İsrail Suriya Xəritəsini Yenidən Cızır
Qəzzanı özünə birləşdirmək üçün genişmiqyaslı hücuma başlayan İsrail, indi də qonşu dövlətin ərazisindən pay qoparmaq niyyətindədir. Bu çərçivədə, Suriyadakı Türk Silahlı Qüvvələrinin mövcudluğu ilə bağlı Milli Müdafiə Nazirliyindən (MSB) əhəmiyyətli bir açıqlama gəlib. Nazirlik bəyan edib ki, Türkiyə birliklərinin Suriyadan çıxarılması məsələsi yalnız sərhəd təhlükəsizliyi tam təmin edildiyi və terror təhdidi tamamilə aradan qaldırıldığı təqdirdə yenidən nəzərdən keçirilə bilər.
Qeyd olunur ki, Suriyaya təklif edilən atəşkəs razılaşması və onunla birlikdə göndərilən, bu ölkə tərəfindən cızılmış cənub hissəsinin xəritəsi ABŞ-dakı nüfuzlu bir beyin mərkəzi tərəfindən yayımlanıb.
Xəritə Tamamilə İsrailin Xeyrinədir
Şamın cənub-qərbindən sərhəd xəttinə qədər uzanan silahsızlaşdırılmış zonaları və ərazi tənzimləmələrini əhatə edən yeni təhlükəsizlik planı, həmçinin Golan təpələrinin Suriya tərəfinin də tamamilə özünə birləşdirilməsini nəzərdə tutur.
Axios-un məlumatına görə, təklif 1979-cu ildə Misirlə imzalanan sülh müqaviləsini nümunə götürsə də, yeni xəritəni tamamilə İsrailin xeyrinə dəyişdirir. İsrail tərəfindən dəstəklənən Druzilərin yaşadığı Süveyda şəhərinə uçuşlar qadağan edilib. Həmin şəhər ilə Golan təpələri arasındakı Dəra bölgəsi isə tamamilə silahsızlaşdırılır. Golan təpələrinin önünə isə BMT sülhməramlı qüvvələrinin yerləşdirilməsi planlaşdırılır. Bu razılaşmaya əsasən, Süveydadakı mövcud vəziyyət böyük ölçüdə qorunarkən, Tel-Əviv rəhbərliyi Druziləri və BMT-ni bu iki ölkə arasına yerləşdirmiş olur.
MSB-dən Suriya Açıqlaması
Milli Müdafiə Nazirliyi (MSB) Mətbuat və İctimaiyyətlə Əlaqələr Müşaviri və Nazirliyin sözçüsü Tuğamiral Zeki Aktürk, Şəhid Jurnalist Həsən Tahsin Mətbuat Brifinq Salonunda keçirdiyi həftəlik mətbuat konfransında Türkiyənin Suriyadakı vəziyyətinə də toxundu.
MSB qaynaqları, bu ölkədə yerləşən Türk birliklərinin statusu ilə bağlı suala cavab olaraq bildirdilər ki, “Birləşdirilmiş qüvvələrimizin Suriyadan geri çəkilməsi, yalnız sərhəd təhlükəsizliyimizin tam təmin edilməsi və terror təhdidinin bütünlüklə aradan qalxması vəziyyətində yenidən nəzərdən keçirilə biləcək bir məsələdir.”
İsrailin təqdim etdiyi yeni xəritə, Süveyda ilə Suriyanın şərqində yerləşən YPG-yə bağlı SDG qüvvələri arasında bir dəhliz qurulmasının önünü aça bilər.
Davud dəhlizi kimi adlandırılan bu nəzəri koridor, Türkiyənin bölgədə varlığını davam etdirməsinə səbəb olan ən əhəmiyyətli təhdidlərdən biridir.
Şaraa Razılaşma İmzalamağa Hazırdır
İsrailin Strateji İşlər Naziri Ron Dermerin, çərşənbə günü Londonda Suriyanın xarici işlər naziri Əsəd əl-Şeybani ilə görüşməsi gözlənilir.
Görüşdə ABŞ-ın Yaxın Şərq üzrə xüsusi nümayəndəsi Tom Barrack da iştirak edəcək. ABŞ prezidenti Donald Trampın administrasiyasının vasitəçiliyi ilə keçiriləcək bu üçüncü görüş, yeni planın ən kritik mərhələrindən biri olacaq. Mənbələrə görə, irəliləyiş əldə edilsə də, yekun razılığa gəlmək üçün vaxt lazımdır. Lakin Şamda xarici mediaya danışan Suriya Prezidenti Əhməd əl-Şaraa isə fərqli bir tonda mesaj verib.
Əl-Şaraa, “Təl-Əvivlə təhlükəsizlik razılaşması yaxın günlərdə imzalana bilər” deyib. O, sülh və tam normallaşmanın hələlik gündəmdə olmadığını vurğulayıb. Əl-Şaraa keçən iyul ayında da razılaşmaya çox yaxın olduqlarını, lakin Süveydadakı hadisələrin prosesi pozduğunu bildirmişdi.
ABŞ-ın Xüsusi İstəyi
Əl-Şaraanın gələn həftə Nyu-Yorka gedərək Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyasında iştirak etməsi gözlənilir. Xarici mətbuata görə, Vaşinqton administrasiyası razılaşmanın ən qısa müddətdə imzalanması üçün gərgin səy göstərir.
Eyni dövrdə İsrail Baş naziri Benyamin Netanyahunun da ABŞ prezidenti Donald Trampın dəvəti ilə 2025-ci ilin sentyabr ayının son həftəsində ABŞ-a getməsi planlaşdırılır.
Leave a Reply