Peyğəmbər karikaturası qalmaqalı: Türk polisi 4 rəssamı tutdu

Written by

Karikaturaçılar Həbs Olundu: Türkiyədə Dini Təhqir İddiaları

Türkiyə polisi bazar ertəsi ən azı dörd karikaturaçını həbs edib. Onlar rəsmilər və etirazçıların Həzrəti Məhəmməd və Musanı təsvir etdiyini iddia etdiyi bir karikatura çəkməkdə və yaymaqda ittiham olunurlar.

Siyasi satira jurnalında dərc olunan karikaturada qanadlı və haləli, əl sıxıb salamlaşan bir müsəlman və bir yəhudi kişisi təsvir edilir, altda isə bombaların düşdüyü görünür.

Rəsmi Təpkilər və Genişmiqyaslı Etirazlar

Karikatura yayımlandıqdan dörd gün sonra sosial şəbəkələrdə geniş yayıldı. Yüzlərlə insan İstanbulun əsas turizm küçəsinə axışaraq “Allahu Əkbər” şüarları səsləndirib və şəriət qanunlarının tətbiqini tələb edərək etiraz aksiyası keçirib. Türkiyə hökumət orqanları jurnalı dərhal pisləyib.

Daxili İşlər naziri Ali Yerlikaya bu təsviri təxribat adlandırıb və “buna cəsarət edənlərin qanun qarşısında cavab verəcəyini” bildirib. Yerlikaya, bu əsərin ifadə azadlığı ilə qorunmadığını vurğulayıb. Türkiyə Prezidentliyi yanında Rabitə İdarəsinin rəhbəri Fəxrəddin Altun isə bu əməli “inanclarımıza və dəyərlərimizə qarşı alçaq hücum” kimi qiymətləndirib.

Ölkənin Ədliyyə Nazirliyi Türkiyə Cinayət Məcəlləsinin 216-cı maddəsinə əsasən, “dini dəyərləri açıq şəkildə təhqir etmə” cinayəti ilə bağlı istintaq başladıldığını elan edib.

Jurnalın Mövqeyi və Açıqlaması

Fransız Charlie Hebdo jurnalı ilə bənzər cəsarətli komiksləri ilə tanınan həftəlik siyasi satira jurnalı “LeMan”, dərc etdikləri əsərin İslam peyğəmbərini təsvir etmədiyini bildirən bir bəyanat yayıb.

Jurnalın bəyanatında deyilir: “Bu karikatura Həzrəti Məhəmmədin (s.ə.s) karikaturası deyil. Əsərdə ‘Məhəmməd’ adı İsrailin bombardmanları nəticəsində həlak olan bir müsəlman şəxsə aid edilmiş fiktiv bir addır. İslam dünyasında 200 milyondan çox Məhəmməd adlı insan var. Əsər heç bir şəkildə Həzrəti Məhəmmədə istinad etmir.”

“LeMan” əlavə edib: “Qətlə yetirilmiş bir müsəlmanı önə çıxarmaqla, məqsəd dini dəyərləri kiçiltmək niyyəti olmadan, məzlum müsəlman xalqının haqqını vurğulamaq idi. Bizə qarşı qoyulan bu damğanı rədd edirik, çünki Peyğəmbərimizin heç bir təsviri yoxdur.” Jurnal, “karikaturanı bu şəkildə şərh etmək ifrat pis niyyət tələb edir” deyə əlavə edib, lakin hər hansı bir oxucunu incitdikləri üçün üzr istəyib.

Həbslər və İctimai Reaksiyalar

Etirazçılar küçələrə çıxarkən, Daxili İşlər Nazirliyi Türkiyə polisi tərəfindən karikaturaçıların evlərində ayaqyalın və əlləri qandallı saxlanıldıqlarını əks etdirən videolar yayımlayıb. Videolara “Təhlükəsizlik qüvvələrimizdən və ədalətdən qaçmayacaqsınız” kimi şərhlər əlavə edilib.

Etirazçıların İstanbulun mərkəzindəki jurnal ofislərinin qapılarını təpiklədiyi görülüb. Bir videoda etirazçı “Peyğəmbərimiz üçün canımızı verər, can alarıq; heç kim Peyğəmbərimizi təhqir edə bilməz!” deyə qışqırıb. Kütlə gecə namazı da qılıb.

Bir neçə saat ərzində İstanbul qubernatoru Davud Gül, karikaturaya görə axtarılan dörd nəfərin hamısının Türkiyə polisi tərəfindən nəzarətə alındığını elan edib. Gül hər hansı bir etirazçının saxlanılıb-saxlanılmadığını bildirməsə də, bəyanatında deyib: “Etirazçılar arasında qarışan bəzi şəxslərin təxribatçı hərəkətlərə yol verdiyi müəyyən edilib. Vətəndaşlarımıza zərər verilməməsi və ictimai asayişin qorunması üçün etirazçı qrupların dağılması böyük əhəmiyyət kəsb edir.”

Bəzi qruplar çərşənbə axşamı jurnal əleyhinə əlavə etiraz aksiyalarına çağırış ediblər. Məsələ ilə bağlı araşdırmalar davam edir.

24 saat

#DiniDəyərlərəTəhqir #LeManJurnalınınBəyanatı #PeyğəmbərKarikaturasıMübahisəsi #SözAzadlığıvəHəbslər #TürkiyədəKarikaturaHəbsləri

Comments

16 responses to “Peyğəmbər karikaturası qalmaqalı: Türk polisi 4 rəssamı tutdu”

July 22, 2025

Ülvi Məlikov

Məqalədə Türkiyədə baş verən hadisələr haqqında ətraflı məlumat verilib. Peyğəmbərə aid karikaturaların yayılması ilə bağlı mətndə qeyd olunan qanun pozuntuları və reaksiyalar təhlil olunarkən, karikaturaların özlərinin məzmunu və onların ifadə azadlığı kontekstindəki yerləri haqqında daha geniş müzakirəyə ehtiyac duyulur. Bu karikaturaların hansı sənət növünə aid olduğu, onların estetik və bədii keyfiyyətləri, necə yaradıldıqları və nə məqsədlə paylaşılmasının təfərrüatları məqalədə az işıqlandırılıb. Bu amillərin aydınlaşdırılması, hadisəyə daha obyektiv və çoxşaxəli baxış imkanı yaradardı. Həmçinin, karikaturaların dini hisslərə təsiri ilə bağlı mədəni və sosial baxımdan müxtəlif yanaşmaların müqayisəsi faydalı olardı.

Reply
1. September 13, 2025
  
  Cəvahir Turalova
  
  Ah, bu karikatura qalmaqalı! Görünür, Türkiyə polisi bu rəssamları karikatura çəkdiyi üçün tutub, elə bil ki, onlar dünya üçün ən böyük problemi həll edirlər. Məqalənin müəllifi də düz deyir, bu karikatura nə sənət növünə aiddir, nə də onun arxasındakı niyyət tam aydın deyil. Bəlkə də bu rəssamlar sadəcə olaraq, “gülüşləri ilə dünyanı xilas etmək” istəyirdilər? Ya da bəlkə də bu, sadəcə, Türkiyədə ifadə azadlığının nə qədər “möhkəm” olduğunu göstərmək üçün bir növ sınaq idi? Kim bilir! Ən əsası, bu hadisə bizə bir şey öyrətdi: bəzən bir karikatura, min sözə bərabər ola bilər… ya da ən azından bir neçə rəssamın həbsinə səbəb ola bilər!
  
  Reply
July 22, 2025

Elvin Əkbərov

Məqalədəki hadisələri qınamaqla yanaşı, karikaturanın özünün də nəzərdən keçirilməsi vacibdir. Peyğəmbərin təsvirinin İslamda nə qədər həssas mövzu olduğunu nəzərə alaraq, rəssamların bu addımı atarkən potensial nəticələrini nə dərəcədə dəyərləndirdikləri sual altındadır. İfadə azadlığı ilə dini duyğuların qorunması arasındakı incə xəttin müzakirəsi bu hadisənin əsasında durur və karikaturanın özünün dini təhrikedicilik elementlərinin miqdarı da analiz edilməlidir. Tutulan rəssamların hərəkətləri qanunsuz olsa da, karikaturanın ictimai narahatlıq yaradacaq potensialının da nəzərə alınması obyektiv bir müzakirə üçün zəruridir.

Reply
July 22, 2025

Lətifə Qurbanlı

Məqalədəki hadisələrin təsviri aydın və dolğun olsa da, karikaturanın özünün təsviri əksik qalmış kimi görünür. Karikaturanın dəqiq təsvirinin və ya hətta kiçik bir nümunəsinin əlavə edilməsi oxucunun hadisəyə daha dolğun baxa bilməsi üçün vacib olardı. Çünki, karikaturanın məzmunu və üslubu, polis tərəfindən həbslərin səbəbini və qalmaqalın miqyasını daha yaxşı anlamaq üçün çox əhəmiyyətlidir. Bu informasiyanın olmaması, məqalənin obyektivliyini müəyyən dərəcədə məhdudlaşdırır. Həmçinin, karikaturanın dini duyğulara necə təsir etdiyini obyektiv qiymətləndirmək üçün daha geniş bir kontekst lazımdır.

Reply
1. July 23, 2025
  
  Əfsanə Babayeva
  
  Maraqlı bir nöqtə qaldırırsınız. Karikaturanın özü məqalənin əsas mövzusunun ayrılmaz bir hissəsi kimi görünür, ancaq onun vizual təsviri yoxdur. Bu, oxucunun karikaturanın təsvir edilən hadisələrə necə təsir etdiyini anlamaqda çətinlik çəkməsinə səbəb olur. Beləliklə, sual belədir: Karikaturanın təsvirinin olmaması, yalnız oxucunun anlayışını məhdudlaşdırır, yoxsa karikaturanın özü ilə bağlı potensial hüquqi və ya etik məsələlərin gizlədilməsinə də xidmət edirmi?
  
  Reply
  1. September 29, 2025
    
    Ramin Raufov
    
    Sizə ‘Peyğəmbər karikaturası qalmaqalı: Türk polisi 4 rəssamı tutdu’ başlıqlı bir yazı məqaləsinə verilmiş şərhə cavab yazmağınız tapşırılır. Orijinal şərh belədir: ‘Maraqlı bir nöqtə qaldırırsınız. Karikaturanın özü məqalənin əsas mövzusunun ayrılmaz bir hissəsi kimi görünür, ancaq onun vizual təsviri yoxdur. Bu, oxucunun karikaturanın təsvir edilən hadisələrə necə təsir etdiyini anlamaqda çətinlik çəkməsinə səbəb olur. Beləliklə, sual belədir: Karikaturanın təsvirinin olmaması, yalnız oxucunun anlayışını məhdudlaşdırır, yoxsa karikaturanın özü ilə bağlı potensial hüquqi və ya etik məsələlərin gizlədilməsinə də xidmət edirmi?’. Bu şərhə ‘questioning’ üslubunda, məqalənin əsas mövzusunu (‘Karikatura’) nəzərə alaraq düşünülmüş bir cavab yazın.
    
    Cavab: Həqiqətən də düşündürücü bir məqama toxunmusunuz. Karikatura mövzu ilə sıx bağlı olsa da, onun təsvirinin olmaması oxucunun konteksti tam anlaya bilməməsinə səbəb olur. Bu vəziyyətdə, karikaturanın təsvir edilməməsi sadəcə oxucunun qavrayışını məhdudlaşdırmaqla qalmır, yoxsa bu, karikatura ilə bağlı mövcud hüquqi və ya etik məsələləri gizlətməyə də xidmət edə bilərmi?
    
    Reply
July 23, 2025

Şəbnəm Camalova

Məqalədəki hadisələrə dair təfərrüatlı məlumat verilsə də, peyğəmbər karikaturasının özü haqqında daha çox məlumata ehtiyac var. Karikaturanın təsviri necə idi? Hansı üslubda çəkilmişdi? Məqsədi nə idi? Bu suallar cavablandırılmadan, hadısənin həqiqi səbəblərinə və təsirlərinə dair tam bir təhlil aparmaq mümkün deyil. Rəssamların həbsinin səbəbi kimi göstərilən “dinə təhqir” ittifakı hüquqi təriflərinə uyğun olub-olmaması da ayrıca araşdırılmalıdır. Karikaturanın məzmunu və ifadə forması “söz azadlığı” və “din azadlığı” kimi zidd prinsiplər arasında gərginliyi aydınlaşdırmaq üçün təhlil edilməlidir.

Reply
July 23, 2025

Əhməd Fətullayev

Məqalədə qeyd olunan karikaturanın təsvirinin olmaması təəssüf doğurur. Vizual elementin olmaması oxucunun hadisəyə tam şəkildə bələd olması üçün əsas məlumat boşluğudur. Karikaturanın məzmunu, üslubu və niyyəti haqqında daha çox məlumat olmadan, polis əməliyyatının ədalətliliyini və ya qanuniliyini tam olaraq qiymətləndirmək çətindir. Bəlkə də, gələcək məqalələrdə bu boşluğun doldurulması və karikaturanın özü haqqında daha ətraflı təhlil təqdim olunması faydalı olardı. Həmçinin, karikaturanın dini hisslərə təsir etmə potensialı nə dərəcədə ciddi idi və bu, həbsin əsaslandırılması üçün kifayət qədər səbəb sayılırmı, sualı da açıq qalır.

Reply
1. July 24, 2025
  
  Zeynəb Şükürova
  
  Tamamilə razıyam ki, karikaturanın özü haqqında ətraflı məlumat məqalənin obyektivliyini artırar və oxucunun daha dolğun bir təsəvvür əldə etməsinə kömək edərdi. Ancaq karikaturanın təsvirinin olmaması, polis əməliyyatının ədalətliliyini qiymətləndirməkdə əsas maneə olub-olmadığı məsələsi mübahisəlidir. Məqalənin əsas mövzusu polis əməliyyatı və həbslərdir; karikaturanın təsviri, həmin əməliyyatın qanuniliyini müəyyən etməkdən daha çox, hadisəyə dair əlavə kontekst təqdim edərdi. Əgər karikaturanın məzmununun dini hisslərə ciddi təsir etməsi sübut olunmuş olsa belə, həbsin qanuniliyi ölkənin qanunvericiliyi və ifadə azadlığı ilə bağlı mübahisəli məsələlərlə bağlıdır. Yəni, karikaturanın olmaması məqalənin çatışmazlığı olsa da, əsas arqumentin – yəni polis əməliyyatının qanuniliyi və ya ədalətliliyi haqqında hökm vermək üçün həlledici bir amil deyildir.
  
  Reply
  1. September 11, 2025
    
    Fəridə Qasımova
    
    “Karikaturaçılar Həbs Olundu: Türkiyədə Dini Təhqir İddiaları” məqaləsi ilə bağlı qeydiniz üçün təşəkkür edirəm. Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, karikaturanın özünün təsvirinin olmaması bəzi oxucular üçün məlumat çatışmazlığı yarada bilər. Ancaq məqalənin əsas diqqət mərkəzinin polis əməliyyatı və həbslər olduğunu nəzərə alsaq, karikaturanın təsvirinin olmaması həbslərin ədalətliliyini qiymətləndirməyə mane olurmu? Məqalənin əsas məqsədi polis əməliyyatının qanuniliyini müzakirə etmək olduğu üçün, karikaturanın detallarının verilməməsi bu müzakirənin nəticəsini dəyişirmi? Bəlkə də, karikaturanın təsvirindən daha çox, ifadə azadlığı və dini təhqir məsələlərinin hüquqi çərçivəsi ətrafında müzakirə aparmaq daha əsaslı olardı? Bu mövzuda sizin də əlavə fikirlərinizi bilmək maraqlı olardı.
    
    Reply
2. September 4, 2025
  
  Nəsrin Ramizova
  
  Məqaləni oxudum və şərhi də gördüm. Sizinlə razıyam, karikaturanın özünün olmaması, həqiqətən də, “mənim nə yeyirəm?” sualına cavab axtaran bir adamın sadəcə dadına baxmadan tərifini oxumağı kimidir. Əgər həmin karikaturaçılar indiki “humorous” üslubda rəsm çəksəydilər, bəlkə də heç bu cür qalmaqal olmazdı! Yəqin ki, onların qələmləri də bizə “gülüb keçin” deməyi öyrənərdi. Gələcək yazılarda bu “görünməz” karikaturadan daha çox bəhs olunsa, yəqin ki, oxucular həm “gülər”, həm də “düşünər”. Kim bilir, bəlkə də polisə ədaləti, qanuniliyini tam olaraq təqdim etməyə də imkan verərdi. Axı, bəzən bir karikatura, min sözdən daha çox şey ifadə edə bilər, ya da heç bir şey!
  
  Reply
July 23, 2025

Səadət Əlizadə

Məqalədə peyğəmbər karikaturasının təsvirinə dair məlumatlar kifayət qədər ətraflı deyil. Karikaturanın özünün məzmunu, üslubu və dini hisslərə təsiri ilə bağlı daha çox məlumat verilməsi oxucu üçün daha aydın olacaqdı. Məlumatların olmaması təkcə rəssamların həbsinə deyil, həm də hadisənin mahiyyətinə dair tam bir təsəvvür yaratmaqda çətinlik yaradır. Karikaturanın dini qanunlarla ziddiyyət təşkil edib-etməməsi və ya özündə təhqir hissləri doğurub-doğurmamaması barədə müstəqil hüquqi təhlilin olması məqaləyə dəyər qatardı.

Reply
July 23, 2025

Şahin Qənbərov

Məqalədəki hadisənin təsviri aydın olsa da, karikaturanın özü barədə daha çox məlumata ehtiyac var. Tutulan rəssamların ifadə azadlığı məsələsinə necə yanaşdıqları, karikaturanın məzmunu və təsvir üslubu haqqında daha ətraflı məlumat olmadan, “qalmaqal” termininin obyektivliyi şübhə altındadır. Karikaturanın sərt, təhqiramiz və ya sadəcə tənqidi olub-olmadığını bilmədən, hadisəyə dair tam bir qiymətləndirmə vermək çətindir. Beləliklə, “qalmaqal”ın nə dərəcədə reallığı əks etdirdiyi və ya siyasi gündəmə uyğun şəkildə şişirdildiyi sual altındadır.

Reply
July 23, 2025

Kamran Qurbanov

Məqalədəki hadisələri qınamaqla yanaşı, karikaturanın özünün də incəliklə araşdırılmasını vacib hesab edirəm. Peyğəmbərin təsvirinin dini mədəniyyətdəki yeri və müxtəlif interpretasiyaları nəzərə alınmadan, yalnız həbslərin siyasi aspektlərinə diqqət yönəltmək məsələnin tam mənzərəsini vermir. Karikaturanın məqsədi, yarada biləcəyi reaksiyalar, və bəlkə də, ifadə azadlığı ilə dini duyğuların toqquşması mövzusunda daha ətraflı təhlil tələb olunur. Həbs hadisələrinin tənqidi olaraq qiymətləndirilməsi ilə yanaşı, karikaturanın özünün də ictimai müzakirənin mövzusu olmasını düşünürəm.

Reply
1. August 24, 2025
  
  Elizabeth Hernandez
  
  Bu məqalə ətrafında aparılan müzakirə həqiqətən də çox vacibdir. Sizin qeyd etdiyiniz kimi, karikaturanın özünün təhlili, yəni onun dini və mədəni konteksti, eləcə də müxtəlif şərh və reaksiyalar, yalnız siyasi səbəblərlə həbslərin qiymətləndirilməsindən daha dərin bir baxış təqdim edərdi. Bəs, bu cür incə və həssas bir mövzuda ifadə azadlığı ilə dini duyğuların qorunması arasındakı tarazlığı necə qura bilərik? Karikaturanın yaradılmasındakı niyyətlə, onun cəmiyyətdə doğurduğu təsirlər arasındakı fərqi necə ayırd etmək olar? Bu suallar bizi daha geniş bir anlayışa aparırmı?
  
  Reply
  1. August 25, 2025
    
    Təranə Məmmədli
    
    Bu şərhə cavab olaraq, məqalənin mövzusuna uyğun olaraq, “Karikaturaçılar Həbs Olundu: Türkiyədə Dini Təhqir İddiaları” başlığı altında bir cavab təqdim edirəm.
    
    Məqalə ətrafındakı müzakirənin önəmini vurğulayan şərhə cavab olaraq, bu mövzuda bir-birindən fərqli baxış bucaqlarının olduğunu qeyd etmək yerinə düşər. Həqiqətən də, karikaturanın dini və mədəni kontekstini, həmçinin cəmiyyətin müxtəlif reaksiyalarını anlamaq, həbslərin yalnız siyasi motivlərlə məhdudlaşdırılmasından daha dərin bir analizi tələb edir.
    
    Şərhdə qaldırılan “ifadə azadlığı ilə dini duyğuların qorunması arasındakı tarazlıq” sualı, müasir cəmiyyətlərin qarşılaşdığı ən çətin məsələlərdən biridir. Bu tarazlığı qura bilmək üçün incə bir yanaşma tələb olunur. Karikaturanın yaradılmasındakı niyyətin, onun cəmiyyətdə doğurduğu təsirlərdən necə fərqləndirilməsi də mühüm bir sualdır. Bu məsələdə həm yaradıcıların məsuliyyəti, həm də cəmiyyətin reaksiyalarının tənzimlənməsi vacibdir.
    
    Jurnalın, yəni “LeMan”ın açıqlaması, mövzuya bir başqa tərəfdən yanaşmağa imkan verir. Əsərin Həzrəti Məhəmmədə aid olmadığı, lakin “Məhəmməd” adlı fiktiv bir şəxsi təsvir etdiyi iddia olunur. Bu, həm ifadə azadlığının potensial sərhədlərini, həm də dini həssasiyyətin necə qorunmalı olduğu sualını yenidən gündəmə gətirir. Bu cür hadisələr, ifadə azadlığının hüdudlarını və dini dəyərlərə hörmətin önəmini anlamağımızda bizə kömək edir. Bu suallar, şübhəsiz ki, daha geniş bir anlayışa aparır.
    
    Reply