Qəzza Şəhərinin İşğal Planı “Daha Bir Fəlakət” Riski Daşıyır
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) yüksək rütbəli rəsmisi BMT Təhlükəsizlik Şurasına (BMT TŞ) xəbərdarlıq edib ki, Qəzza şəhərini ələ keçirmək planı Qəzza zolağında “daha bir fəlakət”ə səbəb ola bilər. Bu planın genişmiqyaslı nəticələri olacağı bildirilir. Eyni zamanda, Qəzzada daha beş nəfər aclıqdan ölüb, bununla da ümumi ölüm sayı 217-yə çatıb ki, bunlardan da 100-ü uşaqdır.
BMT-nin Avropa, Mərkəzi Asiya və Amerika üzrə köməkçi Katibi Miroslav Jenca bazar günü keçirilən təcili görüşdə qeyd edib ki, əgər bu plan həyata keçirilərsə, 7 oktyabr 2025-ci ilədək Qəzza şəhərindəki bütün mülki əhalinin köçkün düşməsinə səbəb ola bilər. Bu, təxminən 800 min insana təsir edəcək ki, onların da bir çoxu artıq daha əvvəl yerindən edilmişdi.
Jenca bildirib ki, bu vəziyyət “yəqin ki, regionda əks-səda doğuracaq və əlavə məcburi köçkünlüyə, qətllərə və dağıntılara yol açacaq, əhalinin dözülməz əzablarını daha da ağırlaşdıracaq”.
Fələstinin BMT-dəki səfiri Riyad Mansur BMT TŞ-yə İsrailin “torpaqlarımızı ilhaq etmək üçün Fələstin xalqını məcburi köçürmə və qətliamlar vasitəsilə məhv etməyi” hədəflədiyini deyib.
“Onu kursunu dəyişməyə məcbur edəcək şey, haqlı qınamaları ədalətli hərəkətlərə çevirmək bacarığımızdır… Tarix hamımızı mühakimə edəcək,” o vurğulayıb.
Bəzi müttəfiqləri də daxil olmaqla xarici dövlətlər bu planı kəskin şəkildə qınayıblar. Onun yaxın müttəfiqi olmasına baxmayaraq, böhranla bağlı təcili iclas çağırılmasına israr edən Birləşmiş Krallıq planın münaqişəni uzatmaq riski daşıdığı barədə xəbərdarlıq edib.
Böyük Britaniyanın BMT-dəki səfir müavini Ceyms Kariuki deyib: “Bu, Fələstin mülki vətəndaşlarının əzablarını yalnız dərinləşdirəcək. Bu, həll yolu deyil. Bu, daha çox qan tökülməsinə aparan yoldur.”
Fransanın BMT-dəki Daimi Nümayəndəsinin müavini Cey Darmadhikari planı “ən kəskin şəkildə” qınayıb və bildirib ki, bu plan onsuz da “dəhşətli şəraitdə yaşayan” mülki şəxslər üçün “dramatik humanitar nəticələr” verəcək.
“Aclıqdan ölən uşaqların və yemək tapmağa çalışarkən hədəf alınan mülki şəxslərin görüntüləri dözülməzdir,” deyən Darmadhikari beynəlxalq humanitar hüquqa əməl etməyə çağırıb.
Birləşmiş Krallıq, Danimarka, Fransa, Yunanıstan və Sloveniya birgə bəyanat yayaraq adıçəkilən tərəfdən “bu qərarı təcili olaraq ləğv etməyi və planı həyata keçirməməyi” tələb ediblər, çünki bu, beynəlxalq hüququ pozur.
Ayrı bir bəyanatda İspaniya, İslandiya, İrlandiya, Lüksemburq, Malta, Norveç, Portuqaliya və Sloveniyanın xarici işlər nazirləri Qəzza şəhərinin ələ keçirilməsinin “iki dövlətli həllin həyata keçirilməsinə, yəni hərtərəfli, ədalətli və davamlı sülhə doğru yeganə yola böyük maneə” olacağı barədə xəbərdarlıq ediblər.
İsrail Şəhərdə “İşi Tamamlamağa” Hazırlaşır
Beynəlxalq etirazlara və hərbi rəhbərliyindəki fikir ayrılığı şayiələrinə baxmayaraq, İsrail Baş Naziri Benyamin Netanyahu, cümə günü təhlükəsizlik kabineti tərəfindən təsdiq edilmiş Qəzzanın ən böyük şəhər mərkəzini ələ keçirmək planı ilə bağlı qətiyyətli mövqeyini qoruyub.
Netanyahu bazar günü Qüdsdə keçirilən mətbuat konfransında deyib: “Əməliyyat üçün müəyyən etdiyimiz müddət kifayət qədər qısadır. Dəqiq vaxt cədvəllərindən danışmaq istəmirəm, lakin biz müharibəni tez bir zamanda bitirmək istədiyimiz üçün kifayət qədər qısa müddətdən danışırıq.”
O bildirib ki, Həmas silahlarını yerə qoymaqdan imtina etdiyi üçün İsrailin “işi tamamlamaq və onu tamamilə məğlub etməkdən başqa seçimi yoxdur”. Həmas isə müstəqil Fələstin dövləti qurulmayınca tərksilah olmayacağını bildirib.
Netanyahu hərbçilərə Həmasın iki qalan istehkamını – şimalda Qəzza şəhərini və cənubda Əl-Məvasini “ləğv etmək” üçün yaşıl işıq yandırıldığını deyib.
“Bu, müharibəni bitirmək və onu tez bir zamanda başa çatdırmaq üçün ən yaxşı yoldur,” o qeyd edib. “Biz bunu ilk növbədə mülki əhalinin təhlükəsiz şəkildə döyüş bölgələrindən təyin olunmuş təhlükəsiz zonalara çıxarılmasına imkan verməklə edəcəyik.”
Baş nazir bu “təhlükəsiz zonaların” “bol ərzaq, su və tibbi xidmətlə” təmin ediləcəyini vurğulasa da, aclıq çəkən Fələstin əhalisinə yardım çatdırmaq üçün yaradıldığı iddia edilən, İsrail və ABŞ dəstəkli mübahisəli Qəzza Humanitar Fondunun (QHF) mühafizəçiləri mütəmadi olaraq yardım axtaranlara atəş açıb, bir dəfəyə onlarla insanı öldürüblər.
Kabinetinin qərarına qarşı artan tənqidlə bağlı suala cavab olaraq Netanyahu ölkəsinin təkbaşına mübarizəyə hazır olduğunu deyib. “Biz müharibəni başqalarının dəstəyi ilə, ya da dəstəksiz qazanacağıq,” o bildirib.
BMT TŞ-nin veto hüququna malik daimi üzvü olan ABŞ, indiyə qədər sadiq müttəfiqini BMT-nin hər hansı praktik tənqid tədbirlərindən qoruyub. Netanyahu, İsrail kabineti genişləndirilmiş müharibə planını təsdiq etdikdən sonra hələ ABŞ prezidenti Donald Trampla danışmadığını, lakin tezliklə bunu etmək niyyətində olduğunu bildirib.
“Qəbuledilməz Fəlakət”
BMT Humanitar Məsələlərin Koordinasiyası Ofisi (OCHA) koordinasiya şöbəsinin direktoru Rameş Racasinqam bazar günü BMT Təhlükəsizlik Şurasına videobağlantı ilə müraciət edərkən Qəzza zolağında cərəyan edən “qəbuledilməz fəlakətə” son qoyulmasının vacibliyini vurğulayıb.
Racasinqam “uzunmüddətli münaqişə, vəhşiliklər barədə xəbərlər və hökumətin hərbi əməliyyatları genişləndirmək qərarından sonra yaranacaq əlavə insan itkisi” ilə bağlı narahatlığını bildirib.
İsrail aylardır Qəzzaya yardımların yalnız cüzi hissəsinin daxil olmasına icazə verir və BMT işçilərinin həyat qurtaran yardıma çıxışına və paylamasına mane olur. “BMT-nin reaksiya vermək üçün planı və sistemləri var. Biz bunu əvvəllər də demişik və yenə də təkrar edəcəyik: Bizi işləməyə qoyun,” Racasinqam deyib.
Qəzza Hökumət Media Ofisi son 14 gündə Qəzzaya cəmi 1,210 yardım yük maşınının daxil olduğunu bildirib. Rəsmilər bunun ərazinin minimum faktiki ehtiyacının (8,400 yük maşını) yalnız 14 faizini təşkil etdiyini deyiblər.
Netanyahu ərazidə “məhrumiyyət” problemlərinin olduğunu etiraf etsə də, hökumətinin “aclıq siyasəti” yeritdiyini inkar edib. Human Rights Watch da daxil olmaqla, digər beynəlxalq təşkilatlar mülki şəxslərin aclıqdan silah kimi istifadəsini dəfələrlə “hərbi cinayət” adlandırıb.
Save the Children International təşkilatının Yaxın Şərq, Şimali Afrika və Şərqi Avropa üzrə direktoru Əhməd Əlhəndavi Al Jazeera-ya bildirib ki, onun sahədəki qrupu qidalanma çatışmazlığı hallarında “eksponensial artım” müşahidə edir ki, bunun da təsirləri “nəsillər boyu davam edə” bilər.
“Bu, bir hadisə deyil. Bu, iki-üç yeməyin olmaması deyil. Bu, aylar [məhrumiyyətin] toplanmasıdır,” o deyib. “Biz Qəzzadakı uşaqların əzablarını azaltmağa kömək edə bilərik, lakin hökumət bütün məhdudiyyətləri tətbiq etməyə davam edərsə, bunu edə bilmərik.”
Leave a Reply to Anar Mirzəyev Cancel reply