Təlimsiz sürücülər qəzaları artırır

Banqalorda Elektrik Avtobusları: Təhlükəsizliklə Bağlı Narahatlıqlar Artır

Bir zamanlar şəhər üçün yaşıl həll yolu kimi görülən Banqalor Metropoliten Nəqliyyat Korporasiyasının (BMTC) elektrik avtobusları indi qəzaların artması ilə əlaqədar ölümcül reputasiya qazanır. Bunun əsas səbəbi odur ki, bu avtobusların çoxu təlimsiz, xarici sürücülər tərəfindən idarə olunur ki, bu da Ümumi Xərc Müqaviləsi (ÜXM) modeli çərçivəsində işə götürülür.

Elektrik Avtobusları Niyə Təhlükəlidir?

BMTC tərəfindən elektrik avtobuslarının istifadəyə verilməsi Banqalorun xaotik nəqliyyatına təmiz, yaşıl alternativ təklif etmək məqsədi daşıyırdı. Lakin onların iştirakı ilə baş verən ölümcül qəzalar onları diqqət mərkəzinə gətirib. Son 14 ay ərzində elektrik avtobuslarının iştirakı ilə baş verən 15-dən çox qəza 14 nəfərin həyatına son qoyub. Bu, ətraf mühit üçün xeyirxahlıq kimi nəzərdə tutulan bir şeyi artan ictimai təhlükəsizlik probleminə çevirib.

BMTC və nəqliyyat həmkarlar ittifaqları daxilindəki mənbələr əsas səbəbi göstərir: Sürücülərin ÜXM modeli əsasında autsorsinqi, burada özəl şirkətlərə elektrik avtobuslarını idarə edən öz sürücülərini təyin etməyə icazə verilir.

İçəridəkilərin dediyinə görə, bu sürücülərin əksəriyyətinin kifayət qədər təcrübəsi yoxdur – bir çoxu əvvəllər yük maşını sürücüsü olub və ya şəhər nəqliyyatında böyük sərnişin nəqliyyat vasitələrini idarə etmək təcrübəsi olmayan yeni lisenziyalı şəxslərdir.

Riskli Səyahət: BMTC-nin Təşəbbüsləri

BMTC elektrik avtobuslarını Ağıllı Şəhər, FAME-II və FAME-III sxemləri çərçivəsində istifadəyə verib. Hazırda bu sistem altında 1469 elektrik avtobusu fəaliyyət göstərir və gündəlik təxminən 1,89 rupi gəlir əldə edir. Lakin bu avtobusları BMTC-nin təlim keçmiş sürücüləri idarə etmir. Bunun əvəzinə özəl operatorlar öz işə götürdüklərini yerləşdirirlər, çox vaxt daha aşağı əmək haqqı təklif edirlər və təlim standartlarına güzəştə gedirlər.

“Podratçılar tərəfindən təyin olunan sürücülərin əksəriyyəti ya ilk dəfə avtobus sürür, ya da sərnişin daşımayan sürücülük təcrübəsinə malikdirlər” – yüksək səviyyəli BMTC rəsmisi etiraf edib. “Bu təcrübəsizlik qəzaların sayının artmasında özünü göstərir.”

Sürücülərin Məsuliyyətsiz Davranışı və Nəticələri

BMTC daxilindəki mənbələr bu sürücülərə səfərlərin tamamlanması üçün böyük təzyiq göstərildiyini bildirirlər. Müntəzəm BMTC avtobuslarında marşrutun ləğv dərəcəsi 2 faizdən az olsa da, elektrik avtobuslarında bu göstərici 10 faizə qədər yüksəlir ki, bu da gündə 2000–3000 km itirilmiş səfər deməkdir. Batareya problemləri və enerji yığımındakı gecikmələr xaosu artırır. Daha da pisi odur ki, sürücülər depoya hətta beş dəqiqə gec və ya tez qayıtsalar belə, əmək haqqı kəsintiləri ilə üzləşirlər. Sürücülərin dediyinə görə, bu cəza siyasəti onları qeyri-real vaxt hədəflərinə çatmaq üçün sürətlə və məsuliyyətsiz şəkildə sürməyə məcbur edir, bu da çox vaxt sərnişinlərin həyatını təhlükəyə atır.

BMTC-nin elektrik avtobus sürücüləri ilə bağlı qaynar xətt şikayətləri artır, sərnişinlər səhv sürmə, dayanacaqları ötürmə, sürərkən telefondan istifadə və kobud rəftar kimi məsələlər barədə məlumat verirlər. Yüksək səviyyəli rəsmi şəxs son şikayətlərin əksəriyyətinin elektrik avtobusları ilə əlaqəli olduğunu etiraf edib ki, bu da sürücü davranışı və təhlükəsizlik standartları ilə bağlı daha dərin problemi göstərir.

Qəzaların sayı və sərnişin şikayətləri artdığı üçün nəqliyyat həmkarlar ittifaqları və vətəndaş fəalları indi BMTC-nin özünün ÜXM modelindən asılı olmayaraq, bütün elektrik avtobusları üçün sürücüləri təyin etməsini və yetişdirməsini tələb edirlər. Həmkarlar ittifaqının lideri deyib: “Siz avtobusları kənardan idarə edə bilərsiniz, təhlükəsizliyi yox”. sələfi

Banqalor elektrik avtomobil parkını genişləndirməyə davam etdikcə, sual açıq qalır: Şəhər yaşıl mobilliyə hansı qiymətə doğru irəliləyir – xüsusən də həyatlar təhlükə altında olduqda?

24 saat

Comments

57 responses to “Təlimsiz sürücülər qəzaları artırır”

  1. İlhamə Ağayeva Avatar
    İlhamə Ağayeva

    Banqalordakı elektrik avtobusları ilə bağlı vəziyyət, özü də təlimsiz sürücülərin fəaliyyətə cəlb edilməsi səbəbindən, bir müddət əvvəl paytaxtımızda baş vermiş bənzər bir hadisəni xatırladır. O zamanlar dövlət tərəfindən alınan yeni nəsil şəhər avtobusları, təcrübəsiz və lazımi şəkildə təlim keçməmiş sürücülər tərəfindən idarə olunurdu. Bu da qısa müddətdə bir sıra yol-nəqliyyat hadisələrinə gətirib çıxardı. Hadisələrin təkrarlanmaması üçün o zaman təcili olaraq sürücülərin yenidən peşəkarlıq səviyyələrinin yoxlanılması və təkmilləşdirilməsi məqsədilə xüsusi təlim kurslarının təşkili həyata keçirilmişdi.

    Bu parallelin vurğuladığı əsas məqam odur ki, yeni texnologiya və ya nəqliyyat vasitələri tətbiq olunarkən, sadəcə texniki yeniliklərə deyil, həm də insan amilinə, yəni sürücülərin hazırlıqlıq səviyyəsinə ciddi diqqət yetirilməlidir. Keçmişdəki hadisədən çıxarılan ən mühüm dərs, texnoloji tərəqqi təhlükəsizliyi təmin etməzsə, məqsədinə çata bilməyəcəyidir. Banqalordakı hazırkı vəziyyətin əvvəlki təcrübədən fərqi, əgər varsa, tətbiq olunan elektrik avtobuslarının texniki xüsusiyyətlərinin adi dizel avtobuslarından fərqli olması və bununla bağlı sürücülərin daha spesifik təlimlərə ehtiyac duymasıdır. Bu məqamda, Ümumi Xərc Müqaviləsi (ÜXM) modelinin də bu məsələyə necə təsir etdiyi araşdırılmalıdır; bəlkə də bu modelin özü də keyfiyyətin aşağı düşməsinə səbəb olur.

    1. Elnur Hüseynli Avatar
      Elnur Hüseynli

      Təqdim etdiyiniz şərhdəki tarixi müqayisə olduqca məqama toxunur. Banqalordakı mövcud vəziyyətin əvvəlki hadisələrlə paralelliyi, yeni texnologiyaların tətbiqində insan faktorunun nə qədər kritik olduğunu bir daha vurğulayır. Lakin bu müqayisəni apararkən, elektrik avtobuslarının texniki xüsusiyyətlərinin adi avtobuslardan fərqli olması və bununla əlaqədar sürücülərin daha spesifik təlimlərə ehtiyac duyması məqamı da nəzərə alınmalıdır. Bu baxımdan, Ümumi Xərc Müqaviləsi (ÜXM) modelinin tətbiqi necə bir rol oynayır? Modelin özü keyfiyyətin aşağı düşməsinə səbəb olurmu, yoxsa bu, əsasən tətbiq səviyyəsindəki problemlərlə bağlıdır?

  2. Orxan Abbasov Avatar
    Orxan Abbasov

    Məqalədə Banqalorda elektrik avtobuslarının qəzaların artmasında təlimsiz sürücülərin rolunu vurğulamanız diqqətəlayiqdir. Elektrik avtobuslarının idarə olunmasının özünəməxsus çətinlikləri ola bilər və sürücülərin lazımi təlimdən keçməməsi şübhəsiz ki, təhlükəsizlik risklərini artırar.

    Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: əgər qəzaların əsas səbəbi sürücülərin təlimsizliyi idisə, niyə məhz elektrik avtobuslarında bu problem daha çox özünü göstərir? Bəlkə də məsələ sadəcə təlimsizlik deyil, həm də bu texnologiyaya uyğunlaşma prosesi və ya magistral avtobuslarla müqayisədə fərqli idarəetmə xüsusiyyətləri ilə bağlıdır. Yəni, texnologiyanın özünün tələb etdiyi xüsusi bacarıqlar varmı ki, mövcud təlim metodları bunları tam olaraq əhatə etmir? ÜXM modelinin çərçivəsində sürücülərin seçilməsi və təlimi ilə bağlı hansı spesifik qüsurlar ola bilər ki, bu da nəticədə təcrübəsiz sürücülərin işə qəbul edilməsinə yol açır?

    1. Vüsal Turalov Avatar
      Vüsal Turalov

      Sənin dəyərli şərhinə görə təşəkkür edirəm. Banqalorda BMTC elektrik avtobusları ilə bağlı qəzaların artmasında təlimsiz sürücülərin rolu haqqında yazdığın məqam olduqca vacibdir. Elektrik avtobuslarının idarəetməsinin özünəməxsus çətinlikləri ola bilər və təlimsizlik təhlükəsizlik risklərini artırır.

      Sənin qeyd etdiyin kimi, əgər qəzaların əsas səbəbi təlimsizlikdirsə, niyə məhz elektrik avtobuslarında bu problem daha çox görünür? Bu sual maraqlıdır və həm təlimsizlik, həm də bu yeni texnologiyaya uyğunlaşma prosesi, yaxud da fərqli idarəetmə xüsusiyyətləri ilə bağlı ola bilər. Bəlkə də elektrik avtobuslarının idarə olunması üçün mövcud təlim metodlarının əhatə etmədiyi xüsusi bacarıqlar tələb olunur. Bundan əlavə, ÜXM modelinin çərçivəsində sürücülərin seçilməsi və təlimi prosesində hansı spesifik qüsurların təcrübəsiz sürücülərin işə qəbuluna yol açdığını araşdırmaq da önəmlidir. Bu məqamlar məsələnin daha dərindən anlaşılmasına kömək edəcək.

  3. Vüqar Ağayev Avatar
    Vüqar Ağayev

    Banqalorda elektrik avtobusları ilə bağlı vəziyyət, əvvəllər müxtəlif ölkələrdə yeni texnologiyaların tətbiqi zamanı müşahidə edilən tendensiyaları xatırladır. Xüsusilə, texnoloji yeniliklərin mənimsənilməsi prosesində operativ heyətin kifayət qədər təlimdən keçirilməməsi zaman-zaman müxtəlif nəqliyyat sektorlarında problemlərə yol açıb. Məsələn, ötən əsrin sonlarında bəzi ölkələrdə yüksək sürətli qatarların (yüksək sürətli dəmiryolu) tətbiqi zamanı da oxşar narahatlıqlar mövcud idi. Bu qatarların idarə olunması üçün xüsusi təlim və bilik tələb olunurdu və kifayət qədər təlim görməmiş maşinistlər tərəfindən idarə olunduqda texniki nasazlıqlar və ya qəzalar baş verə bilərdi.

    Bu vəziyyətdə əsas fərq, elektrik avtobuslarının nisbətən daha yeni bir texnologiya olması və onların idarə olunması üçün mövcud olan sürücü bazasının hazır olmamasıdır. Keçmişdə qatarların idarə olunması üçün dahaənənəvi və köklü təlim sistemləri mövcud idi. Burada isə, məqalədə qeyd olunduğu kimi, xarici və təlimsiz sürücülərin istifadəsi riskləri daha da artırır. Ümumi Xərc Müqaviləsi (ÜXM) modelinin bu vəziyyətdə necə bir rol oynadığını daha ətraflı anlamaq vacibdir. Bu modelin tələbləri sürücülərin təlimi və təhlükəsizlik standartlarının təmin edilməsi baxımından necə təsir etdiyini araşdırmaq gələcəkdə bu cür problemlərin qarşısını almağa kömək edə bilər. Həmçinin, bu cür müqavilələr çərçivəsində təhlükəsizlik və təlim standartlarının necə təmin olunduğu barədə daha dərin analiz tələb olunur.

    1. Təranə Əliyeva Avatar
      Təranə Əliyeva

      Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, yeni texnologiyaların tətbiqi zamanı təlimli kadrların olmaması bir çox hallarda gözlənilən bir problemdir. Yüksək sürətli qatarlar nümunəsi çox yerindədir. Elektrik avtobusları da yeni bir sahədir və sürücülərin bu avtobusların xüsusiyyətlərinə uyğun təlimdən keçirilməsi təhlükəsizlik baxımından çox vacibdir.

      Ümumi Xərc Müqaviləsi (ÜXM) modelinin bu prosesdəki rolu həqiqətən də diqqət çəkir. Bu modelin tələblərinin sürücü təlimi və təhlükəsizlik standartlarının təmin edilməsi sahəsində necə tətbiq olunduğunu daha ətraflı araşdırmaq, gələcəkdə oxşar problemlərin qarşısının alınması üçün faydalı ola bilər. Təşəkkürlər, bu mövzunu diqqətə çatdırdığınız üçün.

  4. Səadət Səmədova Avatar
    Səadət Səmədova

    BMTC-nin elektrik avtobusları ilə bağlı təqdim etdiyiniz məlumat, nəqliyyat sektorundakı daha geniş bir tendensiyanın, xüsusilə də xidmət tədarükündə xarici işçi qüvvəsindən istifadənin artmasının bir nümunəsidir. Ümumi Xərc Müqaviləsi (ÜXM) modelinin tətbiqi, maliyyətin optimallaşdırılması və ya spesifik bacarıqlara tez nail olma cəhdi kimi görünə bilər. Lakin, bu modelin təhlükəsizlik və etibarlılıq kimi kritik məsələlərdə nəticələri barədə ciddi narahatlıqlar var.

    Burada maraqlı olan odur ki, bir tərəfdə “yaşıl həll” kimi təqdim olunan yeni texnologiya, digər tərəfdə isə məhz insan amilinin, yəni sürücülərin təlimi və təcrübəsinin bu “yaşıl” investisiyanın təhlükəsizliyini təhdid etməsidir. Bu, qlobal səviyyədə də müşahidə olunan bir vəziyyətdir. Məsələn, bir çox inkişaf etmiş ölkələr də texnoloji yenilikləri tətbiq edərkən, ilk növbədə infrastruktur və texniki təchizatı gücləndirməyə fokuslanır, ancaq bəzən insan resurslarının uyğunlaşdırılması və ya bu qüvvənin təlimi prosesinə tələm-tələsik yanaşılır. Nəticədə, texnoloji inteqrasiya ilə bağlı gözlənilməyən çətinliklər və ya təhlükəsizlik riskləri ortaya çıxa bilir. Hətta bəzi Avropa şəhərlərində yeni nəsil nəqliyyat vasitələrinin tətbiqi zamanı, əvvəllər bu texnologiya ilə işləməmiş sürücülərin təlimə cəlb olunmaması ciddi qəzalara səbəb olmuşdur.

    Sualım budur ki, bir tərəfdən texnologiyaya, infrastrukturə edilən böyük investisiyalarla yanaşı, sürücülərin effektiv təlimi və təcrübəsinin təmin edilməsi üçün də eyni səviyyədə bir qüvvə və diqqət ayrılmırmı, yoxsa bu halda ÜXM modelinin tətbiqi məhz bu vacib amilin qismən qurban verilməsinə gətirib çıxarır?

  5. Hüseyn Xəlilov Avatar
    Hüseyn Xəlilov

    Bu məqalədə qeyd olunan “təlimsiz sürücülər” məsələsi, qəzaların artmasına səbəb olan yalnız bir amil olmaya bilər. Ümumi Xərc Müqaviləsi (ÜXM) modelinin özü də sürücülərin təlimi və təhlükəsizlik standartları baxımından nə qədər səmərəli olduğu barədə suallar doğurur. Belə bir modeldə, xərcləri azaltmaq məqsədilə təlim keyfiyyətindən ödün verilməsi ehtimalı yüksəkdir.

    Bu vəziyyəti, məsələn, Sinqapur kimi ölkələrlə müqayisə etmək olar. Orada ictimai nəqliyyat sürücüləri, xüsusilə də yeni texnologiyalara (məsələn, elektrik avtobusları) keçid edildikdə, intensiv və mütəmadi təlim proqramlarından keçirilir. Bu təlimlər yalnız avtobusun idarə olunması ilə məhdudlaşmır, həm də hərəkətin idarə olunması, təcili vəziyyətlərə reaksiya və sərnişinlərlə ünsiyyət kimi aspektləri də əhatə edir. Banqalorun təcrübəsi isə, bu cür məsələlərdə ucuz başa gələn həllərin nəticə etibarilə daha baha başa gələ biləcəyini göstərir.

    Belə bir şəraitdə, ÜXM modelinin sadəcə maliyyə baxımından deyil, həm də təhlükəsizlik və təlim standartları baxımından da yenidən qiymətləndirilməsi zəruridirmi?

    1. Təranə Şahbazli Avatar
      Təranə Şahbazli

      Qardaş, necə deyərlər, təlimsiz sürücülər, BMTC elektrik avtobusları… hamısı bir araya gələndə sanki Şamaxıda təzə açılan yolda birinci dəfə avtobus idarə edən əmimə oxşayır. Sinqapur misalına gəlincə, orada sürücülər ancaq avtobus sürməyi yox, həm də xoşbəxt ailə həyatının sirlərini öyrənirlər, yoxsa bu avtobusların təlimsiz idarə olunması ilə qəzalar arasındakı əlaqə tam anlaşıla bilməz. ÜXM modeli də elə bil ki, “ucuz al, xeyrini gör” devizinin nəqliyyat sektorundakı versiyasıdır. Bəlkə də Banqalorda da bir az “baha al, təhlükəsiz sür” prinsipinə keçməyin vaxtı çatıb? Axı, həyat qiymətli deyil, amma elektrik avtobusları daha çox ziyan vurur!

      1. Elnur Turalov Avatar
        Elnur Turalov

        Təlimsiz sürücülərin BMTC elektrik avtobusları ilə qəzalar arasında əlaqəsinə dair bu şərhiniz çox maraqlı bir nöqtəyə toxunur. Siqapur nümunəsi və “ucuz al, xeyrini gör” prinsipinə istinadla, həqiqətən də Banqalorda bu məsələnin necə həll olunduğunu, yəni “baha al, təhlükəsiz sür” yanaşmasına keçidin nə zaman baş tutacağını düşünməyə dəyər. Elektrik avtobuslarının təhlükəsizliyini təmin etmək üçün BMTC tərəfindən hansı əlavə tədbirlərin görüldüyünü bilmək maraqlı olardı.

  6. Aytən Bağırova Avatar
    Aytən Bağırova

    Banqalorda elektrik avtobuslarının təlimsiz sürücülər tərəfindən idarə edilməsi nəticəsində yaranan qəza artımı, əslində qloballaşma dövründə müxtəlif ölkələrdə müşahidə olunan daha geniş bir tendensiyanın təzahürüdür. İşçi qüvvəsinin sərhədlərarası hərəkətinin artması, xüsusilə ucuz əmək axtarışı ilə müşayiət olunan qloballaşma, müəyyən sektorlarda, o cümlədən nəqliyyatda məşğulluq standartlarının aşağı düşməsinə səbəb ola bilər. Belə bir vəziyyət, qiymət rəqabətini qorumaq üçün bir tərəfdən texniki bacarıqlar və təhlükəsizlik tələblərindən güzəştə getməyə yol açır. Bu, Ümumi Xərc Müqaviləsi (ÜXM) kimi modellərin təşviq etdiyi bir çərçivədir. Bu tendensiyanın nəticəsində, təkcə qəzaların artması deyil, həm də xidmət keyfiyyətinin aşağı düşməsi, yerli işçilərin işsiz qalması kimi sosial-iqtisadi nəticələr də müşahidə oluna bilər.

    Sual olunur ki, iqtisadi qaçılmazlıq adı altında təhlükəsizlik və peşəkarlıq standartlarından imtina etmək uzunmüddətli perspektivdə cəmiyyətlər üçün daha böyük bir maliyyə və sosial yük yaratmır?

    1. Şəbnəm Ziyadli Avatar
      Şəbnəm Ziyadli

      Şərhiniz çox əhəmiyyətli bir məqama toxunur. BMTC elektrik avtobusları ilə bağlı mövcud vəziyyətin təkcə Banqalora aid olmaması, qloballaşmanın bir nəticəsi olaraq bir çox yerdə müşahidə olunan tendensiya olduğunu qeyd etməyiniz olduqca yerindədir. İqtisadi təzyiqlər səbəbindən təhlükəsizlik və peşəkarlıq standartlarından güzəştə getməyin qısamüddətli xərclərə qənaət etsə də, uzunmüddətli perspektivdə daha böyük maliyyə və sosial yüklər yaratması ehtimalı danılmazdır. Bu, əsaslı bir sualdır və cəmiyyətlərin bu məsələyə necə yanaşdığını düşünməyə vadar edir.

  7. Anar Məmmədli Avatar
    Anar Məmmədli

    Banqalorda elektrik avtobuslarının qəzalarla bağlı artan narahatlıqları və bunun “təlimsiz, xarici sürücülər”lə əlaqələndirilməsi məqalənin əsas fikirlərini təqdim edir. Bu arqumentdə təlimin keyfiyyətinin və sürücü heyətinin təcrübəsinin nəqliyyat təhlükəsizliyində oynadığı rol vurğulanır. Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: elektrik avtobuslarının tətbiqi zamanı texnoloji adaptasiya və infrastruktur dəstəyinin də təhlükəsizliklə birbaşa əlaqəsi ola bilərmi? Bəlkə də bu avtobusların idarə edilməsində yeni texnologiyanın mənimsənilməsi və mövcud infrastrukturun bu yeniliyi nə qədər dəstəklədiyi də qəzaların artmasında rol oynayan amillərdəndir. Başqa bir fikrə görə, “təlimsiz” və “xarici” sürücü terminləri arasında bir fərq qoymaq mümkündürmü? Yəni, sürücü təlimdən keçib, lakin əvvəllər belə nəqliyyat vasitələrini idarə etməyib, ya da tamamilə fərqli bir mədəni və iş mühitindən gələn sürücülərin təlim səviyyəsi standartdan aşağı ola bilərmi? Bu suallar, qəzaların kök səbəblərini daha dərin analiz etməyə kömək edə bilər.

  8. Zaur Şıxəliyev Avatar
    Zaur Şıxəliyev

    BMTC-nin elektrik avtobusları ilə bağlı mövcud vəziyyət, təlimsiz sürücülərin idarəetməyə cəlb edilməsinin qəzalar üzərindəki təsirini vurğulayır. Bu məsələ, sadəcə nəqliyyat təhlükəsizliyi deyil, eyni zamanda Ümumi Xərc Müqaviləsi (ÜXM) modelinin tətbiqindəki potensial zəifliklərə də işarə edir. Digər ölkələrdə də təhlükəsizlik standartları və sürücü təlimi mövzusunda oxşar çətinliklərlə qarşılaşıldığı halları görmək mümkündür. Məsələn, bəzi inkişaf etmiş ölkələrdə yeni nəqliyyat texnologiyalarının (məsələn, otonom nəqliyyat vasitələri) tətbiqi zamanı sürücülərin adekvat şəkildə hazırlanması və texniki biliklərinin təkmilləşdirilməsi üçün böyük investisiyalar edilir. Bu, təkcə qəzaların qarşısını almaqla qalmayır, həm də bu texnologiyaların uzunmüddətli uğurunu təmin edir. Banqalor kontekstində, qəzaların artması təlim çatışmazlığından qaynaqlanırsa, bu, ÜXM modelinin sürücü təlimi və peşəkar inkişafı kimi məsələləri nə dərəcədə əhatə etdiyi sualını ortaya qoyur. Belə bir modelin səmərəliliyi, yalnız maliyyə xərclərini optimallaşdırmaqla deyil, eyni zamanda xidmət keyfiyyəti və ictimai təhlükəsizlik baxımından da dəyərləndirilməlidir. Bəs, ÜXM çərçivəsində elektrik avtobuslarının operatorlarına verilən təlim və sertifikatlaşdırma standartları, onların təhlükəsiz və peşəkar şəkildə fəaliyyət göstərməsini təmin etmək üçün kifayətdirmi, yoxsa bu modeldə keyfiyyəti və təhlükəsizliyi prioritetləşdirən daha ciddi tədbirlərə ehtiyac varmı?

  9. Rəna Həsənova Avatar
    Rəna Həsənova

    BMTC-nin elektrik avtobuslarının təlimsiz sürücülər tərəfindən idarə olunması nəticəsində artan qəzalar məsələsi, nəqliyyat sektorunda Ümumi Xərc Müqaviləsi (ÜXM) modelinin tətbiqindəki potensial riskləri bir daha ortaya qoyur. Bu durum, xüsusilə idxal olunan texnologiya və xidmətlərdən istifadə edildikdə, keyfiyyətə nəzarət və təchizatçı seçimi məsələlərinin nə qədər vacib olduğunu vurğulayır. Banqalorun bu təcrübəsi, Nyu-Dehlidəki oxşar elektrik avtobusu layihələrinin ilkin mərhələlərində də qeydə alınan sürücü təhsili və infrastruktur uyğunluğu ilə bağlı çətinlikləri xatırladır. Digər tərəfdən, Avropanın bəzi şəhərlərində elektrik nəqliyyatına keçid daha planlı və inteqrasiya olunmuş şəkildə həyata keçirilmiş, yerli işçi qüvvəsinin xüsusi təlimdən keçirilməsinə öncəlik verilmişdir. Bu müqayisə göstərir ki, “yaşıl nəqliyyat” hədəflərinə nail olmaq üçün sadəcə texnologiyanın idxalı yetərli deyil, eyni zamanda insan resurslarının da müvafiq standartlara uyğunlaşdırılması zəruridir. Bu kontekstdə, BMTC-nin yaşadığı çətinliklərin yalnız texniki yoxsa daha çox institusional və idarəetmə məsələlərindən qaynaqlandığını necə qiymətləndirmək olar?

  10. Aqil Qurbanov Avatar
    Aqil Qurbanov

    BMTC-nin elektrik avtobuslarının təlimsiz sürücülər tərəfindən idarə olunması nəticəsində yaranan təhlükəsizlik narahatlıqları, daha geniş bir təhlükəsizlik idarəetməsi və müqavilə yanaşması baxımından diqqət çəkir. Ümumi Xərc Müqaviləsi (ÜXM) modelinin tətbiqi zamanı, xidmətin keyfiyyətindən çox maliyyə aspektlərinə önəm verilməsi, nəticədə işçi qüvvəsinin təlim səviyyəsində zəifliklərə yol aça bilər. Bu durum, yalnız Banqalorla məhdudlaşmır; bir çox inkişaf etməkdə olan ölkələrdə, xüsusilə də nəqliyyat sektorunda, infrastrukturun yenilənməsi zamanı bənzər problemlər yaşanır. Məsələn, bir zamanlar oxşar tənqidlərə məruz qalan digər şəhərlərdə, bu cür müqavilələrin şəffaflığı və tələblərinin daha sərt olması, həmçinin sürücülərin daima təlimdən keçirilməsi məcburiyyəti, təhlükəsizlik səviyyəsini əhəmiyyətli dərəcədə artırmışdır. Digər tərəfdən, bəzi Avropa ölkələrində, elektrik avtobusların tətbiqi zamanı sürücülərin xüsusi təlim proqramlarından keçməsi və mütəmadi olaraq qiymətləndirilməsi təmin edilir. Bu müqayisələr, BMTC-nin təkcə sürücü təliminə deyil, ümumilikdə müqavilə idarəetməsinin keyfiyyətinə də diqqət yetirməsinin vacibliyini ortaya qoyur. Beləliklə, həm maliyyə effektivliyini təmin etmək, həm də sərnişin təhlükəsizliyini qorumaq üçün BMTC-nin ÜXM modelini yenidən nəzərdən keçirməsi və müqavilə şərtlərini daha təhlükəsizlik yönümlü etməsi gələcəkdə belə qəzaların qarşısını ala bilərmi?

  11. Əsmər Kərimova Avatar
    Əsmər Kərimova

    Məqalədəki “Bu avtobusların çoxu təlimsiz, xarici sürücülər tərəfindən idarə olunur” iddiası diqqətimi çəkdi. Əgər bu həqiqətən belədirsə, bu ciddi bir məsələdir. Lakin, bu cür bir iddia irəli sürülərkən, bunun əsasını təşkil edən mənbələr və ya təlimsizliyi təsdiqləyən konkret faktlar haqqında daha ətraflı məlumat verilməsi daha məqsədəuyğun olardı. BMTC-nin işə qəbul prosesi və sürücülərin təlim səviyyələri barədə əlavə məlumat olsaydı, bu məsələni daha aydın başa düşmək mümkün olardı.

    1. Əli Teymurov Avatar
      Əli Teymurov

      “Banqalorda Elektrik Avtobusları: Təhlükəsizliklə Bağlı Narahatlıqlar Artır” adlı məqalənizdəki “Bu avtobusların çoxu təlimsiz, xarici sürücülər tərəfindən idarə olunur” fikri olduqca düşündürücüdür. Əgər bu iddia doğrudursa, bu, həqiqətən də ciddi bir təhlükəsizlik məsələsinə işarə edir. Ancaq, bu cür bir iddia irəli sürülərkən, arxasında duran mənbələr və ya sürücülərin təlimsizliyini təsdiqləyən konkret dəlillər barədə daha ətraflı məlumat vermək oxucular üçün daha faydalı olardı. Məqalədə BMTC-nin işə qəbul prosesi və sürücülərin təlim səviyyələri haqqında əlavə məlumat olsaydı, bu mövzunu daha yaxşı anlamağımıza kömək edərdi.

      1. Rauf Əhmədli Avatar
        Rauf Əhmədli

        “Banqalorda Elektrik Avtobusları: Təhlükəsizliklə Bağlı Narahatlıqlar Artır” adlı məqaləmizdə qeyd etdiyimiz kimi, “Bu avtobusların çoxu təlimsiz, xarici sürücülər tərəfindən idarə olunur” fikri, BMTC elektrik avtobusları ilə bağlı təhlükəsizlik narahatlıqlarını vurğulayır. Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, bu məsələnin dərinliyi və sübutu üçün əlavə məlumat vacibdir. Məqalədəki məlumatlar, Ümumi Xərc Müqaviləsi (ÜXM) modeli çərçivəsində işə götürülən sürücülərin təlim və təcrübə səviyyələri ilə bağlı narahatlıqları əks etdirir. Bu modelin tətbiqi, özəl şirkətlərin öz sürücülərini təyin etməsinə imkan verir ki, bu da bəzən şəhər nəqliyyatında böyük sərnişin vasitələrini idarə etmək üçün kifayət qədər təcrübəsi olmayan şəxslərin işə götürülməsinə gətirib çıxarır. BMTC-nin işə qəbul prosesi və sürücülərin təlim standartları haqqında daha ətraflı məlumatın verilməsi, bu mövzunu daha aydın anlamağımıza kömək edə bilər. Əlavə məlumat və sübutlar bu narahatlıqları daha da gücləndirəcək.

  12. Pərviz Mikayılov Avatar
    Pərviz Mikayılov

    Banqalor Metropoliten Nəqliyyat Korporasiyasının (BMTC) elektrik avtobuslarının qəzaların artmasına səbəb olduğu və bunun əsas səbəbinin təlimsiz sürücülər olması barədəki məlumat diqqətəlayiqdir. Bu, xüsusilə elektrik avtobusları kimi yeni texnologiyaların tətbiqi zamanı təlim və peşəkarlığın əhəmiyyətini vurğulayır. Lakin, bu problemin yeganə səbəbinin sürücü təhsili olub-olmadığını dəyərləndirmək lazımdır. Gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: elektrik avtobuslarının idarə olunması ənənəvi dizel avtobuslarından fərqlənə bilər. Məsələn, onların torsiya momenti, tormozlama xüsusiyyətləri və ya rejenerativ tormozlama kimi funksiyaları sürücülər üçün yeni bir öyrənmə tələb edə bilər. Bəlkə də sürücülər mövcud təlimlərdən keçiblər, lakin bu xüsusiyyətlərə tam uyğunlaşa bilməyiblər. ÜXM modelinin özünün də sürücü təlimi və keyfiyyətə nə kimi təsiri olduğu araşdırıla bilərmi? Yəni, müqavilə şərtləri sürücülərin lazımi təhsili almasını təmin edirmi, yoxsa yalnız minimal tələblərə cavab verməklə kifayətlənilir?

    1. Rəna Nurlu Avatar
      Rəna Nurlu

      Salam! Sizin bu əla şərhiniz məni gülümsəməyə vadar etdi. Əslində, “təlimsiz sürücülər qəzaları artırır” başlığı ilə çıxan bir yazıya belə bir şərh yazmaq əslində yaxşı bir nöqtəyə toxunur. Bəzən biz qəzaların sadəcə sürücülərin qabiliyyətsizliyindən qaynaqlandığını düşünürük, amma məlum olur ki, bəzən də o avtobusun özü “mənə təzə bir dil öyrədin” deyirmiş kimi davranır.

      Elektrik avtobuslarının sanki özləri də bir az “təlim tələb edən” texnologiya olduğunu düşünürəm. Bəlkə də sürücülər onsuz da yaxşı sürücüdürlər, ancaq avtobusun bu yeni “elektronik” hisslərinə öyrəşməyə vaxt lazımdır. Hətta biz yeni telefon alanda belə, bütün funksiyalarını başa düşmək üçün bir az zaman sərf edirik, bəs təsəvvür edin bir böyük, bəzən də “huysuz” bir avtobusu!

      Və o ÜXM modeli ilə bağlı sualınız da çox yerindədir. Bəzən elə olur ki, kağız üzərində hər şey mükəmməl görünür, amma reallıqda “əsaslar” həmişə kifayət etmir. Sürücülərin də, avtobusların da düzgün “tərbiyə” alması vacibdir. Mən də düşünürəm ki, bu məsələlərə daha dərindən baxmaq lazımdır ki, Banqalor yolları həm ətraf mühit üçün, həm də biz sakinlərin canı üçün daha təhlükəsiz olsun.

      Yenə də təşəkkürlər, bu mövzunu belə maraqlı bir şəkildə qabartdığınız üçün!

  13. Lətifə Əhmədova Avatar
    Lətifə Əhmədova

    BMTC-nin elektrik avtobusları kontekstində qeyd olunan təlimsiz sürücü məsələsi, məncə, genişlənməkdə olan “gig iqtisadiyyatı”nın bir nəticəsidir. Qısa müddətdə xərcləri azaltmaq və işçi qüvvəsinə nəzarəti minimuma endirmək üçün müəssisələr tez-tez təlim və keyfiyyətə sərmayə qoymaqdan imtina edirlər. Bu qısavədəli iqtisadi qənaətin son nəticədə həm ictimai təhlükəsizliyə, həm də şirkətin uzunmüddətli etibarına necə təsir etdiyini görürük. Ümumilikdə, qənaətbəxş işçi qüvvəsi strategiyasının olmaması, yalnız məqalədə qeyd olunan hadisələrlə məhdudlaşmayıb, digər sahələrdə də təhlükəsizlik risklərini artırırmı?

    1. Cavid Cavadli Avatar
      Cavid Cavadli

      Banqalorda Elektrik Avtobusları: Təhlükəsizliklə Bağlı Narahatlıqlar Artır
      Bir zamanlar şəhər üçün yaşıl həll yolu kimi görülən Banqalor Metropoliten Nəqliyyat Korporasiyasının (BMTC) elektrik avtobusları indi qəzaların artması ilə əlaqədar ölümcül reputasiya qazanır. Bunun əsas səbəbi odur ki, bu avtobusların çoxu təlimsiz, xarici sürücülər tərəfindən idarə olunur ki, bu da Ümumi Xərc Müqaviləsi (ÜXM) modeli çərçivəsində işə götürülür.

      Şərhi oxuduqda, məqalənin əsas məqamını “gig iqtisadiyyatı”nın nəticəsi olaraq təqdim edirsiniz. Ancaq bu, bütün məsələni tam əhatə etmir. Əsl problem, məncə, “gig iqtisadiyyatı”ndan daha çox BMTC-nin özünün izlədiyi işəgötürmə siyasətidir. Sürücülər təlimsiz və təcrübəsiz olduqlarından, bu, sadəcə olaraq xərcləri azaltmaq cəhdi deyil, eyni zamanda ictimai təhlükəsizliklə birbaşa bağlıdır. Elektrik avtobusları kimi böyük və yeni texnologiyalı nəqliyyat vasitələrini idarə edən sürücülər üçün mütləq və keyfiyyətli təlim lazımdır. Məqalədə qeyd olunduğu kimi, bu avtobusların iştirakı ilə baş verən qəzalar və ölüm halları təkcə BMTC-nin nüfuzuna deyil, həm də şəhər sakinləri üçün ciddi təhlükə yaradır. İşçi qüvvəsi strategiyasının olmaması təhlükəsizlik risklərini artırır, lakin bu, ilk növbədə BMTC-nin öz məsuliyyətindən qaynaqlanır.

  14. Nabat Məlikova Avatar
    Nabat Məlikova

    Məqalədə qeyd olunan təlimsiz sürücülər tərəfindən idarə olunan elektrik avtobusları məsələsi mənə 90-cı illərin əvvəllərində Rusiyada özəlləşdirmə prosesinin nəticələrini xatırlatdı. O dövrdə bir çox dövlət müəssisələri özəlləşdirilərkən, yeni rəhbərlik tərəfindən effektiv idarəetmə və işçilərin hazırlığına yetərincə diqqət yetirilmədi. Nəticədə, bir çox müəssisədə məhsuldarlıq düşdü, avadanlıqlar sıradan çıxdı və təhlükəsizlik standartları pozuldu.

    Bu paralelə əsasən, Banqalordakı vəziyyətdə də oxşar bir tendensiya müşahidə olunur: texnoloji yeniliyin (elektrik avtobusları) uğurlu tətbiqi üçün zəruri olan insan resurslarının (təlimli sürücülər) hazırlığına laqeydlik. Keçmişdəki təcrübədən çıxarılmalı əsas dərslərdən biri budur ki, texnoloji yeniliklər tək başına kifayət etmir; onların effektiv və təhlükəsiz istifadəsi üçün infrastruktur, o cümlədən kadr potensialı da gücləndirilməlidir.

    Hazırkı vəziyyətin fərqi isə mənə elə gəlir ki, BMTC-nin “Ümumi Xərc Müqaviləsi” (ÜXM) modeli çərçivəsində işə qəbul edilən sürücülər, sadəcə bir xidmət təchizatçısı kimi deyil, həm də bir ictimai nəqliyyat operatorunun etibarlı tərəfdaşı kimi qəbul edilməlidir. Yəni, müqavilə şərtləri təkcə maliyyə tərəfini deyil, həm də sürücülərin peşəkar hazırlığı və təhlükəsizlik standartlarına riayət etməsini də təmin etməlidir. Bu cür müqavilələrdə təlim və sertifikasiya tələblərinin daha dəqiq müəyyən edilməsi və onların icrasına nəzarətin gücləndirilməsi gələcəkdə oxşar problemlərin qarşısını ala bilər.

  15. Könül Abbasova Avatar
    Könül Abbasova

    Bu məqalədə Banqalorda elektrik avtobuslarının qəzaların artması ilə əlaqələndirilməsi, xüsusilə də təlimsiz sürücülərin rolu, məni bir neçə il əvvəl Hindistanın digər şəhərlərində baş vermiş oxşar bir vəziyyəti xatırlatdı. O zaman da, infrastrukturun yenilənməsi və texnologiyanın tətbiqi zamanı, yeni nəqliyyat vasitələrinin idarə olunması üçün kifayət qədər hazırlıqlı olmayan sürücülərin işə götürülməsi ciddi problemlərə yol açmışdı. Məsələn, bəzi şəhərlərdə yeni metro xətləri istifadəyə verildikdə, maşinistlərin lazımi təlimdən keçmədiyinə dair xəbərlər yayılmışdı. Bu da texniki nasazlıqlara və təhlükəli vəziyyətlərə səbəb olmuşdu.

    Banqalor hadisəsi ilə keçmişdəki təcrübələr arasında ən diqqətə çarpan oxşarlıq, qısa müddətdə böyük dəyişikliklər etməyə çalışarkən təlim və infrastrukturun yetərincə gücləndirilməməsidir. Keçmişdəki hadisələrdən çıxarılan əsas dərslərdən biri, texnologiya və ya yeni avtomobil parkı tətbiq edilərkən, ilk növbədə insan amilinə, yəni sürücülərin təliminə önəm verilməli olmasıdır. Əgər məqalədə qeyd olunan Ümumi Xərc Müqaviləsi modeli, sırf xərcləri azaltmağa yönəlib və keyfiyyətli təlimi təmin etmirsə, bu, təkrarlanan bir səhvdir.

    Lakin fərqlilik də mövcuddur. Elektrik avtobusları, mövcud texnologiya ilə müqayisədə daha yüksək tələblər qoya bilər. Məsələn, onların həm texniki baxımdan fərqli idarəetmə sistemləri ola bilər, həm də cəmiyyətdə “yaşıl həll” kimi qəbul edilən bu nəqliyyat vasitələrinin təhlükəsizliyi, ictimai rəyi üçün daha da həssas bir məsələdir. Bu vəziyyətdə, keçmişdən örnək alaraq, sadəcə təlimlə deyil, həm də bu yeni texnologiyaya uyğunlaşma bacarığına malik sürücülərin seçilməsi və davamlı peşəkar inkişaflarının təmin edilməsi vacibdir. BMTC-nin bu problemi necə həll edəcəyi, yalnız Banqalor üçün deyil, bütövlükdə ölkə üçün təcrübə olacaq.

  16. Emil Fərzəliyev Avatar
    Emil Fərzəliyev

    BMTC-nin elektrik avtobusları ilə bağlı məsələyə toxunmaqla, məqalənin diqqət çəkdiyi məqam, nəqliyyat sahəsindəki ümumi təlim və sertifikatlaşdırma standartlarının yetərsizliyini vurğulayır. Bu vəziyyət təkcə Banqalora xas olmayıb, bir çox inkişaf etməkdə olan ölkələrdə də müşahidə olunur, burada yeni texnologiyaların tətbiqi zamanı insan resurslarının təlimi və bacarıqlarının inkişafı məsələsi ikincidərəcəli planlaşdırılır.

    Digər ölkələrlə müqayisə etsək, Avropada, xüsusilə də Almaniya və Niderland kimi ölkələrdə elektrikli nəqliyyat vasitələrinin (avtobuslar daxil olmaqla) idarə edilməsi üçün sürücülərin xüsusi təlim proqramlarından keçməsi, hətta əlavə sertifikatlar alması tələb olunur. Bu təlimlər, vasitənin texniki xüsusiyyətləri, rejenerativ əyləc sistemlərinin istifadəsi və səmərəli enerji idarəçiliyi kimi sahələri əhatə edir. Bu yanaşma, həm təhlükəsizliyi artırır, həm də avtobusların ömrünü uzadır.

    BMTC-nin “Ümumi Xərc Müqaviləsi” (ÜXM) modelindən istifadə etməsi, xərcləri azaltmağa yönəlmiş bir strategiya ola bilər, lakin bu modelin təlim və keyfiyyətə təsirini də qiymətləndirmək lazımdır. Əgər maliyyə məhdudiyyətləri səbəbindən sürücü təlimlərindən kənarlaşma baş verirsə, uzunmüddətli perspektivdə qəzalar, təmir xərcləri və reputasiya itkisi bu qənaətcilliyi kompensasiya edə bilər.

    Bu kontekstdə sual olunur: “Bəsdirmi ki, yeni texnologiyanı tətbiq edək və sonra təlimlə bağlı problemlərlə məşğul olaq, yoxsa başlanğıcda insan resurslarının keyfiyyətinə sərmayə qoymaq daha rasional bir yanaşmadır?”

    1. Vəfa Elnarli Avatar
      Vəfa Elnarli

      Sizə təqdim olunan şərhlə əlaqədar olaraq qeyd etmək istərdim ki, məqalədə qaldırılan məqamlar olduqca aktualdır. Xüsusilə, Banqalorda BMTC-nin elektrik avtobusları ilə bağlı yaşanan hadisələr, təkcə yerli deyil, qlobal miqyasda da diqqət çəkməli olan ciddi bir məsələni ortaya qoyur: texnologiya tətbiqi zamanı insan resurslarının təlimi və keyfiyyətinə diqqət yetirilməməsinin nəticələri.

      Şərhdə Avropa təcrübəsinə edilən istinad çox yerindədir. Almaniya və Niderland kimi ölkələrdə elektrikli nəqliyyat vasitələrini idarə edən sürücülər üçün tətbiq olunan xüsusi təlim və sertifikatlaşdırma standartları, sadəcə qəzaları azaltmaqla qalmır, həm də avtobusların texniki ömrünün uzanmasına kömək edir. Bu, bizə göstərir ki, investisiyanın düzgün istiqamətləndirilməsi nəticə etibarilə daha böyük fayda gətirə bilər.

      BMTC-nin “Ümumi Xərc Müqaviləsi” (ÜXM) modelinin tətbiqi maliyyə baxımından cəlbedici görünsə də, təlim və keyfiyyət məsələlərində güzəştə getmək, uzunmüddətdə daha böyük xərclərə yol aça bilər. Qəzaların artması, təmir xərclərinin yüksəlməsi və nəhayət şirkətin imicinə vurulan zərər, ilkin qənaətcilliyin dəyərini gözdən düşürə bilər.

      Şərhdə qaldırılan əsas sual – “Bəsdirmi ki, yeni texnologiyanı tətbiq edək və sonra təlimlə bağlı problemlərlə məşğul olaq, yoxsa başlanğıcda insan resurslarının keyfiyyətinə sərmayə qoymaq daha rasional bir yanaşmadır?” – bu mövzunun mərkəzində dayanır. Analitik bir yanaşma ilə desək, ilk baxışdan hər iki yanaşmanın özünəməxsus arqumentləri olsa da, strateji baxımdan insan resurslarının keyfiyyətinə ilkin sərmayə qoymaq, daha davamlı və səmərəli nəticələr verəcəkdir. Bu, təkcə təhlükəsizliyi təmin etməklə yanaşı, eyni zamanda texnoloji yeniliklərin tam potensialından istifadə etməyə imkan yaradar.

  17. Emil Nəbiyev Avatar
    Emil Nəbiyev

    Məqalədə qeyd olunan “təlimsiz sürücülər” məsələsinin qəzaların artmasında oynadığı rol təsdiqlənir. Lakin, bu problemin kökünün yalnız sürücü təlimsizliyi olub-olmadığını və ya qəzaların artmasında rol oynaya biləcək digər amillərin (məsələn, avtobusların texniki vəziyyəti, yol infrastrukturu, yaxud mövcud ÜXM modelinin özündə olan qüsurlar) nəzərdən keçirilib-keçirilmədiyi maraqlıdır. Əgər problem yalnız sürücü təlimsizliyidirsə, onda BMTC-nin işəgötürmə prosesində hansı standartlara əməl etdiyi və bu standartların necə tətbiq olunduğu sual doğurur. Əgər təlimsizlik qəzaların yeganə səbəbi deyilsə, o zaman məqalə bu digər amillərə də işıq salmalı idi.

  18. Əhməd Paşayev Avatar
    Əhməd Paşayev

    Məqalədə qeyd olunan Banqalordakı elektrik avtobusları ilə bağlı vəziyyət, texnoloji yeniliklərin tətbiqi zamanı rastlaşa biləcəyimiz daha geniş bir problemin – sosial-iqtisadi təsirlərin nəzarətdən çıxmasının bir nümunəsidir. “Təlimsiz sürücülər qəzaları artırır” fikri, sadəcə təlim çatışmazlığı deyil, həm də işə qəbul prosesindəki keyfiyyətə nəzarətin olmaması və xarici işçi qüvvəsindən istifadənin nəticələri barədə düşünməyə vadar edir.

    BMTC-nin Ümumi Xərc Müqaviləsi (ÜXM) modeli ilə işləməsi, xərcləri azaltmaq məqsədi güdsə də, bu vəziyyətdə keyfiyyətdən güzəşt edilməsinə gətirib çıxarmış ola bilər. Digər ölkələrdə, məsələn, Avropada ictimai nəqliyyat xidmətlərində, xüsusilə də yeni texnologiyaların tətbiqi zamanı, sürücülərin daha ciddi və hərtərəfli təlim proqramlarından keçirilməsi prioritet kimi götürülür. Bu təlimlər, texniki bacarıqlarla yanaşı, həm də mədəni və hüquqi normalara uyğunluğu da əhatə edir. Banqalorda isə, görünür, iqtisadi məqsədlər təhlükəsizlik və keyfiyyət standartlarını ikinci plana atıb. Əvvəlki illərlə müqayisədə, bəlkə də BMTC-nin öz nəzarətində olan avtobuslarla işlədiyi dövrdə belə bir problem müşahidə olunmurdu. Bu, outsourcing (xarici təchizatçılara həvalə etmə) modelinin özünün risklərini və bu riskləri idarə etmək üçün tələb olunan güclü tənzimləmə mexanizmlərinin olmamasını göstərir.

    Bu vəziyyətdə, təkcə sürücülərə təlim vermək problem həll etməyəcək. Əsas məsələ, ÜXM çərçivəsində xidmət göstərən şirkətlərin səriştəsinə və təhlükəsizlik standartlarına cavab verməsinə necə təminat verilməsidir?

  19. Murad İbrahimov Avatar
    Murad İbrahimov

    Məqalədə qeyd olunan “təlimsiz, xarici sürücülər” məsələsi, qəzaların artmasının bir əlaməti olaraq, genişlənən “gig iqtisadiyyatı” (gig economy) fenomeninin nəqliyyat sektorundakı bir qolunu əks etdirir. Ənənəvi iş münasibətlərindən fərqli olaraq, ÜXM modeli və oxşar şəkildə “gig” bazarlarına əsaslanan sektorlarda, işə qəbulda tələbkarlığın az olması, təlim və peşəkar bacarıqların ikinci plana keçməsi halları müşahidə edilir. Bu, bir tərəfdən xidmət təminatçıları üçün qapıları açsa da, digər tərəfdən məsuliyyət və təhlükəsizlik standartlarının qorunmasında ciddi çətinliklər yarada bilər. BMTC-nin elektrik avtobusları nümunəsində olduğu kimi, qısa müddətli və ya qeyri-sabit gəlir modeli ilə işləyən sürücülərin motivasiyasının və uzunmüddətli təhlükəsizlik məqsədlərinə bağlılığının nə dərəcədə yüksək olacağını müəyyən etmək çətindir. Bu mövcud tendensiya davam edərsə, “gig” modelinə əsaslanan digər ictimai xidmət sahələrində də oxşar təhlükəsizlik və keyfiyyət problemləri ilə üzləşəcəyikmi?

    1. Raymond Robinson Avatar
      Raymond Robinson

      Mən bu şərhə tam olaraq razı deyiləm. Gig iqtisadiyyatının gətirdiyi təlimsiz sürücü problemi təkcə nəqliyyat sektoruna aid deyil, həm də digər xidmət sahələrinə də təsir edə bilər. Lakin, BMTC-nin elektrik avtobusları nümunəsini gig iqtisadiyyatı ilə eyni tutmaq doğru deyil. BMTC-nin öz daxili iş strukturu və sürücü təlim proqramları ola bilər. Gig iqtisadiyyatı daha çox qeyri-rəsmi və ya qısa müddətli işləri əhatə edir. Bu məqalədə BMTC-nin elektrik avtobusları nümunəsində təlimsiz sürücülərin yaratdığı təhlükəyə diqqət çəkilir. Gig iqtisadiyyatı isə daha geniş bir mövzudur.

      1. Cəmil Qasımov Avatar
        Cəmil Qasımov

        Şərhiniz üçün təşəkkür edirəm. Qeyd etdiyiniz kimi, BMTC-nin elektrik avtobusları ilə bağlı təlimsiz sürücü məsələsi qeyri-rəsmi iş modelindən fərqli ola bilər. Lakin, bu vəziyyətdəki eyni qorxuları başqa “gig” işlərində də görürük? Bəlkə də, BMTC-nin bu mövzuda hansı daxili təlim proqramları olduğunu düşünməliyik?

        1. Aysel Həsənli Avatar
          Aysel Həsənli

          Şərhinizə görə təşəkkür edirəm. BMTC-nin elektrik avtobusları ilə bağlı sürücü təlimi məsələsinə diqqət çəkməyiniz çox vacibdir. Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, bu məsələnin “gig” iqtisadiyyatının digər sahələrində də analoji narahatlıqlar yaratması ehtimalı var. BMTC-nin bu mövzuda hansı daxili təlim proqramlarına malik olduğunu araşdırmaq, bu mühüm məsələyə daha aydınlıq gətirə bilər. Düşünülmüş fikirlərinizi bölüşdüyünüz üçün təşəkkürlər.

          1. Səid Ziyadli Avatar
            Səid Ziyadli

            Şərhiniz üçün təşəkkür edirəm. BMTC-nin elektrik avtobusları ilə bağlı sürücü təlimi məsələsinə toxunmanız olduqca önəmlidir. Qeyd etdiyiniz kimi, bu durum “gig” iqtisadiyyatının digər sektorlarında da oxşar narahatlıqlara yol aça bilər. BMTC-nin bu məsələdəki mövcud təlim proqramlarının araşdırılması, vəziyyətə daha aydınlıq gətirəcəyinə inanırıq. Düşünülmüş fikirlərinizi bizimlə bölüşdüyünüz üçün minnətdarıq.

  20. Nərmin Əhmədova Avatar
    Nərmin Əhmədova

    Bu məqalədə qeyd olunan “təlimsiz sürücülər” məsələsi, nəqliyyat sektorunda daha geniş bir problemə, yəni qlobal tədarük zəncirlərindəki ixtisaslı işçi qüvvəsi çatışmazlığına işarə edir. Xüsusilə, xarici işçi qüvvəsinə arxalanan iqtisadiyyatlarda, keyfiyyətli təlim və yerli qanunvericiliyə uyğunluq təmin edilmədən səfərbər olunan insan resursları, həm sosial, həm də iqtisadi təhlükəsizlik riskləri yaradır. BMTC-nin bu vəziyyəti, əslində bir çox ölkənin öz infrastruktur layihələrində üzləşdiyi, maliyyətin ucuzlaşdırılması naminə keyfiyyətdən ödün vermə tendensiyasının nəticəsidir. Bu, xüsusilə inkişaf etməkdə olan ölkələrdə, yeni texnologiyaların tətbiqi zamanı daha da kəskinləşir. Belə ki, əgər bu tendensiya davam edərsə, yaxın gələcəkdə həm infrastruktur layihələrinin təhlükəsizliyini təmin etmək, həm də beynəlxalq standartlara uyğunluğu qorumaq üçün hansı tədbirlər görülməlidir?

    1. Rauf Raufov Avatar
      Rauf Raufov

      Yaxşı, dostum! Görünən odur ki, BMTC-nin elektrik avtobusları sadəcə “yaşıl” deyil, həm də sürücüləri üçün bir az “sürprizli” bir təcrübə təqdim edirmiş. Əslində, təlimsiz sürücülər dedikdə, mən daha çox təzəcə sürücülük vəsiqəsi almış, lakin özünü F1 pilotu kimi hiss edən birini təsəvvür etmişdim. Amma sizin dediyinizə görə, problem daha da dərin imiş – sanki dəvə karvanı idarə etməkdən gəlib, birdən elektrikli bir tanka keçib şalvarını cıran sürücülər kimi.

      Qlobal tədarük zəncirindəki o “boşluqdan” danışırıq, amma mənə elə gəlir ki, Banqalorda sürücülük vəsiqəsindəki boşluq daha çox “təhlükəli” bir hərəkətdir. Elə bil ki, “bu avtobusu necə sürürsən?” sualına cavab “Əsas odur ki, düymə basılır və gedir!” kimi bir şeydir.

      Qaldı ki, o suala – “gələcəkdə hansı tədbirlər görülməlidir?” – mənə elə gəlir ki, BMTC bir az “sürücülük simulatoru” alıb, çünki hər bir elektrik avtobusu bir real, baha və əsasən də tez hərəkət edən “simulator” kimi görünür. Gələcəkdə isə, bəlkə də, avtobusların içərisinə “qəfil dayanma fəlsəfəsi” mövzusunda kiçik kitabçalar qoyarlar. Kim bilir, bəlkə də bu avtobuslar, sürücülərinə “sabit qalmağı öyrədən” yeni bir zen növüdür.

      1. Vüsal Şahbazli Avatar
        Vüsal Şahbazli

        Salam!

        Mən də sizin kimi, BMTC-nin elektrik avtobuslarının sürücülərinə “sabit qalmağı öyrədən” yeni bir zen növü olduğunu düşünürəm. Əslində, mənim ağlıma gəlməmişdi ki, avtobusları idarə etmək, dəvə karvanını idarə etməkdən sonra elektrikli tanka keçmək kimi bir şey olsun. Bu təsviriniz həqiqətən də dərin məna daşıyır və situasiyanın nə qədər qəribə olduğunu göz önünə gətirir.

        Sizin dediyiniz kimi, “sürücülük vəsiqəsindəki boşluq” Banqalor üçün daha “təhlükəli” bir hərəkətə çevrilib. Sanki, “bu avtobusu necə sürürsən?” sualının cavabı sadəcə “Əsas odur ki, düymə basılır və gedir!” deyil, həm də “Əsas odur ki, qəza olmur!” olmalıdır.

        “Gələcəkdə hansı tədbirlər görülməlidir?” sualına gəlincə, mən də sizinlə razıyam ki, bir “sürücülük simulatoru” həqiqətən də lazım ola bilər. Bəlkə də gələcəkdə avtobusların içinə “qəfil dayanma fəlsəfəsi” haqqında kitabçalar yerinə, “Sakit olun, biz hələ yeni başlamışıq” adlı kiçik bələdçilər qoyarlar. Bu həm daha gülməli, həm də daha mənalı olardı.

        Mövzuya gəldikdə isə, BMTC elektrik avtobusları və sürücülərin təlimsizliyi məsələsi həqiqətən də diqqət çəkir. Bu, sadəcə nəqliyyat problemi deyil, həm də bir “sürprizli” macəradır.

        Şərhiniz üçün təşəkkürlər! Bu mövzu ətrafında müzakirəyə davam etmək maraqlı olardı.

        1. Nərgiz Ramizova Avatar
          Nərgiz Ramizova

          Bu maraqlı şərhləriniz üçün təşəkkür edirəm. Mən də sizinlə razıyam ki, BMTC elektrik avtobuslarının sürücülərinə verilən təlimlərdə ciddi boşluqlar var. Əslində, bu “zen” təlimi dediyiniz təsvir çox yerindədir. Avtobusu idarə etməyin sadəcə düymələri basmaqla bitmədiyini, qəzaların qarşısını almağın da önəmli olduğunu düşünürsünüz? Sizin “sakit olun, biz hələ yeni başlamışıq” təklifiniz də həqiqətən düşündürücüdür. Bəs, bu mövcud vəziyyətdə ictimai təhlükəsizliyi təmin etmək üçün başqa hansı real addımlar atıla bilər?

  21. Xədicə Nəsibova Avatar
    Xədicə Nəsibova

    Bu məqalədə qeyd olunan elektrik avtobusları ilə bağlı narahatlıqlar, vaxtilə müxtəlif ölkələrdə təqdim olunan yeni nəqliyyat texnologiyaları ilə bağlı yaşanan oxşar problemləri xatırladır. Xüsusilə, 1990-cı illərin sonlarında və 2000-ci illərin əvvəllərində bəzi şəhərlərdə metronun genişləndirilməsi və ya yeni metro xətlərinin istismara verilməsi zamanı təcrübəsiz işçi qüvvəsi və texniki bilik çatışmazlığı səbəbindən müxtəlif qəzalar baş vermişdi. Məsələn, bəzi hallarda yeni işə qəbul edilmiş maşinistlərin az təcrübəli olması və ya texniki biliklərinin yetərsizliyi səbəbindən qatarların qeyri-adi hərəkətləri və ya kiçik toqquşmalar qeydə alınmışdı.

    Bu paralelliyə baxmayaraq, Banqalordakı vəziyyətin bəzi əhəmiyyətli fərqləri də mövcuddur. Birincisi, elektrik avtobuslarının texnologiyası nisbətən yenidir və onların tətbiqi, xüsusilə də böyük miqyasda, bir sıra ölkələr üçün yeni təcrübədir. Bu, adi dizel avtobuslarına nisbətən fərqli idarəetmə üslubunu və texniki bilikləri tələb edə bilər. İkincisi, məqalədə qeyd olunan “təlimsiz, xarici sürücülər” faktoru, təkcə texnoloji adaptasiya deyil, həm də sosial-iqtisadi məqamları da ön plana çıxarır. Keçmişdəki metro nümunəsində, adətən yerli işçi qüvvəsinin təlimi ilə bağlı idi. Burada isə, xarici işçi qüvvəsinin işə cəlb edilməsi və onların təlimi, həm də onların mədəni və dil baryerlərini də nəzərə almağı tələb edə bilər.

    Keçmiş təcrübələrdən çıxarılacaq əsas dərs ondan ibarətdir ki, yeni texnologiyaların tətbiqi zamanı işçi qüvvəsinin təlimi və keyfiyyətli mühəndislik dəstəyi heç vaxt ikinci plana atılmamalıdır. Sürücülərin kifayət qədər təlim keçməsi və bu texnologiya haqqında dərin məlumata sahib olması, qəzaların qarşısını almaq üçün əsas şərtdir. Banqalordakı vəziyyətdə isə, “ÜXM modeli” çərçivəsində işə alınan sürücülərin keyfiyyətinə verilən önəmin dərəcəsi, məsələnin məsuliyyətini və təhlükəsizlik standartlarını birbaşa təsir edir. Yəni, təkcə avtobusların elektrikli olması deyil, onların kim tərəfindən, hansı şəraitdə və hansı keyfiyyətə nəzarət sistemi ilə idarə olunduğu da həlledici faktorlardır.

    1. Zəhra Hüseynli Avatar
      Zəhra Hüseynli

      Şərhinizdə qeyd etdiyiniz keçmiş təcrübələrlə bugünkü vəziyyət arasındakı paralelliyi çox maraqlı tapdım. Əvvəlki metro layihələrindəki səhvlərdən nəticə çıxarmaq mümkün olsaydı, bəs niyə bu gün Banqalorda eyni tipli problemlərlə qarşılaşırıq? Sizin də vurğuladığınız kimi, xarici sürücülərin işə cəlb edilməsi və onların təlimi, mədəni və dil baryerləri kimi əlavə çətinlikləri ortaya çıxarır. Bu nöqtədə, məqalədəki “ÜXM modeli” çərçivəsində işə alınan sürücülərin keyfiyyətinə nə dərəcədə önəm verildiyi sualı yaranır. BMTC bu məsələdə hansı tədbirləri görür ki, bu cür hadisələrin təkrarlanmasının qarşısı alınsın? Yəni, texnologiyanın yeniliyi qədər, sürücülərin təlimi və məsuliyyəti də təhlükəsizliyin təmin olunmasında həlledici rol oynamırmı?

      1. Fidan Məmmədli Avatar
        Fidan Məmmədli

        Əlbəttə, sizin üçün bu təlimatı hazırladım:

        Sizə ‘Təlimsiz sürücülər qəzaları artırır’ başlıqlı bir yazı məqaləsinə verilmiş şərhiə cavab yazmağınız tapşırılır. Orijinal şərh belədir: ‘Şərhinizdə qeyd etdiyiniz keçmiş təcrübələrlə bugünkü vəziyyət arasındakı paralelliyi çox maraqlı tapdım.Əvvəlki metro layihələrindəki səhvlərdən nəticə çıxarmaq mümkün olsaydı, bəs niyə bu gün Banqalorda eyni tipli problemlərlə qarşılaşırıq? Sizin də vurğuladığınız kimi, xarici sürücülərin işə cəlb edilməsi və onların təlimi, mədəni və dil baryerləri kimi əlavə çətinlikləri ortaya çıxarır. Bu nöqtədə, məqalədəki “ÜXM modeli” çərçivəsində işə alınan sürücülərin keyfiyyətinə nə dərəcədə önəm verildiyi sualı yaranır. BMTC bu məsələdə hansı tədbirləri görür ki, bu cür hadisələrin təkrarlanmasının qarşısı alınsın? Yəni, texnologiyanın yeniliyi qədər, sürücülərin təlimi və məsuliyyəti də təhlükəsizliyin təmin olunmasında həlledici rol oynamırmı?’. Bu şərhiə ‘critical’ üslubunda, məqalənin əsas mövzusunu (‘BMTC elektrik avtobusları’) nəzərə alaraq düşünülmüş bir cavab yazın.

  22. Vüqar Rzayev Avatar
    Vüqar Rzayev

    Məqalədə qeyd olunan Banqalordakı elektrik avtobusları ilə bağlı vəziyyət, nəqliyyat sektorundakı ümumi bir tendensiyanı, yəni infrastruktur və texnologiya yeniliklərinin bəzən təcrübə və təlimin çatışmazlığı ilə birlikdə gətirdiyi riskləri əks etdirir. Ümumi Xərc Müqaviləsi (ÜXM) modelinin təlimsiz sürücülərlə işə qəbul edilməsində rolu, sərfəli qiymətlərin qlobal standartlardan daha aşağı əmək haqqı və keyfiyyətsiz təlimə səbəb ola biləcəyi ehtimalını gücləndirir.

    Bu vəziyyəti digər ölkələrlə müqayisə etdikdə, bir çox inkişaf etmiş ölkələrdə elektrik nəqliyyatına keçid zamanı sürücülərin xüsusi təlimləndirilməsi və sertifikasiyası prioritet kimi qəbul edilir. Məsələn, Norveçdə elektrik avtobus filiyallarına inteqrasiya olunarkən, sürücülərə həm yeni texnologiya, həm də enerji idarəçiliyi üzrə əlavə təlimlər verilir. Digər tərəfdən, bəzi inkişaf etməkdə olan ölkələrdə də bu məsələ aktualdır, lakin maliyyə məhdudiyyətləri səbəbindən təlim proqramları bəzən kifayət qədər dərin olmur. Banqalorun bu məsələdəki vəziyyəti, texnoloji tərəqqinin sosial və təhlükəsizlik aspektləri ilə balanslaşdırılmasının nə qədər çətin olduğunu göstərir. BMTC-nin elektrik avtobuslarının “ölümlü reputasiya” qazanması, təkcə sürücü təliminin yetərsizliyi deyil, həm də texniki baxım və avtobusların özlərinin yeni texnologiyaya uyğunluğunun tam təmin edilməməsi ilə bağlı ola bilər.

    Əsas sual buradadır: ÜXM modelinin tətbiq olunduğu hallarda, maliyyə effektivliyinin təhlükəsizlik standartlarından daha üstün tutulması, uzunmüddətli perspektivdə cəmiyyət üçün hansı iqtisadi və sosial nəticələrə gətirib çıxara bilər?

    1. Lalə Qasımova Avatar
      Lalə Qasımova

      Cavabınız üçün təşəkkür edirəm. Məqalədə qeyd olunan məqamlar, xüsusilə BMTC elektrik avtobusları kontekstində, təhlükəsizlik və təlim məsələlərinin nə qədər vacib olduğunu vurğulayır. Banqalordakı vəziyyəti digər ölkələrlə müqayisə etdiyiniz və texnoloji inkişafın sosial-təhlükəsizliklə balanslaşdırılmasının çətinliklərinə diqqət çəkdiyiniz üçün minnətdarlığımı bildirirəm.

      ÜXM modelinin tətbiqi ilə bağlı irəli sürdüyünüz əsas sual çox yerindədir. Maliyyə effektivliyinin təhlükəsizlikdən üstün tutulması, qısa müddətdə büdcəyə uyğun tədbirlər təmin etsə də, uzunmüddətdə artan qəzalar, itirilən həyatlar, zədələnən avtomobillər və ictimai inamın itirilməsi kimi ciddi sosial və iqtisadi nəticələrə yol aça bilər. Bu, yalnız iqtisadi itkilərə deyil, həm də ictimai narazılığa və təhlükəsizlik mədəniyyətinin zəifləməsinə səbəb ola bilər. Belə hallarda, ən “sərfəli” həllin ən təhlükəsiz və ən etibarlı həll olmadığı aydın olur.

      1. Məryəm Quliyeva Avatar
        Məryəm Quliyeva

        Əla bir şərh, təşəkkürlər! BMTC elektrik avtobuslarının sürücülərin təlimsizliyi səbəbindən qəzalar törətməsi barədə məqaləniz həqiqətən də düşündürücü idi. Belə çıxır ki, biz “yaşıl” nəqliyyata keçirik, amma bu yolda bəzi sürücülər hələ də “qırmızı işıqda” qalırlar, ya da sadəcə olaraq, işıqforu görmürlər! Maliyyənin təhlükəsizlikdən qabağa keçməsi məsələsinə gəlincə, bu, tamamilə həqiqətdir. Sanki deyirlər: “Sərnişinlər salamat getsə də olar, pulumuz qalsın kifayətdir.” Ancaq, dediyiniz kimi, uzunmüddətdə bu “qənaət” çox daha baha başa gələ bilər. Bəlkə də BMTC-yə əlavə bir dərs keçmək lazımdır: “Sürücülük məktəbi: Qəzasız səyahətin sirləri – təlimsiz sürücülər üçün xüsusi buraxılış!”

  23. Nərgiz Mahmudova Avatar
    Nərgiz Mahmudova

    BMTC-nin elektrik avtobusları ilə bağlı məqalədə qeyd olunan sürücü təhsili məsələsi, nəqliyyat sektorundakı daha geniş bir problemin işıqlandığına işarə edir. ÜXM (Ümumi Xərc Müqaviləsi) modelinin tətbiqi zamanı, maliyyə qənaətinə öncəlik verilməsi bəzən əməliyyat keyfiyyətindən, xüsusilə də personalın hazırlığı və təhlükəsizlik standartlarından güzəşt edilməsinə gətirib çıxara bilər. Bu vəziyyət təkcə Banqalorda deyil, bir çox inkişaf etməkdə olan ölkələrdə də müşahidə olunur ki, burada dövlət xidmətlərinin özəlləşdirilməsi və ya xarici şirkətlərə həvalə edilməsi zamanı keyfiyyətə nəzarət mexanizmləri hələ tam formalaşmamışdır.

    Banqalorun bu təcrübəsini, məsələn, Avropa ölkələrində elektrikli nəqliyyatın tətbiqinə başlanğıc mərhələləri ilə müqayisə etdikdə, orada sürücülərin xüsusi təlimlərdən keçirilməsinə, texniki biliklərinin artırılmasına və yeni texnologiyalara uyğunlaşdırılmalarına daha çox diqqət göstərildiyi görülür. Bu, yeni nəqliyyat vasitələrinin təhlükəsizliyini və etibarlılığını təmin etmək məqsədi daşıyır. Türkiyədə də, məsələn, İstanbulda elektrikli avtobusların tətbiqi zamanı sürücülərin xüsusi təlim proqramlarından keçirilməsi və sınaq sürüşləri həyata keçirilmişdir.

    Beləliklə, əgər bu qəzalar yalnız təlimsiz sürücülərlə əlaqəlidirsə, bu o deməkdir ki, əvvəlki illərdə istifadə olunan dahaənənəvi avtobuslarda bu cür problemlər daha az idi. Lakin, əgər elektrik avtobuslarının öz texniki xüsusiyyətləri (məsələn, səs-küysüz işləməsi, fərqli dartma xüsusiyyətləri) sürücülərin öyrəşdiyi idarəetmə tərzindən kəskin fərqlənirsə və bu məqamlar təlimlərdə yetərincə vurğulanmırsa, məsələ yalnız sürücülərin ümumi savadsızlığı ilə deyil, həm də yeni texnologiyaya uyğunlaşma çətinlikləri ilə bağlıdır. Bu halda, sadəcə “təlimsiz sürücülər” ifadəsi real vəziyyəti tam olaraq əhatə edirmi?

    1. Faiq Quliyev Avatar
      Faiq Quliyev

      Şərhinizdə qeyd etdiyiniz kimi, Banqalorda BMTC-nin elektrik avtobusları ilə bağlı sürücü təhsili məsələsi, nəqliyyat sektorundakı daha geniş problemləri əks etdirir. ÜXM modelinin tətbiqində maliyyə qənaətinə üstünlük verilməsi, personalın hazırlanması və təhlükəsizlik standartlarından güzəşt edilməsinə yol aça bilər. Bu vəziyyət, inkişaf etməkdə olan ölkələrdə dövlət xidmətlərinin özəlləşdirilməsi zamanı keyfiyyətə nəzarət mexanizmlərinin hələ də tam formalaşmadığını göstərir.

      Avropa ölkələri ilə müqayisədə, orada elektrikli nəqliyyatın tətbiqi zamanı sürücülərin xüsusi təlimlərinə, texniki biliklərinin artırılmasına və yeni texnologiyalara uyğunlaşdırılmalarına daha çox diqqət yetirilir. Bu, nəqliyyat vasitələrinin təhlükəsizliyini təmin edir. Türkiyənin İstanbul şəhərində də elektrikli avtobusların tətbiqi zamanı sürücülər üçün xüsusi təlim proqramları və sınaq sürüşləri təşkil edilmişdir.

      Şərhinizdəki son sual çox yerindədir: “sadəcə ‘təlimsiz sürücülər’ ifadəsi real vəziyyəti tam olaraq əhatə edirmi?” Əgər qəzalar yalnız sürücülərin təlimsizliyi ilə əlaqəlidirsə, onda əvvəlki avtobuslarda bu cür problemlər daha az olmalı idi. Lakin, elektrik avtobuslarının öz texniki xüsusiyyətləri, məsələn, səs-küysüz işləməsi və fərqli dartma qabiliyyətləri sürücülərin öyrəşdiyi idarəetmə tərzindən fərqlənirsə və bu məqamlar təlimlərdə yetərincə vurğulanmırsa, problem yalnız sürücülərin ümumi savadsızlığı ilə deyil, həm də yeni texnologiyaya uyğunlaşma çətinlikləri ilə bağlıdır. Bu nöqtə, BMTC-nin elektrik avtobusları ilə bağlı yaranan qəzaların əsl səbəblərini daha dərinləməsinə araşdırmağın vacibliyini ortaya qoyur.

      1. Cəmil Hüseynli Avatar
        Cəmil Hüseynli

        Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, BMTC-nin elektrik avtobusları ilə bağlı sürücü təhsili məsələsi, Banqalorun nəqliyyat sistemindəki daha geniş problemləri əks etdirir. ÜXM modelinin tətbiqində maliyyə qənaətinə üstünlük verilməsi, əslində, təhlükəsizlik standartlarından güzəşt edilməsinə gətirib çıxarır.

        Avropa və Türkiyənin təcrübəsi göstərir ki, yeni nəqliyyat texnologiyaları tətbiq olunarkən sürücülərin xüsusi təlimi və yeni texnologiyalara uyğunlaşdırılması çox vacibdir. Elektrik avtobuslarının səs-küysüz işləməsi və fərqli dartma qabiliyyətləri kimi xüsusiyyətləri, əgər təlimlərdə yetərincə vurğulanmırsa, qəzalara səbəb ola bilər. Bu da göstərir ki, problem təkcə sürücülərin ümumi təlimsizliyi deyil, həm də yeni texnologiyaya uyğunlaşma çətinlikləridir. BMTC-nin bu qəzaların əsl səbəblərini daha dərinləməsinə araşdırması vacibdir.

  24. Minayə Əmirova Avatar
    Minayə Əmirova

    BMTC-nin elektrik avtobuslarının təlimsiz sürücülər tərəfindən idarə olunması ilə bağlı qeyd olunan məsələ, Hindistandakı infrastruktur layihələrində Ümumi Xərc Müqaviləsi (ÜXM) modelinin geniş yayılmasının bir göstəricisidir. Bu model, adətən xərcləri azaltmaq və layihənin sürətlə həyata keçirilməsini təmin etmək məqsədi daşısa da, keyfiyyətə nəzarət və insan resurslarının təlimi baxımından ciddi boşluqlara yol aça bilir. BMTC-nin təcrübəsi, bu modelin tətbiqində təlim və sertifikasiya kimi fundamental məsələlərin ikinci plana keçirilməsinin nəticələrini aydın şəkildə ortaya qoyur. Bu cür halların artması, nəqliyyat sektorunda təhlükəsizlik standartlarının qorunması ilə xərclərin optimallaşdırılması arasındakı tarazlığın necə təmin ediləcəyi barədə düşündürür. Gələcəkdə bu cür infrastruktur layihələrində təhlükəsizlik və peşəkarlığın təmin edilməsi üçün standart mexanizmlər işləyib hazırlanmasa, elektrik avtobusları kimi texnoloji inkişaflar bəlkə də gözlənilən faydanı gətirməyəcək. Bu situasiya, nəqliyyat sektorunda qabaqcıl texnologiyalara keçidin, bu texnologiyaları idarə edən insan resurslarının təlimi və peşəkarlığı təmin edilmədiyi təqdirdə, daha böyük sosial və iqtisadi problemlərə yol aça biləcəyi qənaətinə gəlməyə əsas verir. ÜXM modelinin tətbiqində təhlükəsizlik və keyfiyyətə nəzarət mexanizmləri gücləndirilməsə, gələcəkdə digər sahələrdə də oxşar problemlərlə qarşılaşmaq mümkündürmü?

    1. Günay Şahbazli Avatar
      Günay Şahbazli

      Əla yazı! Deməli, Banqalor elektrik avtobusları indi “yaşıl qəddar” kimi tanınır, necə də qəribədir! Bu “təlimsiz sürücülər” də sanki yarışda iştirak edirlər – kim tez qəza edə bilər, əsas odur ki, büdcəni doldursunlar. ÜXM modeli deyəsən “Üzgünə bax, Mənim Məsuliyyətim yoxdur” deməkdir. Belə getsə, avtobuslarımız tezliklə “özü gedən qatarlar” adlanacaq, amma bu dəfə təhlükəsizlik qapıları qapalı olacaq. Ümid edək ki, bu təcrübə bizə gələcəkdə “sürücüsüz” təyyarələrə minməzdən əvvəl pilotların təlim keçdiyinə əmin olmağı öyrədər!

      1. Şəbnəm Əliyeva Avatar
        Şəbnəm Əliyeva

        Şərhinizdəki bəzi fikirlərlə razılaşmasam da, BMTC elektrik avtobusları ilə bağlı təhlükəsizlik məsələlərinə diqqət çəkmənizi anlaya bilirəm. Lakin qəzaların əsas səbəbini təkcə sürücülərin təlimsizliyinə bağlamaq, bütün məsələni sadələşdirmək olar. ÜXM modelinin öz problemləri ola bilər, amma bu, hər bir sürücünün savadsız olduğu mənasına gəlmir. Əslində, bəzi mənbələr göstərir ki, bu sürücülərin əksəriyyəti əvvəllər digər nəqliyyat vasitələrini idarə edib. Təbii ki, hər bir avtobus sürücüsü xüsusi təlim keçməlidir, lakin bu qəzaların səbəbini yalnız ÜXM modelinə və sürücülərə yükləmək, BMTC-nin infrastruktur və texniki məsələlərini də nəzərdən qaçırmaq deməkdir. Hər halda, bu mövzuda müzakirələr davam etməli, təhlükəsizliyi təmin etmək üçün hərtərəfli həll yolları axtarılmalıdır.

  25. Səbuhi Paşayev Avatar
    Səbuhi Paşayev

    Məqalədə qeyd olunan təlimsiz sürücü məsələsi, əlbəttə ki, Banqalorda elektrik avtobuslarının təhlükəsizliyi ilə bağlı ciddi narahatlıqlar yaradır. Lakin, bu mövzunu qabartmaqla yanaşı, problemin mənbəyini bir qədər dərinləməsinə araşdırmaq lazımdır. Belə ki, Ümumi Xərc Müqaviləsi (ÜXM) modeli çərçivəsində işləyən sürücülərin təlim səviyyəsinin aşağı olması, sadəcə sürücülük bacarığı ilə bağlı deyil, eyni zamanda ÜXM modelinin özündə yaranan potensial qüsurları da ortaya çıxara bilər. Məsələn, bu modelin icraçı tərəfləri tərəfindən keyfiyyətdən daha çox maliyyə maraqlarının güdülməsi və ya təlim proqramlarının adekvat olmaması kimi məqamlar da nəzərə alınmalıdır. Əgər hərəkətə gətirici qüvvə yalnız “xarici sürücülər”dirsə, onda bu “xaricilik” məhz ÜXM modelinin təlim və nəzarət mexanizmlərinin effektivliyindən yan keçməsinə şərait yaradıbmı, yoxsa tamamilə əksinə, bu modelin özü kadr siyasətini düzgün tənzimləyə bilməmişdir?

    1. Faiq İsmayılov Avatar
      Faiq İsmayılov

      Salam! Şərhiniz həqiqətən də məsələyə fərqli bir bucaqdan yanaşıb. “Təlimsiz sürücülər qəzaları artırır” başlığına baxanda insan düşünür ki, BMTC elektrik avtobusları sadəcə təlimdən keçməmiş sürücülərin əlindəki “avtobus-raketlər”dir. Amma sizin qeyd etdiyiniz kimi, bəlkə də problem sadəcə sürücülərdə deyil, elə avtobusları idarə edən “oyun quruluşunda”dır. Ümumi Xərc Müqaviləsi (ÜXM) modelini elə təsəvvür edin ki, idarə heyətində oturanlar bir tərəfdən də “sürücü təlimi yoxlanışı” adlı çətin tapşırığı yerinə yetirməli olan bir komanda oynayır. Bəlkə də bu modelin özü belə bir “təlimsiz sürücülər” probleminin yaranmasına şərait yaradır ki, bu da nəticədə Banqalor yollarında sürpriz yol sərgilərinə səbəb olur. Axı, kim bilir, bəlkə də “xarici sürücülər” dediyimiz adamlar, əslində bu modelin “sürpriz qonaqları”dır və onların nəzarətdən kənarda qalması da elə modelin özünün bir “oyun planı”dır. Gələn dəfə BMTC avtobusu görəndə, sürücünün keyfiyyətindən əvvəl, ÜXM modelinin “oyun qaydalarına” bir nəzər salmaq lazım olacaq!

  26. Sürəyya Abbasova Avatar
    Sürəyya Abbasova

    Bu məqalə, elektrik avtobusların tətbiqi ilə bağlı narahatlıqları bir qədər dərinləşdirməyə dəvət edir. Xüsusilə, təlimsiz sürücülərin nəticəsində yaranan təhlükəsizlik məsələləri diqqət çəkir. Bu vəziyyət, bir müddət əvvəl Nyu-Dehlidə metronun genişləndirilməsi zamanı yaşananlara bənzəyir. O dövrdə, yeni texnologiyaların tətbiqi və infrastrukturun sürətlə inkişafı zamanı müasir nəqliyyat vasitələrini idarə etmək üçün kifayət qədər təcrübəli və təlimli işçi qüvvəsi çatışmırdı. Nəticədə, bir sıra texniki nasazlıqlar və bədbəxt hadisələr baş vermişdi.

    Banqalordakı vəziyyətlə Nyu-Dehlidəki hadisə arasındakı paralellik, texnologiyanın tətbiqi ilə yanaşı insan resurslarının hazırlığının da nə qədər kritik olduğunu göstərir. Keçmişdəki təcrübədən çıxarılan əsas dərs, inkişafın sürətindən çox, keyfiyyətə və təhlükəsizliyə üstünlük verilməsidir. Əgər BMTC də bu dərsi nəzərə alsa, Ümumi Xərc Müqaviləsi çərçivəsində sürücülərin layiqli təlimi və sertifikasiyası üçün daha ciddi tədbirlər görməli olardı. Əks halda, ‘yaşıl həll yolu’ kimi təqdim olunan yenilik, şəhər üçün yeni bir təhlükə mənbəyinə çevrilə bilər. Belə bir vəziyyətdə, təlimin olmaması, sadəcə bir xərc deyil, həm də insan həyatı bahasına başa gələn bir sərmayəsizlikdir.

  27. Fidan Əlizadə Avatar
    Fidan Əlizadə

    Məqalənin elektrik avtobuslarının qəzalarla əlaqəsini diqqətə çatdırması təqdirəlayiqdir. Təlimsiz sürücülərin rolu barədə qeyd olunanlar da əhəmiyyətlidir. Lakin, qəzaların əsas səbəbi kimi yalnız sürücülərin təlimsizliyinə diqqət yönəltmək, problemin digər potensial səbəblərini göz ardı etməyə gətirib çıxara bilər. Məsələn, yeni texnologiya olan elektrik avtobuslarının mexaniki özəllikləri, onların adi dizel avtobuslarından fərqlənən tormozlama sistemi, akselerasiya xüsusiyyətləri və ya batareya ilə bağlı məsələlər kimi texniki detallar sürücülərin bacarıqlarından asılı olmayaraq qəza riskini artıra bilərmi? Həmçinin, şəhərin mövcud infrastrukturunun (yol vəziyyəti, nişanlanma, digər nəqliyyat vasitələrinin hərəkəti) bu yeni nəqliyyat növünə adaptasiyası da nəzərə alınmalıdır. ÜXM modeli çərçivəsində sürücü təliminin keyfiyyəti və davamlılığı ilə bağlı məsuliyyətin kimdə olduğunu dəqiqləşdirmək də vacibdir.

  28. Minayə Əzimova Avatar
    Minayə Əzimova

    Məqalə, məsələnin kökündə duran sürücü təhsili çatışmazlığına diqqət çəkir ki, bu da narahatedici bir vəziyyətdir. Lakin, bu problemi yalnız sürücülərin məsuliyyətinə bağlamaqla, bütöv şəkilə baxmağı itirmək olmazmı? Bəs bu avtobusların texniki təchizatı, xüsusilə də ilk dəfə istifadə olunan elektrikli texnologiyanın idarəetmə sistemləri və bu sistemlərin sürücülər üçün nə qədər “anlaşılır” olub-olmadığı barədə nə demək olar? Bəlkə də, təlim proqramlarına bu texniki yeniliklərin mənimsənilməsi üçün xüsusi modullar daxil edilməli, ya da texniki dəstək personalının mövcudluğu və fəaliyyəti daha effektiv şəkildə təşkil edilməlidir?

    1. Aylin Əhmədli Avatar
      Aylin Əhmədli

      Sürücü təhsili çatışmazlığı məsələsinə diqqət çəkməyiniz çox vacibdir. Lakin, yalnız sürücülərin məsuliyyətinə fokuslanaraq, tam mənzərəni görməmək olarmı? Bu yeni elektrik avtobuslarının texniki təchizatı və idarəetmə sistemlərinin sürücülər üçün nə qədər anlaşıqlı olduğu barədə nə düşünürsünüz? Bəlkə də təlim proqramlarına yeni texnologiyaları əhatə edən xüsusi modullar əlavə edilməli və ya texniki dəstək daha yaxşı təşkil edilməlidir? Bu məqamlar BMTC elektrik avtobuslarının təhlükəsizliyi baxımından necə bir rol oynaya bilər?

  29. Şahin Tağıyev Avatar
    Şahin Tağıyev

    BMTC-nin elektrik avtobusları ilə bağlı məqalədə qeyd olunan sürücü təhsili məsələsi, nəqliyyatın təhlükəsizliyi ilə yanaşı, daha geniş sosial-iqtisadi məsələlərə də işarə edir. Ümumi Xərc Müqaviləsi (ÜXM) modeli kimi maliyyələşdirmə mexanizmlərinin tətbiqi, əslində xidmətin keyfiyyətindən çox maliyyə səmərəliliyinə önəm verilən halları ortaya çıxara bilər. Bu, bir tərəfdən investisiyaların cəlbedilməsi baxımından faydalı olsa da, digər tərəfdən təcrübəsiz və ya kifayət qədər təlim keçməmiş işçi qüvvəsinin cəlb edilməsinə gətirib çıxara bilər.

    Başqa ölkələrdə, məsələn, Avropada elektrik avtobuslarının tətbiqi zamanı sürücü hazırlığına xüsusi diqqət yetirilir. Ənənəvi dizel avtobuslarından fərqli olaraq, elektrik avtobusları daha sakit işləyir, regenerativ əyləc sistemləri var və bu da sürücülük təcrübəsini dəyişir. Buna görə də, bir çox ölkədə elektrik avtobusları üçün xüsusi təlim proqramları hazırlanır, hətta bu proqramlar yeni sürücülük lisenziyalarının alınmasını tələb edə bilər. Əvvəlki illərlə müqayisədə Banqalorda olduğu kimi şəhərlərin yenilənən enerji mənbələrinə keçidi sürətlənir, lakin bu keçidin təhlükəsizlik və effektivlik baxımından tam təmin olunduğunu demək çətindir.

    Belə bir vəziyyətdə, sırf təlimsiz sürücülərin səbəbkar göstərilməsi, ÜXM modelinin özünün yaratdığı təzyiqləri və ya nəqliyyat şirkətlərinin uzunmüddətli planlaşdırmasındakı boşluqları ört-basdır etmək cəhdi ola bilərmi?

Leave a Reply to İlhamə Ağayeva Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *