ABŞ İsveçrə tariflərini 15%-ə endirir: Qızıl diplomatiya

İsveçrə və ABŞ arasında əldə olunan mühüm razılaşmaya əsasən, Prezident Donald Trampın İsveçrə idxalına tətbiq etdiyi 39 faizlik yüksək tariflərin 15 faizə endirilməsi qərara alınıb. Bu razılaşma İsveçrənin 2028-ci ilə qədər ABŞ iqtisadiyyatına 200 milyard dollar (təxminən 150 milyard funt sterlinq) sərmayə qoymaq öhdəliyini ehtiva edir.

Tariflərin Azaldılması və İqtisadi Faydalar

İsveçrə-ABŞ Ticarət Sazişi çərçivəsində tətbiq edilən yeni qərarlar, keçən avqust ayında əlavə tariflərin qüvvəyə minməsindən sonra yaranan ciddi iqtisadi zərərin qarşısını almağa kömək edəcək. İsveçrənin İqtisadiyyat Naziri Guy Parmelin, razılaşmanı "iqtisadiyyatımız üçün böyük rahatlıq" adlandırıb. Onun sözlərinə görə, keçən həftə İsveçrə biznes liderlərinin Ağ Evdə ABŞ Prezidenti Donald Trampla görüşü razılaşmanın əldə olunmasında "həlledici" rol oynayıb. Sənaye rəhbərləri Oval Ofisə gələrkən özləri ilə "Rolex" qızıl saatı və İsveçrənin qızıl emalı şirkəti MKS-dən xüsusi həkk olunmuş qızıl külçə kimi hədiyyələr gətirmişdilər.

Danışıqlar Prosesi və Diplomatik Cəhdlər

Əvvəlcə, İsveçrə Prezidenti Karin Keller Sutterin Donald Trampı fikrindən döndərmək cəhdləri nəticəsiz qalmışdı. Prezident Donald Tramp həmin dövrdə Sutteri "yaxşı qadın idi, amma qulaq asmaq istəmirdi" deyə xarakterizə etmişdi. Lakin 4 noyabrda İsveçrə biznes liderləri ilə görüşdən sonra, ABŞ Prezidenti bu həftə razılaşma üzərində işləndiyini açıqlamışdı.

ABŞ Ticarət Nümayəndəsi Jamieson Greer razılaşmanın əldə olunduğunu təsdiqləyərək, "Prezident Trampın misilsiz razılaşma bacarığı Amerika xalqı üçün nailiyyətlər gətirməyə davam edir" deyə bəyan edib. Baş ticarət danışıqçısı Helene Budliger Artieda, razılaşmanın çox gərgin iş nəticəsində əldə edildiyini və İsveçrəni Avropa İttifaqı qonşuları ilə ABŞ arasında razılaşdırılmış 15 faizlik tarif səviyyəsinə gətirəcəyini vurğulayıb.

İqtisadi Təsirlər və Gələcək İnvestisiyalar

İqtisadiyyat naziri bildirib ki, bu saziş İsveçrə iqtisadiyyatının 2028-ci ilə qədər birbaşa ABŞ-a 200 milyard dollar sərmayə qoymasını nəzərdə tutur. Bu məbləğin üçdə biri 2026-cı ildə ABŞ-a yatırılacaq. Bundan əlavə, İsveçrə, mal əti, bizon və ev quşları daxil olmaqla, ABŞ ət ixracatına tətbiq edilən tarifləri ləğv etməyə razılaşıb. Greer, razılaşmanın "köklü ticarət maneələrini aradan qaldıracağını" və İsveçrə investisiyalarının minlərlə yeni iş yeri yaradacağını qeyd edib.

İsveçrə sənayesi üçün bu razılaşma son dərəcə vacibdir. Son statistikaya görə, keçən avqustda tətbiq edilən artımından sonra ABŞ-a texnoloji ixracat ötən ilin üçüncü rübü ilə müqayisədə 14,2 faiz azalıb ki, bu da kəskin eniş deməkdir. İsveçrə sənayeçilərinin, xüsusən də lüks məhsullar, qızıl və ya xammal ticarəti ilə məşğul olanların ABŞ Prezidentinin çevrəsi ilə əvvəlcədən əlaqələri mövcud idi.

Sentyabr ayında ABŞ Prezidenti Donald Tramp ABŞ Açıq tennis turnirinin finalında "Rolex"in baş icraçı direktoru Jean Frédéric Dufourun qonağı olaraq "Rolex" VIP lojasına gəlmişdi. Prezident hətta "Rolex"in baş icraçı direktorundan, əgər İsveçrəyə bu qədər yüksək tariflər tətbiq edilməsəydi, onun orada olub-olmayacağını soruşmuşdu. Keçən həftə Dufour, lüks mallar istehsalçısı "Richemont"un rəhbəri Johann Rupert və MKS-dən Marwan Shakarchi kimi digər biznes liderləri ilə birlikdə Prezidentlə Oval Ofisdə yenidən görüşüb.

Görüşdən bir neçə gün sonra ABŞ Prezidenti Oval Ofisdə əlində şirkət tərəfindən kolleksiya nümunəsi kimi istehsal edilən və on minlərlə dollar dəyərində olan "Rolex Datejust" masa saatı və həkk olunmuş qızıl külçə ilə görüntülənib. Ağ Ev rəsmisi BBC-yə bu iki əşyanın Trampa hədiyyə edildiyini təsdiqləyib. Oval Ofisə gələn qonaqların hədiyyə ilə gəlməsi müasir dövrdə adi haldır. Məsələn, Böyük Britaniyanın Baş naziri ser Keir Starmer Kral III Çarlzdan dövlət səfərinə dəvət gətirmişdi. Almaniya Kansleri Fridrix Merz isə Prezidentin alman əsilli babasının doğum şəhadətnaməsinin çərçivələnmiş surətini təqdim etmişdi.

ABŞ prezidenti hər il minlərlə hədiyyə alır və onlar daha sonra ABŞ mülkiyyətinə çevrilərək Milli Arxivə təhvil verilir və Dövlət Departamenti tərəfindən illik olaraq qeydiyyata alınır. Hədiyyələr nəticədə prezident kitabxanasına köçürülür. Bəzi hədiyyələr saxlanıla bilər, lakin prezidentlər yaxın qohumlardan gəlməyibsə, federal vergiləri ödəməlidirlər.

İsveçrə sənayesi bu razılaşmanı nəfəsini tutaraq gözləyirdi və bir sıra İsveçrə şirkətləri heç bir dəyişiklik olmadığı təqdirdə əməkdaşlarını məzuniyyətə göndərməli olacaqlarını xəbərdar etmişdilər. İsveçrə Saat Sənayesi Federasiyasının rəhbəri Yves Bugmann aylarla davam edən qeyri-müəyyənlikdən sonra razılaşmanı alqışlayıb.

Helene Budliger Artieda, İsveçrə hökumətinin ABŞ-da 200 milyard dollara çatan hansı növ sərmayələr qoyacağı barədə suala cavab olaraq, ətraflı siyahı olduğunu və bunun əczaçılıq sahəsini də əhatə etdiyini bildirib. O, xüsusilə təyyarə istehsalçısı "Pilatus"un ABŞ-da böyük bir zavod inşa etmək və qatar istehsalçısı "Stadler"in Yutada ABŞ əməliyyatlarını genişləndirmək planlarını qeyd edib. Qızıl emalı da planın bir hissəsidir. Ticarət danışıqçısı deyib: "Hazırda İsveçrə qızıl saxlamaq üçün əsas yerdir, Nyu York isə ticarət üçün əsas mərkəzdir."

Baş ticarət danışıqçısı dəyişikliklərin qüvvəyə minməsi üçün bir neçə gün və ya həftə lazım olacağını bildirib. Razılaşma yalnız İsveçrə parlamentinin təsdiqini aldıqdan sonra qüvvəyə minəcək və daha sonra referenduma çıxarılacaq.

24 saat