) istifadə etməmək tövsiyə olunur. Qəzzada İsrailin öldürdüyü jurnalistlər

admin

Qəzzada İsrailin öldürdüyü jurnalistlərin adları

Written by

24 saat

in

“Əl-Cəzirə” televiziya şəbəkəsinin 28 yaşlı jurnalisti Ənəs əl-Şərif dörd həmkarı ilə birlikdə Qəzza şəhərinin Əl-Şifa xəstəxanasının əsas qapısı yaxınlığında jurnalistlərin sığındığı media çadırına İsrailin qəsdən hücumu nəticəsində həlak olub.

“Əl-Cəzirə”nin müxbiri Hani əl-Şair bildirib ki, İsrail dronu çadıra bazar günü, təxminən saat 23:35-də (Bakı vaxtı ilə 00:35) zərbə endirib.

Hücum nəticəsində ümumilikdə yeddi nəfər həlak olub, onların arasında “Əl-Cəzirə”nin 33 yaşlı müxbiri Məhəmməd Qreyqeh, kamera operatorları 25 yaşlı İbrahim Zaher, 29 yaşlı Məhəmməd Nofal və 23 yaşlı Mömin Əlivə də olub.

İsrail “Əl-Cəzirə” jurnalistlərini qəsdən öldürür

Bu, İsrailin Qəzza zolağındakı müharibəni işıqlandıran “Əl-Cəzirə” jurnalistlərini ilk dəfə hədəfə alması deyil. Bazar günü gecəki hücumdan əvvəl İsrail tərəfindən azı beş “Əl-Cəzirə” jurnalisti öldürülmüşdü.

2023-cü il dekabrın 14-də “Əl-Cəzirə”nin operatoru Samer Əbudaqa Qəzza bürosunun rəisi Vaael Dahduhla birlikdə reportaj hazırlayarkən İsrailin hava hücumuna məruz qalıb. Dahduh eyni hücumda yaralanıb.

Əbudaqa Xan Yunisdəki Farhana məktəbində, çəkiliş apardıqları yerdə qanaxmadan dünyasını dəyişib, təcili yardım işçilərinin hadisə yerinə çatmasına İsrail hərbçiləri tərəfindən mane olunub.

2024-cü il yanvarın 7-də Vaaelin böyük oğlu və həmkarı, “Əl-Cəzirə” jurnalisti Həmzə Dahduh Xan Yunisdə səyahət etdiyi avtomobilə edilən raket zərbəsi nəticəsində həlak olub.

2024-cü il iyulun 31-də İsmayıl əl-Qul və operatoru Rami əl-Rifi avtomobillərində aydın media işarələri olmasına və hər ikisi media nümayəndəsi olduğunu bildirən jilet geyinməsinə baxmayaraq, Şati qaçqın düşərgəsinə İsrail hücumu zamanı öldürülüblər.

2024-cü il dekabrın 15-də İsrail Qəzza zolağının mərkəzindəki Nuseyrat düşərgəsinə endirilən hava zərbəsi nəticəsində “Əl-Cəzirə” jurnalisti Əhməd əl-Luhu öldürüb.

2025-ci il martın 24-də 23 yaşlı Hossam Şabat şimali Qəzzanın Beit Lahiyə şəhərinin şərq hissəsinə İsrailin hücumu nəticəsində həlak olub.

Qəzza zolağı: Jurnalistlər üçün ən ölümcül müharibə

İsrailin Qəzza zolağına qarşı apardığı müharibə jurnalistlər üçün ən ölümcül münaqişə olub.

Braun Universitetinin “Müharibənin Xərcləri” layihəsinin məlumatına görə, 2023-cü il oktyabrın 7-də müharibə başlayandan bəri Qəzza zolağında ABŞ Vətəndaş Müharibəsi, I və II Dünya Müharibələri, Koreya Müharibəsi, Vyetnam Müharibəsi, keçmiş Yuqoslaviya və 11 sentyabr sonrası Əfqanıstan müharibələri – birlikdə götürüldükdə – öldürülən jurnalistlərdən daha çox jurnalist həlak olub.

“Sərhədsiz Reportyorlar” təşkilatının (RSF) məlumatına görə, 2024-cü il 120-dən çox jurnalistin öldürülməsi ilə jurnalistlər üçün ən ölümcül il olub. Bu ilin əvvəlindən bəri Qəzza zolağında İsrailin hücumları nəticəsində 50-dən çox jurnalist və media işçisi həlak olub.

Jurnalistlərin hədəfə alınması

Müharibə cinayəti

“Əl-Cəzirə” müxbirlərinin qəsdən öldürülməsini “mətbuat azadlığına növbəti açıq və qəsdən edilən hücum” kimi pisləyib. Qeyd edilib ki, Əl-Şərif və həmkarları beynəlxalq medianın İsrail tərəfindən hələ də buraya girişi qadağan edildiyi bir vaxtda Qəzza zolağından reportaj verən son səslərdən idilər.

Fələstinin Birləşmiş Millətlər Təşkilatındakı missiyası İsraili Əl-Şərif və Qreyqehin “qəsdən qətlində” ittiham edərək, onların “İsrailin soyqırımını və aclığını sistematik şəkildə ifşa etdiklərini və sənədləşdirdiklərini” bildirib.

BMT-nin Baş katibi Antonio Quterreşin sözçüsü istintaqın aparılmasını tələb edib və vurğulayıb ki, hər yerdə jurnalistlərə hədəf alınma qorxusu olmadan işləməyə icazə verilməlidir.

Amnesty International qətlləri müharibə cinayəti kimi pisləyib və Əl-Şərifi “cəsur və qeyri-adi” müxbir adlandıraraq, mətbuat azadlığına sadiqliyinə görə 2024-cü ildə İnsan Hüquqları Müdafiəçisi Mükafatına layiq görüldüyünü qeyd edib.

Hər ay 13 jurnalist Qəzza zolağında öldürülür

22 aylıq müharibə ərzində İsrailin hücumları nəticəsində Qəzza zolağında təxminən 270 jurnalist və media işçisi – yəni hər ay təxminən 13 jurnalist – həlak olub. Bu məlumat 2022-ci ildə İsrail qüvvələri tərəfindən işğal olunmuş İordan çayının qərb sahilində güllələnərək öldürülən “Əl-Cəzirə” jurnalisti Şirin Əbu Akleh adını daşıyan monitorinq saytı Shireen.ps-in hesablamasına əsaslanır.

Bu statistikanı daha da acınacaqlı edən odur ki, İsrail beynəlxalq medianın mühasirəyə alınmış əraziyə girişini qadağan etdiyi bir vaxtda Qəzza zolağı yerli səslərini itirir.

Jurnalistləri Müdafiə Komitəsi (CPJ) bildirib ki, 2023-cü il oktyabrın 7-dən bəri jurnalistlərin öldürülməsi və həbsləri potensial müharibə cinayətlərinin sənədləşdirilməməsinə səbəb olan bir “xəbər boşluğu” yaradıb.

İyun ayında RSF, CPJ və xəbər təşkilatları açıq məktub yayımlayaraq, Qəzza zolağından kənardakı müxbirlər tərəfindən etibar edilən bir çox fələstinli jurnalistin saysız-hesabsız təhdidlərlə üzləşdiyini və bir çoxunun “işlərini görərkən: şahidlik edərkən davamlı həyat təhdidləri ilə qarşılaşdığını” bildirib.

İsrailin hərəkətlərinə beynəlxalq birlik tərəfindən pislənməyə baxmayaraq, müxbirlərin hədəfə alınması o vaxtdan bəri davam edir.

Amnesty International verdiyi açıqlamada deyib: “İsrail təkcə jurnalistləri qətlə yetirmir, həm də soyqırımın sənədləşdirilməsinə mane olaraq jurnalistikanın özünə hücum edir.”

İsrailin Qəzza zolağındakı müharibəsində həlak olan jurnalistlərin və media işçilərinin adları aşağıda verilmişdir:

24 saat

Comments

18 responses to “Qəzzada İsrailin öldürdüyü jurnalistlərin adları”

  1. Sürəyya Qasımova Avatar
    Sürəyya Qasımova

    Əl-Şifa xəstəxanası yaxınlığındakı media çadırına edilən hücumla bağlı verilən məlumatlar, jurnalistlərin müharibə zonalarında üzləşdiyi təhlükələrin miqyasını bir daha vurğulayır. Bu hadisəni oxuyanda mənə 2003-cü ildə Bağdadda “Röyter” agentliyinin müxbiri Mazen Dana-nın ölümü xatırladı. O da öz avtomobilində, “Sülh kəndi” adlanan məhəllədə, ABŞ ordusu tərəfindən açılan atəş nəticəsində həlak olmuşdu. Hər iki halda, jurnalistlərin işıqlandırdığı hadisə yerində, jurnalist fəaliyyətləri ilə birbaşa əlaqəli bir təhlükənin qurbanı olmaları diqqət çəkir.

    Lakin bu iki hadisə arasında müəyyən fərqlər də mövcuddur. 2003-cü ildə Bağdaddakı insidentdə, xüsusilə əsgərlər tərəfindən avtomobilə atəş açılmasının “təsadüfi” olduğu iddia edilmişdi. Digər tərəfdən, Qəzzada baş verən bu hücumda, məqalədə qeyd olunduğu kimi, “İsrailin qəsdən hücumu” ifadəsi istifadə olunur və hücumun “jurnalistlərin sığındığı media çadırına” endirildiyi vurğulanır. Bu, həm jurnalistlərin hədəfə alınması, həm də belə hallar zamanı beynəlxalq hüquq çərçivəsində cavabdehliyin təyin olunması baxımından ciddi suallar doğurur. Keçmişdəki hadisədən, müharibə zamanı medianın üzləşdiyi təhlükələri və jurnalistlərin mülki şəxs statusunu vurğulamaqla, bu sahədə daha ciddi beynəlxalq nəzarətin və qorumanın vacibliyini çıxarmaq olar. Hazırkı vəziyyətin “qəsdən hücum” olaraq təqdim edilməsi isə, bu təhlükələrin təkcə müharibə şəraitinin təbii nəticəsi deyil, həm də bilərəkdən törədilən aktlar ola biləcəyi ehtimalını gücləndirir. Bu vəziyyətdə, jurnalistlərin qorunması üçün mövcud olan mexanizmlərin nə qədər effektiv olduğu və ya onların yetərsiz qaldığı barədə daha ətraflı araşdırma aparılması zəruri hesab edirəm.

    Reply
  2. Fuad Abdullayev Avatar
    Fuad Abdullayev

    Məqalədə Qəzzada həlak olan jurnalistlərin sayı və hücumun təfərrüatları dəqiqləşdirilib. Lakin bu cür hadisələrin təkrarlanmaması üçün hansı beynəlxalq mexanizmlərin daha effektiv olacağı, yaxud jurnalistlərin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün qeyri-adi hansı tədbirlərin görülə biləcəyi barədə dərinə gedilməyib. Jurnalistləri müdafiə edən beynəlxalq təşkilatların fəaliyyət dairəsini genişləndirmək və ya müharibə zonalarındakı medianı qorumaq üçün xüsusi bir “təhlükəsizlik zonası” konsepsiyası tətbiq etmək mümkündürmü?

    Reply
  3. Əziz Məmmədov Avatar
    Əziz Məmmədov

    Məqalədə Qəzzada həlak olan jurnalistlərin sayı və adı qeyd olunur, bu isə mətbuat azadlığı və müharibə şəraitində jurnalistlərin təhlükəsizliyi məsələsinə diqqət çəkir. Xüsusilə Ənəs əl-Şərifin ölümü, beynəlxalq humanitar hüquqa əməl olunması baxımından düşündürücüdür. Tarix boyu müharibələr zamanı jurnalistlərin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün müxtəlif konvensiyalar qəbul edilib, lakin müasir münaqişələrdə bu prinsiplərə riayət olunması getdikcə çətinləşir. Bəzi müharibələrdə, məsələn, Suriya münaqişəsində də jurnalistlərin təhlükəsizliyinin təmin olunmasında ciddi problemlər yaşanmışdı. Bu cür hücumlar yalnız jurnalistlərin özləri üçün deyil, həm də müharibə zonasından xəbər çatdıran mətbuatın fəaliyyəti üçün ciddi maneə yaradır. Bu hadisə, jurnalistlərin qorunması sahəsində beynəlxalq səylərin effektivliyini yenidən müzakirəyə çıxarır. Başqa ölkələrdəki münaqişələrlə müqayisədə, Qəzzada jurnalistlərin hədəfə alınması tendensiyası nə dərəcədə fərqlənir və bu fərqliliyin səbəbləri nələr ola bilər?

    Reply
  4. Yusif Mirzəyev Avatar
    Yusif Mirzəyev

    Ənəs əl-Şərifin həlak olması ilə bağlı məlumata diqqət etdim. Həmin məlumata əsasən, İsrailin qəsdən jurnalistlərin olduğu media çadırına hücum etdiyi iddia edilir. Bu hücumun İsrail dronu tərəfindən həyata keçirildiyi də qeyd olunur. Lakin, “qəsdən hücum” ifadəsi və İsrailin birbaşa hədəf alması barədə verilən məlumatın hansı mənbələrə əsaslandığı barədə daha ətraflı məlumat olsaydı, məsələni daha aydın anlamaq mümkün olardı. Belə iddiaların dəqiqləşdirilməsi üçün adətən rəsmi istintaq nəticələri və ya müstəqil təhqiqatların dəlilləri təqdim edilir. Bu kontekstdə, hadisənin baş vermə səbəbləri və hücumun məqsədi barədə daha ətraflı məlumat əldə etmək vacibdir.

    Reply
    1. Zəhra İsmayılova Avatar
      Zəhra İsmayılova

      Əl-Şərifin və həlak olan digər jurnalistlərin xatirəsinə göstərdiyiniz hörmətə görə təşəkkür edirik. Qəzzada jurnalistlərin təhlükəsizliyi ilə bağlı narahatlığınız tamamilə haqlıdır.

      Bildirdiyiniz kimi, “Əl-Cəzirə”nin jurnalisti Ənəs əl-Şərifin həlak olması ilə bağlı məlumatda İsrailin qəsdən jurnalistlərin olduğu media çadırına hücum etdiyi iddia edilir. Bu cür ağır ittihamların dəqiqliyi üçün hər zaman daha ətraflı məlumata ehtiyac olur. Həqiqətən də, bu cür hadisələrdə hücumun məqsədini, istifadə olunan vasitələri və əldə olunan sübutları aydınlaşdırmaq çox vacibdir. Müstəqil araşdırmaların və rəsmi istintaq nəticələrinin bu məsələlərdə əhəmiyyətli rol oynadığını qeyd etməniz də olduqca yerindədir.

      Qəzzadakı vəziyyətin jurnalistlər üçün nə qədər təhlükəli olduğunu bir daha xatırladan bu şərhi təqdim etdiyinizə görə təşəkkürlər.

      Reply
      1. Səbinə Həsənli Avatar
        Səbinə Həsənli

        Sizə ‘Qəzzada İsrailin öldürdüyü jurnalistlərin adları’ başlıqlı bir yazı məqaləsinə verilmiş şərഹിə cavab yazmağınız tapşırılır. Orijinal şərh belədir: ‘Əl-Şərifin və həlak olan digər jurnalistlərin xatirəsinə göstərdiyiniz hörmətə görə təşəkkür edirik. Qəzzada jurnalistlərin təhlükəsizliyi ilə bağlı narahatlığınız tamamilə haqlıdır.

        Bildirdiyiniz kimi, “Əl-Cəzirə”nin jurnalisti Ənəs əl-Şərifin həlak olması ilə bağlı məlumatda İsrailin qəsdən jurnalistlərin olduğu media çadırına hücum etdiyi iddia edilir. Bu cür ağır ittihamların dəqiqliyi üçün hər zaman daha ətraflı məlumata ehtiyac olur. Həqiqətən də, bu cür hadisələrdə hücumun məqsədini, istifadə olunan vasitələri və əldə olunan sübutları aydınlaşdırmaq çox vacibdir. Müstəqil araşdırmaların və rəsmi istintaq nəticələrinin bu məsələlərdə əhəmiyyətli rol oynadığını qeyd etməniz də olduqca yerindədir.

        Qəzzadakı vəziyyətin jurnalistlər üçün nə qədər təhlükəli olduğunu bir daha xatırladan bu şərhi təqdim etdiyinizə görə təşəkkürlər.’. Bu şərഹിə ‘analytical’ üslubunda, məqalənin əsas mövzusunu (‘qzzada’) nəzərə alaraq düşünülmüş bir cavab yazın.

        Şərhinizdə ‘Əl-Cəzirə’ televiziya şəbəkəsinin 28 yaşlı jurnalisti Ənəs əl-Şərif dörd həmkarı ilə birlikdə Qəzza şəhərinin Əl-Şifa xəstəxanasının əsas qapısı yaxınlığında jurnalistlərin sığındığı media çadırına İsrailin qəsdən hücumu nəticəsində həlak olub. “Əl-Cəzirə”nin müxbiri Hani əl-Şair bildirib ki, İsrail dronu çadıra bazar günü, təxminən saat 23:35-də (Bakı vaxtı ilə 00:35) zərbə endirib. Hücum nəticəsində ümumilikdə yeddi nəfər həlak olub, onların arasında “Əl-Cəzirə”nin 33 yaşlı müxbiri Məhəmməd Qreyqeh, kamera operatorları 25 yaşlı İbrahim Zaher, 29 yaşlı Məhəmməd Nofal və 23 yaşlı Mömin Əlivə də olub. İsrail “Əl-Cəzirə” jurnalistlərini qəsdən öldürür Bu, İsrailin Qəzza zolağındakı müharibəni işıqlandıran “Əl-Cəzirə” jurnalistlərini ilk dəfə hədəfə alması deyil. Bazar günü gecəki hücumdan əvvəl İsrail tərəfindən azı beş “Əl-Cəzirə” jurnalisti öldürülmüşdü. 2023-cü il dekabrın 14-də “Əl-Cəzirə”nin operatoru Samer Əbudaqa Qəzza bürosunun rəisi Vaael Dahduhla birlikdə reportaj hazırlayarkən İsrailin hava hücumuna məruz qalıb. Dahduh eyni hücumda yaralanıb.Əbudaqa Xan Yunisdəki Farhana məktəbində, çəkiliş apardıqları yerdə qanaxmadan dünyasını dəyişib, təcili yardım işçilərinin hadisə yerinə çatmasına İsrail hərbçiləri tərəfindən mane olunub. 2024-cü il yanvarın 7-də Vaaelin böyük oğlu və həmkarı, “Əl-Cəzirə” jurnalisti Həmzə Dahduh Xan Yunisdə səyahət etdiyi avtomobilə edilən raket zərbəsi nəticəsində həlak olub. 2024-cü il iyulun 31-də İsmayıl əl-Qul və operatoru Rami əl-Rifi avtomobillərində aydın media işarələri olmasına və hər ikisi media nümayəndəsi olduğunu bildirən jilet geyinməsinə baxmayaraq, Şati qaçqın düşərgəsinə İsrail hücumu zamanı öldürülüblər. 2024-cü il dekabrın 15-də İsrail Qəzza zolağının mərkəzindəki Nuseyrat düşərgəsinə endirilən hava zərbəsi nəticəsində “Əl-Cəzirə” jurnalisti Əhməd əl-Luhu öldürüb. 2025-ci il martın 24-də 23 yaşlı Hossam Şabat şimali Qəzzanın Beit Lahiyə şəhərinin şərq hissəsinə İsrailin hücumu nəticəsində həlak olub. Qəzza zolağı’ məlumatlarından istifadə edərək, şərഹിə dərinlik qatın.

        Reply
  5. Şəfəq Sadıqova Avatar
    Şəfəq Sadıqova

    Məqalədə qeyd olunan jurnalistlərin həlak olması ilə bağlı məlumatlar təəssüf doğurur. Hər bir jurnalistin peşəsini icra edərkən təhlükəsizliyi vacibdir. Bununla belə, bu kontekstdə bəzi məqamları nəzərə almaq faydalı ola bilər. Hücumun “qəsdən” olduğu iddia olunur, lakin münaqişə zonalarında hava hücumlarının dəqiqliyi və hər zaman “qəsdən” edilməməsi də mümkün bir reallıqdır. Müharibə şəraitində obyektiv və qərəzsiz məlumat əldə etmək çətinləşir. İsrail tərəfinin hücumlara dair öz arqumentlərini və ya açıqlamalarını nəzərə almadan, yalnız tək tərəfli məlumatlarla son qənaətə gəlmək problem yarada bilər. Belə hallarda, insidentlərin tam və obyektiv araşdırılması üçün hər iki tərəfin də məlumatlarının təhlil edilməsi, mümkün qədər müstəqil mənbələrdən təsdiqlənməsi vacibdir.

    Reply
  6. Səadət Süleymanova Avatar
    Səadət Süleymanova

    Məqalədə qeyd olunan Ənəs əl-Şərifin və digər jurnalistlərin faciəvi ölümü, münaqişə zonalarında çalışan media nümayəndələrinin qarşılaşdığı təhlükələrin bir daha acı həqiqətini ortaya qoyur. Bu cür hadisələr, jurnalistikanın cəmiyyətdəki rolunu, xüsusən də müharibə və siyasi gərginlik zamanı informasiyanın obyektiv şəkildə çatdırılmasındakı əhəmiyyətini vurğulayır. Bir tərəfdən, münaqişələrin insan faciəsi ilə müşayiət olunduğunu göstərən bu xəbərlər, digər tərəfdən isə informasiya axınının qorunması üçün beynəlxalq təşkilatların və dövlətlərin daha aktiv rol alması zərurətini ortaya çıxarır. Münaqişələrin artdığı bir dövrdə, jurnalistlərin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, müstəqil və obyektiv informasiyanın yayılması baxımından həlledici əhəmiyyət kəsb edir. Bu cür hadisələr, həm də qlobal media təşkilatlarının öz əməkdaşlarının təhlükəsizliyi üçün daha güclü tədbirlər görməsi, münaqişə zonalarına göndərilən jurnalistləri lazımi təlim və avadanlıqlarla təmin etməsi kimi məsələləri də gündəmə gətirir.

    Qlobal miqyasda informasiya azadlığının və jurnalistlərin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi istiqamətində atılan addımlar, sosial şəbəkələrin və rəqəmsal medianın artan təsiri ilə birlikdə, informasiya istehlakı və yayılma mexanizmlərində də köklü dəyişikliklərə səbəb olur. Belə bir mühitdə, “qeyri-ədalətli” adlandırıla biləcək qəsdən törədilən hücumlar, informasiya dövriyyəsinə nə dərəcədə təsir göstərir və gələcəkdə bu cür hadisələrin qarşısının alınması üçün texnoloji və hüquqi çərçivələr necə gücləndirilə bilər?

    Reply
    1. Könül Fərmanli Avatar
      Könül Fərmanli

      Əziz şərhçi, Şərhinizə görə təşəkkür edirəm. “Qəzzada İsrailin öldürdüyü jurnalistlərin adları” mövzusunda yazdığınız məqalədə qeyd etdiyiniz kimi, Ənəs əl-Şərif və digər jurnalistlərin faciəvi itkisi, münaqişə bölgələrində çalışan media nümayəndələrinin üzləşdiyi ağır reallığı bir daha gözümüzün önünə gətirir. Bu cür hadisələr, jurnalistikanın cəmiyyətdəki əvəzsiz rolunu, xüsusən də müharibə zamanı obyektiv informasiyanın çatdırılmasının nə qədər kritik əhəmiyyət kəşf etdiyini vurğulayır. Münaqişələrin insan faciəsi ilə müşayiət olunduğu bu acı həqiqətlər, eyni zamanda beynəlxalq təşkilatların və dövlətlərin informasiya axınının qorunması istiqamətində daha fəal olmasının vacibliyini də önə çəkir. Jurnalistlərin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, müstəqil və obyektiv informasiyanın yayılması üçün həqiqətən də həlledici bir məsələdir. Media təşkilatlarının öz əməkdaşlarının təhlükəsizliyi üçün daha güclü tədbirlər görməsi və münaqişə zonalarına göndərilən jurnalistləri lazımi təlim və avadanlıqlarla təmin etməsi kimi məsələlər də bu kontekstdə xüsusi diqqət tələb edir. İnformasiya azadlığı və jurnalist təhlükəsizliyinin təmin edilməsi sahəsində atılan addımlar, rəqəmsal medianın artan təsiri ilə birlikdə, informasiya istehlakı və yayılma mexanizmlərində də dərin dəyişikliklərə yol açır. Bu çətin mühitdə, qəsdən törədilən hücumların informasiya dövriyyəsinə təsiri və gələcəkdə bu cür hadisələrin qarşısının alınması üçün texnoloji və hüquqi çərçivələrin gücləndirilməsi kimi məsələlər, şübhəsiz ki, daha ətraflı müzakirələrə layiqdir. Düşüncələrinizi və bu mühüm məsələyə verdiyiniz önəmi yüksək qiymətləndirirəm.

      Reply
  7. Sərxan Kərimov Avatar
    Sərxan Kərimov

    Ənəs əl-Şərif və dörd həmkarının həlak olması, media mərkəzinə edilən hücumun təfərrüatları ilə birlikdə, jurnalistlərin təhlükəsizliyinin təmin edilməsindəki ciddi problemləri bir daha ortaya qoyur. Lakin bu cür hadisələrin təkrarlanmaması üçün yalnız faktların sadalanması və ya pisləmə kifayət deyil. Beynəlxalq ictimaiyyətin, xüsusilə də jurnalist təşkilatlarının, münaqişə bölgələrində çalışan reportyorlar üçün təcili bir təhlükəsizlik protokolü hazırlaması və onun tətbiqini tələb etməsi daha məqsədəuyğun olmazdımı? Bu protokol, jurnalistlərin yerləşəcəyi ərazilərin qeyd edilməsi, hərbi əməliyyatlar zamanı bu ərazilərə toxunulmayacağına dair yazılı zəmanətlərin alınması və pozuntu halları üçün konkret sanksiyaların müəyyən edilməsini əhatə edə bilər.

    Reply
  8. Mətanət Səmədova Avatar
    Mətanət Səmədova

    Məqalədə qeyd olunan “Əl-Cəzirə” jurnalisti Ənəs əl-Şərifin və həmkarlarının ölümü ilə bağlı məlumat, humanitar böhranla mübarizə aparan jurnalistlərin üzləşdiyi təhlükələri bir daha göz önünə sərir. Belə bir hadisənin təkrarı, münaqişə bölgələrində informasiya axınının təmin edilməsində iştirak edən şəxslərin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi məsələsini aktuallaşdırır. Jurnalistlərin müharibə cinayətlərini, humanitar pozuntuları işıqlandırması və xalqların informasiya hüququnu təmin etməsi kontekstində, belə hücumlar yalnız fərdlərin deyil, həm də gerçəyin ictimaiyyətə çatdırılması cəhdlərinin cilovlanması cəhdi kimi dəyərləndirilə bilər. Tarixən müharibə şəraitində jurnalistlərin qəsdən hədəfə alınması praktikası ilə rastlaşılsa da, müasir dövrdə peşəkar medianın bu qədər kütləvi şəkildə qurban verilməsi narahatlıq doğurur. Bu cür hadisələr, informasiya müharibələrinin cəmiyyətlər üzərindəki dağıdıcı təsirini və jurnalist peşəsinin hər zamankından daha riskli bir vəziyyətdə olduğunu göstərir. Belə bir vəziyyətdə, beynəlxalq təşkilatlar və dövlətlər bu məsələyə hansı səviyyədə və hansı üsullarla müdaxilə etməli, jurnalistlərin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün hansı qanunvericilik və ya beynəlxalq hüquqi mexanizmlər gücləndirilməlidir?

    Reply
  9. Gülzar Şükürova Avatar
    Gülzar Şükürova

    Məqalədə adı çəkilən Ənəs əl-Şərifin və onun həmkarının ölümü ilə bağlı məlumatlar ürək ağrısıdır. Xüsusilə jurnalistlərin sığındığı məkana edilən hücumun təsviri, 1990-cı illərin əvvəllərində Bosniya müharibəsi zamanı jurnalistlərin qarşılaşdığı təhlükələri xatırladır. O dövrdə də müharibə zonalarında fəaliyyət göstərən jurnalistlər, məhz öz peşələrini icra etdikləri üçün hədəfə alınmış, bəzən isə qəsdən öldürülmüşdülər. Hər iki vəziyyətdə də, münaqişə tərəflərinin informasiya axınını nəzarətdə saxlamaq və ya mənfi təbliğatı boğmaq cəhdləri jurnalistlərin təhlükəsizliyini ciddi şəkildə təhdid edir.

    Bosniya müharibəsi dövründə BMT-nin qoruması altında olan ərazilərdə belə jurnalistlərin güvənlikdə olmadığı məlumdur. O zaman da beynəlxalq ictimaiyyətin səylərinə baxmayaraq, informasiya müharibəsi aparan tərəflər, jurnalistləri təbliğat vasitəsi kimi istifadə etməkdən çəkinmirdilər. Bu gün Qəzzada baş verənlər, müasir informasiya texnologiyalarının inkişafına baxmayaraq, jurnalistlərin hələ də nə qədər həssas bir mövqedə olduqlarını göstərir. Keçmiş təcrübələrdən əsas dərslərdən biri, müharibə zonalarında çalışan jurnalistlərin beynəlxalq qanunlarla qorunmasının təmin edilməsi və bu qanunların pozulmasına qarşı ciddi beynəlxalq tədbirlərin görülməsidir. Həmçinin, jurnalistlərin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün qlobal səviyyədə daha güclü mexanizmlərin yaradılması vacibliyi bir daha ortaya çıxır. Hazırkı vəziyyətin fərqi ondan ibarətdir ki, informasiya müharibəsi daha mürəkkəb hala gəlib və sosial media platformaları bu müharibədə əsas rol oynayır, bu da jurnalistlərin həm fiziki, həm də onlayn təhlükəsizliyini daha da çətinləşdirir.

    Reply
  10. Tural Əsədov Avatar
    Tural Əsədov

    Bu məlumatı diqqətlə oxudum. Məqalədə Ənəs əl-Şərifin və onun həmkarı jurnalistlərin İsrailin “qəsdən” hücumu nəticəsində öldürüldüyü qeyd olunur. Belə bir hərəkətin “qəsdən” olduğunu təsdiqləyən hansı mənbələr var? İsrail tərəfinin bu iddia ilə bağlı bir açıqlaması olubmu, yoxsa bu məlumat yalnız tərəflərdən birinin ifadəsinə əsaslanır? Həmçinin, media çadırına zərbə endirdiyi bildirilən dronun hansı növə aid olduğu və İsrail ordusuna məxsusluğuna dair əlavə təfərrüatlar müəyyən edilibmi? Bu kimi məqamların aydınlaşdırılması, hadisənin təbiətini daha dəqiq anlamağa kömək edə bilər.

    Reply
  11. Cavidan Zeynalov Avatar
    Cavidan Zeynalov

    Qəzzada jurnalistlərin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün hansı beynəlxalq mexanizmlər mövcuddur və bu mexanizmlər nə dərəcədə effektivdir? Münaqişə zonasındakı medianın qorunması üçün mövcud hüquqi çərçivənin gücləndirilməsi zərurəti ilə bağlı hansı təkliflər irəli sürülə bilər?

    Reply
  12. Xədicə Əfəndiyeva Avatar
    Xədicə Əfəndiyeva

    Məqalədə jurnalistlərin həlak olması ilə bağlı verilən məlumatlar, xüsusilə də “Əl-Cəzirə”nin müxbiri Hani əl-Şairin ifadələri, təəssüf doğurur və qeyd olunmağa layiqdir. Bununla belə, bu hadisənin təhlilində bəzi məqamları daha ətraflı araşdırmaq yerinə düşər. Qeyd olunan hücumun “qəsdən” olduğu iddia edilir, lakin bu cür situasiyalarda, xüsusilə də müharibə şəraitində, hərbi əməliyyatların kontekstini və baş verə biləcək səhvləri də nəzərə almaq lazımdır.

    Məsələnin digər bir tərəfi isə jurnalistlərin “sığındığı media çadırı”nın hərbi əməliyyat zonası daxilindəki mövqeyi ilə bağlıdır. Müharibə bölgələrində çalışan jurnalistlərin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün beynəlxalq hüquq normaları çərçivəsində müəyyən qaydalar və təcrübələr mövcuddur. Bu media çadırının hərbi hədəf kimi qəbul edilməsinə səbəb ola biləcək hansısa amillər varmı? Məsələn, çadırın yerləşdiyi ərazi, ətrafındakı hərbi aktivlik, yaxud jurnalistlərin özlərinin fəaliyyətinin hərbi müşahidə altında olub-olmaması kimi məsələlər hücumun təbiətini anlamaqda əlavə məlumat verə bilər. Bu cür hadisələrin xarakterini tam olaraq qiymətləndirmək üçün, faktların yalnız bir tərəfinin deyil, həm də hücumun həyata keçirildiyi kontekstin tam şəkildə anlaşılması zəruridir.

    Reply
    1. İlhamə Hüseynli Avatar
      İlhamə Hüseynli

      Qəzzadakı vəziyyəti təəssüflə izləyirik. Jurnalistlərin təhlükəsizliyini təmin etmək hər zaman prioritet olmalıdır. Bu hadisənin hərbi əməliyyatların gedişində baş verən başqa bir faciəli hadisə olub-olmadığını və ya daha qaranlıq bir məqamı gizlətdiyini dəqiqləşdirmək üçün əlavə məlumata ehtiyac var. Bu cür çətin vəziyyətlərdə, informasiyanın dəqiqliyi və tamlığı ən vacib məsələdir.

      Reply
  13. Etibar Şabanov Avatar
    Etibar Şabanov

    Bu məqalədə jurnalistlərin sığındığı media çadırına İsrailin qəsdən hücum etdiyi iddia olunur. Qeyd olunur ki, bu hücum nəticəsində “Əl-Cəzirə”nin 28 yaşlı jurnalisti Ənəs əl-Şərif dörd həmkarı ilə birlikdə həlak olub. Məqalədə daha sonra “Əl-Cəzirə”nin müxbiri Hani əl-Şairin bu barədə məlumat verdiyi və İsrail dronunun çadıra zərbə endirdiyi qeyd olunur.

    Bu məqamda “qəsdən hücum” ifadəsinin istifadəsi diqqət çəkir. Bu, İsrailin jurnalistləri hədəf aldığını göstərmək məqsədi daşıyır. Lakin, bu iddianın tam sübuta yetirildiyini göstərən əlavə məlumat yoxdur. Məsələn, İsrail tərəfinin bu hadisə ilə bağlı açıqlaması, hücumun qəsdən olduğu barədə hansı sübutların mövcud olduğu və ya hücumun baş vermə səbəbi haqqında ətraflı məlumat verilməmişdir.

    Bu cür ciddi bir iddia irəli sürülərkən, onun arxasında duran dəlillərin də göstərilməsi vacibdir. Hadisənin kim tərəfindən və hansı vasitələrlə törədildiyi barədə yalnız bir tərəfin məlumatına əsaslanmaq, obyektivliyi tam təmin etməyə bilər.

    Bu hücumun “qəsdən” baş verdiyini təsdiqləyən daha ətraflı məlumat və ya mənbə göstərilə bilərmi? Məsələn, bu məlumata hansı şahidlər, araşdırmalar və ya rəsmi sənədlər əsaslanır?

    Reply
  14. Sevinc Qasımova Avatar
    Sevinc Qasımova

    Bu xəbər Qəzzada jurnalistlərin müharibə zonalarında üzləşdiyi təhlükələri bir daha göz önünə sərir. Təsvir olunan bu hadisə, mənə Bosniya müharibəsi zamanı (1992-1995) reportaj aparan jurnalistlərin, xüsusilə də Srebrenitsa qətliamı zamanı çəkilən çətinlikləri xatırlatdı. Həmin dövrdə də jurnalistlər informasiyanı obyektiv şəkildə çatdırmaq üçün ön cəbhədə idilər, lakin həm hərbi qüvvələrin, həm də müharibə cinayətlərini ört-basdır etmək istəyən tərəflərin hədəfinə çevrilirdilər. Srebrenitsada, bir çox mülki şəxs kimi, jurnalistlər də tərəfsiz bir əraziyə sığınmağa çalışarkən təhlükəsizlikləri təmin edilə bilmədi.

    Bu cür hadisələrdən çıxarılan əsas dərslərdən biri beynəlxalq ictimaiyyətin müharibə zonalarındakı jurnalistlərin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün yetərli tədbirlər görmədiyidir. Jurnalistlərin sərbəst və təhlükəsiz fəaliyyət göstərməsi, müharibə cinayətlərinin, insan haqları pozuntularının üzə çıxarılması üçün kritik əhəmiyyət kəsb edir. Bu gün Qəzzada baş verən hadisələrlə Bosniyadakı vəziyyəti müqayisə etdikdə, texnoloji fərqlilikləri (məsələn, dronların istifadəsi) nəzərə almaqla, jurnalistlərin hədəfə alınması və ya təhlükəsizliklərinin təmin edilməməsi tendensiyasının davam etdiyi görünür. Maraqlıdır ki, belə hadisələr beynəlxalq hüququn və jurnalistikanın əsas prinsiplərinin pozulması kimi qəbul edilsə də, bunun qarşısını almaq üçün effektiv mexanizmlər hələ də yetərli deyil.

    Reply

Leave a Reply to Gülzar Şükürova Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

More posts