ABŞ təzyiqi ilə Livan kabineti Hizbullahın tərksilahı danışıqlarını sürdürür

Livan və Hizbullah Arasında Gərginlik

Livan Nazirlər Kabineti, ABŞ-ın artan tələbləri fonunda, yenidən Hizbullahın silahlanması məsələsini müzakirə etmək üçün toplaşıb. Qrup, ABŞ-ın təzyiqilə irəli sürülən bu planların İsrailin maraqlarına xidmət etdiyini və atəşkəsin gündəlik olaraq pozulması fonunda qəbul edilə bilməyəcəyini bəyan edib. Nazirlərin ilin sonuna qədər silahların altı rəsmi qüvvəyə məhdudlaşdırılması barədə qərarı açıqladıqları çərşənbə axşamıdan iki gün sonra, Hizbullahın parlament bloku hökuməti “Amerika tələblərinə boyun əyməkdə” ittiham edib.

Dördüncü gün keçirilən iclas zamanı, üç Livan siyasi mənbəsinin Reutersə verdiyi məlumata görə, Hizbullah nazirləri və onlarla müttəfiq olan müsəlman şiə qruplaşmalarının nümayəndələri qrupun tərksilah edilməsi təklifi müzakirə edilərkən etiraz əlaməti olaraq kabinet iclasını tərk ediblər.

ABŞ Təzyiqi və İsrailin Rolu

Beyrutun Hizbullaha qarşı sərt mövqeyi, ABŞ-ın xüsusi elçisi Tom Barrackın təzyiqlərindən sonra formalaşıb. Barrack Livan hökumətinə qrupun silahlarını yığışdırmaq üçün ətraflı təkliflər və vaxt cədvəli təqdim edib. Bütün bunlar İsrailin, Livanla ötən ilin noyabrında imzaladığı atəşkəs razılaşmasını demək olar ki, hər gün pozaraq hücumlar həyata keçirdiyi bir vaxta təsadüf edir. Reuters xəbər agentliyinin əldə etdiyi Livan Nazirlər Kabinetinin gündəliyinə əsasən, bu təkliflər atəşkəsin "genişləndirilməsi və sabitləşdirilməsini" hədəfləyir. Təklif Livan hökumətindən Hizbullahın arsenalını "Livan ordusunun ətraflı yerləşdirmə planı" çərçivəsində aradan qaldırmağı tələb edir, eyni zamanda İsraili də hücumları dayandırmağa və atəşkəs sazişindən sonra cənubi Livanda tutduğu beş mövqeyindən çəkilməyə çağırır.

Atəşkəs Şərtləri və Pozuntular

Noyabr ayında imzalanmış atəşkəsə əsasən, İsrail Livandan tamamilə çıxmalı idi. Hizbullah isə öz döyüşçülərini İsrail sərhədindən təxminən 30 kilometr şimalda, Litani çayının şimalına çəkməli idi. Bu bölgədə isə Livan ordusunun və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Livandakı Müvəqqəti Qüvvələrinin (UNIFIL) genişləndirilmiş yerləşdirməsi nəzərdə tutulurdu. Çərşənbə axşamı kabinet iclasından sonra, Hizbullah çərşənbə günü hökumətin tərksilahla bağlı qərarını "mövcud deyilmiş kimi" qəbul edəcəyini bildirərək, bu addımı "böyük günah" adlandırıb.

Hizbullahı dəstəkləyən "Əl-Əxbar" qəzeti "siyasi mənbələrə" istinadən yazır ki, Hizbullah və onun müttəfiqi "Əməl" hərəkatı dörd nazirini hökumətdən çıxarmağı və ya Livan parlamentinin 128 deputatından 27-ni təşkil edən şiə blokunun etimadsızlıq səsverməsini başlatmağı seçə bilər.

Atəşkəsə baxmayaraq Livanın cənubuna mütəmadi olaraq hava zərbələri endirən İsrail, Beyrutun bu qrupun silahlarını yığışdırmaqda uğursuz olacağı təqdirdə dağıdıcı hərbi əməliyyatlara başlaymaqdan çəkinməyəcəyini artıq işarə edib. Çərşənbə günü İsrailin cənubi Livana endirdiyi zərbələr nəticəsində iki nəfər həlak olub. Cümə axşamı isə İsrail pilotsuz təyyarəsinin bir avtomobilə endirdiyi zərbə nəticəsində beş nəfər həlak olub, 10 nəfər yaralanıb.

Livan hökumətinin bu qərarı, ölkənin otuz ildən artıq əvvəl başa çatan vətəndaş müharibəsindən sonra misli görünməmiş bir addımdır; o zaman ölkənin silahlı qruplaşmaları – Hizbullah istisna olmaqla – silahlarını təslim etməyə razılaşmışdılar. Regionun mürəkkəb siyasi və dini mənzərəsində müxtəlif cərəyanlar, o cümlədən bəzi sələfi təşkilatlar da mövcuddur.

24 saat