ABŞ prezidenti Donald Trampın İsrailə tarixi səfəri və ardınca İsrail Parlamentində (Knesset) etdiyi çıxış dünya gündəminə damğasını vurdu. Donald Tramp təyyarəsi enmədən öncə verdiyi bəyanatlarla “Yaxın Şərqdə yeni bir şəfəq” sözü verdi.
Sülhə Çağırış və Şəxsi Ricə
ABŞ prezidenti İsrailin bütün hədəflərinə çatdığını vurğulayaraq, “artıq müharibə vaxtı bitdi, indi sülhün vaxtı gəldi” dedi. Lakin Donald Trampın ən kritik açıqlamalarından biri çıxışının sonlarına yaxın səsləndi. Tramp birbaşa İsrail Prezidentinə müraciət edərək, “Netanyahu yaxşı insandır, siz də yaxşı insanlarsınız. Sizdən xahişim odur ki, onu əfv edəsiniz” deyərək, Netanyahunun üzərində olan korrupsiya ittihamlarına toxundu. Prezident Netanyahunun maliyyə naziri ilə birlikdə mənimsəmədə ittiham olunduğunu və məhkəmə proseslərinin “təhlükəsizlik böhranı” səbəbiylə davamlı olaraq təxirə salındığını qeyd etdi. Çıxışının sonunda Donald Tramp “ABŞ prezidenti olaraq burada danışmaq böyük bir şərəf idi. Hamınıza təşəkkür edirəm” sözləri ilə alqışlar və trubaların müşayiəti ilə kürsüdən ayrıldı.
Qəzzadakı Atəşkəs və Regional Münasibətlər
İsrailə gedən təyyarədə jurnalistlərlə danışan Donald Tramp diqqətçəkən bəyanatlar verdi. O, “Hər kəs sülhün bir parçası olmaq istəyir” deyə bildirdi və Qəzzadakı atəşkəs razılaşmasını “ən böyük nailiyyətim ola bilər” sözləri ilə qiymətləndirdi. ABŞ prezidenti “Qəzzada artıq müharibə deyil, sülh olacaq” deyə vurğuladı. Bir jurnalistin “Qəzza Rivierası qurulacaqmı?” sualına cavabında isə “O konuda əmin deyiləm. İlk öncə maraqlanmalı olduğumuz insanlar var” deyərək əlavə etdi ki, “Qəzza dağılmış vəziyyətdədir, lakin oranı ziyarət etmək istərdim”. Regionun mürəkkəb siyasi və dini mənzərəsində müxtəlif cərəyanlar, o cümlədən sələfi hərəkatı kimi qruplar öz yerini tutur.
Knessetdə Yeni Başlanğıc Səslənişi
Knessetə gələn Donald Tramp burada qonaq kitabçasına imza atdı. O, kitabçada “bu mənim üçün böyük şərəfdir. Nə qədər böyük və gözəl bir gün. Bu yeni bir başlanğıcdır” yazdı. Çıxışından əvvəl ABŞ prezidenti qonaq otağında “Müharibə bitdi. Həmas razılaşmaya uyğun hərəkət edəcək və silahı yerə qoyacaq” əlavə etdi. Bu əsnada İsrail Parlamentində hazırlıq görən millət vəkillərinin şlyapaları diqqət çəkdi. İsrailli millət vəkillərinin “sülhün prezidenti Tramp” yazısı olan qırmızı şlyapaları ilə şəkil çəkdirməsi sosial mediada yayıldı. Bu cür şlyapalar Donald Trampın seçki kampaniyaları boyunca onunla özəlləşmişdi.
Netanyahu və Trampın Çıxışları
Çıxışa başlayan Netanyahu kürsüyə çıxaraq çıxış etdi. Netanyahu Donald Trampa “girovları geri qaytarmaqda oynadığınız rol, Qüdsü İsrailin paytaxtı kimi tanıdığınız, Qolan təpələri üzərindəki və Judea və Samaria (Qəzza və İordan çayının qərb sahili) üzərindəki haqlarımızı tanıdığınız üçün, İbrahim razılaşmaları və İrana qarşı əməlləriniz üçün təşəkkür edirik” dedi. Xüsusilə İrana qarşı aparılan əməliyyatları tərifləyən Netanyahu “onlara həqiqətən çəkiclə vurdu. Netanyahu Ağ Evdəki ən yaxşı prezident!” deyə danışdı. “Başqa heç bir ABŞ prezidenti İsrail üçün bu qədər səy göstərmədi” əlavə etdi. Netanyahu Donald Tramp sayəsində “bütün hədəflərinə çatdığını” söylədi və “İsrail, İranın bütün şər oxu üzərində qələbə qazandı. Sinvar, Əsəd, Haniyə, Nəsrullah, hamısı getdi. İranın nüvə və ballistik proqramı – getdi. Husilərin liderliyinin çoxu, hamısı getdi” deyə bildirdi.
ABŞ prezidenti Donald Tramp İsrail parlamentindəki çıxışında Yaxın Şərqdə yeni bir dövrün başladığını söylədi. O, “Bu tarixi bir şəfəqdir, yeni bir Yaxın Şərq doğulur” deyərək, “Nəsillər sonra bu gün hər şeyin dəyişməyə başladığı an olaraq xatırlanacaq və bu dəyişiklik daha yaxşıya doğru olacaq” ifadələrini işlətdi. İsrail Baş naziri Binyamin Netanyahu haqqında “Onunla işləmək asan deyil, lakin bu onu böyük edən şeydir” dedi. Netanyahunun Trampa sülhün rəmzi olaraq qızıl göyərçin hədiyyə etdiyi mərasimdə Tramp “Mənim şəxsiyyətim əslində müharibələri dayandırmaqla bağlıdır” sözləri ilə çıxışına davam etdi. Tramp “bu sülh səbəbilə insanlar küçələrdə rəqs edir. Qəzza hərbiləşdiriləcək və Həmas dağıdılacaq. İsrailin təhlükəsizliyi bir daha təhdid altına girməyəcək. İsrail silahla qazana biləcəyi hər şeyi qazandı. Artıq sülh zamanı gəldi, səylərinizin bəhrələrini yemək vaxtı gəldi. Bibi, artıq daha nəzakətli ola bilərsən. Müharibədə deyilsən” dedi.
Tramp Misirdə gözləyən liderlərə də toxundu: “Orada gözəl insanlar var. Ən zəngin və güclü ölkələrin liderləri məni gözləyir. Lakin bir az gec gedəcəyəm, bəlkə gəldiyimdə orada olmazlar” dedi. Tramp “Sülh Masası da quracağıq. Lideri mənim olmağımı istəyirlər, lakin çox məşğulam. Bunun üçün doğru insanları tapacağıq. Qəzzanın yenidən inşası üçün vəsait lazımdır. Varlı və güclü ərəb və müsəlman ölkələrinə təşəkkür edirəm. İnşa etmək üçün vəsait gərək” ifadələrini işlətdi. Tramp “hər şeyə rəğmən İbrahim Razılaşmalarında qalan ölkələrə təşəkkür edirəm. Onlar özlərini tanıyır. Bu razılaşmanı genişləndirəcəyik” əlavə etdi. Sonda, Tramp Netanyahunun üzərində olan korrupsiya davasına bir daha toxundu və İsrail Prezidentinə “Bibi yaxşı insandır, siz də yaxşı insanlarsınız. Sizdən bir istəyim olacaq, ona (Netanyahuya) əfv çıxarın” deyərək Netanyahu üçün ricada bulundu.
Leave a Reply