bir çoxu böyük həvəslə mənə açıq şəkildə bildiriblər ki, əgər Həmas bizimlə olan razılaşmanı pozaraq pis davranmağa davam edərsə, mənim xahişimlə Qəzzaya ağır qüvvələrlə daxil olmaq və ‘Həması yola gətirmək’ imkanını məmnuniyyətlə qəbul edərlər.”
Tramp qoşun göndərməyi təklif edən ölkələrin adlarını çəkməsə də, regiona göstərdiyi yardıma görə İndoneziyanı xüsusi qeyd edib. Prezident deyib: “Böyük və qüdrətli İndoneziya ölkəsinə və onun möhtəşəm liderinə Orta Şərqə və ABŞ-a göstərdikləri bütün köməyə görə təşəkkür etmək istərdim.”
Orta Şərq ölkələrindən Həmasa qarşı təkliflər
Cakarta və digər hökumətlər Qəzzada təhlükəsizliyi və sabitliyi bərpa etmək üçün sülhməramlı qoşunlar göndərməyi təklif etsələr də, heç bir ölkə Həmasla birbaşa toqquşmağa hazır olduğunu bildirməyib.
ABŞ prezidenti əlavə edib: “Min ildən bəri Orta Şərqə qarşı belə bir sevgi və ruh görməmişəm! Bu, seyr etməyə dəyər gözəl bir şeydir! Mən bu ölkələrə və İsrailə ‘HƏLƏ YOX!’ dedim! Qrupun doğru olanı edəcəyinə hələ də ümid var.” Tramp xəbərdarlıq edib: “Əgər etməsələr, qrupun sonu SÜRƏTLİ, QƏZƏBLİ və QƏDDArca olacaq!”
Tramp tez-tez Fələstin qrupuna qarşı oxşar təhdidlər səsləndirsə də, ABŞ-ın və ya hər hansı başqa bir qüvvənin Fələstin qrupunu İsrailin edə bilmədiyi şəkildə “yola gətirmək” üçün nə edə biləcəyi bəlli deyil. Son iki ildə İsrail Həmasın siyasi və hərbi liderlərinin əksəriyyətini məhv edib, eyni zamanda Qəzzanı yerlə bir edərək ərazidə aclıq yaradıb. Bu kampaniya aparıcı hüquq təşkilatları və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının araşdırmaçıları tərəfindən soyqırım kimi qiymətləndirilir.
Atəşkəsin pozulması və humanitar böhran
Atəşkəs 10 oktyabrda qüvvəyə mindikdən sonra İsrail tərəfindən 100-ə yaxın fələstinli öldürülüb. Tramp öz administrasiyasının vasitəçiliyi ilə əldə olunan atəşkəsi regiona sülh gətirəcək tarixi bir dönüş nöqtəsi kimi qiymətləndirirdi. Lakin barışıq qüvvəyə mindiyi andan etibarən İsrail, dəqiq işarələnməmiş, İsrail ordusunun nəzarəti altında olan ərazilərə yaxınlaşdığını iddia etdiyi fələstinliləri öldürməyə davam edib.
Bundan əlavə, İsrail razılaşmada əraziyə humanitar yardımın sürətləndirilməsinə dair öhdəliklərə baxmayaraq, bölgəyə yardımı məhdudlaşdırmağa davam edir. Hökumət Media Ofisinin məlumatına görə, atəşkəsin başlamasından bəri İsrail anklava cəmi 986 yardım yük maşınının girişinə icazə verib ki, bu da gündəlik 600 olmaqla gözlənilən 6600 yük maşınının cüzi bir hissəsidir.
Bazar günü, iki İsrail əsgərinin Rəfahda öldürülməsindən sonra İsrailin onlarla fələstinlini qətlə yetirən hava zərbələri endirməsi və əraziyə yardım girişini tamamilə dayandırması ilə razılaşma pozulma nöqtəsinə gəlib. İsrail qoşunların öldürülməsində Fələstin qrupunu günahlandırdı, lakin qrup bu insidentin İsrailin nəzarətində olan ərazidə baş verdiyini vurğulayaraq hər hansı əlaqəni inkar etdi. Bəzi ABŞ media orqanları İsrail əsgərlərinin partlamamış döyüş sursatının üzərindən keçdikdən sonra həlak olduğunu bildiriblər.
Qəzzanın gələcəyi və Həmasın silahsızlanması
Atəşkəsi təhdid edən gündəlik məsələlərdən başqa, ərazinin uzunmüddətli gələcəyi, o cümlədən ərazinin necə idarə olunacağı ilə bağlı suallar davam edir. Tramp Fələstin qrupunun silahsızlanmasının vacibliyini vurğulasa da, Fələstin qrupu silahları təhvil verməyi Fələstin dövlətinin qurulması ilə əlaqələndirir.
Bazar günü Tramp “Fox News”ə verdiyi müsahibədə Fələstin qrupunun silahsızlanması üçün konkret bir zaman çərçivəsinin olmadığını bildirdi. Həmin gün daha sonra İsraildə səfərdə olan vitse-prezidenti JD Vans, Həmas silahsızlanmadan əvvəl Qəzzaya beynəlxalq qüvvənin yerləşdirilməsinin və “təhlükəsizlik infrastrukturu”nun yaradılmasının zəruri olduğunu irəli sürdü.
Leave a Reply