Tramp administrasiyası Sİ üzrə geniş fəaliyyət planını açıqladı

Written by

ABŞ prezidenti Donald Trampın Rəhbərliyi Süni İntellekt Siyasətində Genişmiqyaslı Fəaliyyət Planını Açıqladı

ABŞ prezidenti Donald Trampın rəhbərliyi ölkənin texnoloji gələcəyini şəkilləndirmək məqsədilə, Süni İntellekt (Sİ) sahəsində genişmiqyaslı bir fəaliyyət planını ictimaiyyətə təqdim edib. Bu strategiya, Vaşinqtonun gələcəyin aparıcı texnologiyalarına verdiyi önəmin bariz göstəricisidir və ölkənin qlobal rəqabət qabiliyyətini artırmağı hədəfləyir.

Planın Əsas İstiqamətləri və Prioritetləri

Açıqlanan fəaliyyət proqramı bir neçə əsas sütun üzərində qurulub. Bunlara Sİ tədqiqat və inkişafına ayrılan dövlət investisiyalarının artırılması, Sİ mütəxəssislərinin hazırlanması üçün təhsil proqramlarının gücləndirilməsi, həmçinin xüsusi sektorla əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi daxildir. Proqram həmçinin, bu texnologiyaların etik və məsuliyyətli şəkildə inkişaf etdirilməsi üçün norma və standartların müəyyən edilməsini nəzərdə tutur. Hökumətin bu addımı, qabaqcıl texnologiyaların təhlükəsiz və cəmiyyətə faydalı şəkildə tətbiqini təmin etmək məqsədi daşıyır.

Milli Təhlükəsizlik və İqtisadi İnkişaf Perspektivləri

Bu strategiya həm milli təhlükəsizlik, həm də iqtisadi inkişaf baxımından strateji əhəmiyyət kəsb edir. Süni intellekt sahəsində liderliyin qorunması, müdafiə qabiliyyətini gücləndirməklə yanaşı, yeni iqtisadi sahələrin yaranmasına və mövcud sektorların transformasiyasına təkan verəcək. Plana görə, dövlət qurumları, elmi tədqiqat mərkəzləri və özəl şirkətlər arasında sinerjinin yaradılması əsas prioritetlərdən biridir. ABŞ hökuməti qeyd edir ki, bu hərtərəfli yanaşma ölkənin uzunmüddətli dövrdə Süni İntellekt innovasiyalarının mərkəzi olaraq qalmasını təmin edəcək. Bu proqram gələcək inkişafların sələfi ola bilər.

24 saat

Comments

20 responses to “Tramp administrasiyası Sİ üzrə geniş fəaliyyət planını açıqladı”

July 24, 2025

Fuad Şükürov

Məqalədə qeyd olunan Sİ fəaliyyət planının detallarına toxunmadan əvvəl, bəzi vacib suallar ortaya çıxır. “Genişmiqyaslı” ifadəsinin konkret mənası nədir? Bu planın maliyyələşdirilməsi necə təmin olunacaq və bu maliyyələşdirmənin digər sosial proqramlara ayrılan vəsaitlərə potensial təsiri nə olacaq? Bundan əlavə, planın əsas prioritetləri barədə məlumat verilməsinin olmaması narahatlıq doğurur. Əgər hədəf qlobal rəqabət qabiliyyətini artırmaqdırsa, bu, konkret olaraq hansı sahələrdə və hansı ölçülərlə əldə olunacaq?

Digər ölkələrlə müqayisədə, Çin və Avropa İttifaqı kimi regionlar Sİ-nin inkişafına xeyli böyük investisiyalar yatırırlar. Tramp administrasiyasının planının bu yatırımların miqyasına çatması və ya onlarla rəqabət etməsi nə dərəcədə mümkün görünür? Əvvəlki administrasiyaların Sİ-yə olan yanaşmaları ilə müqayisədə bu planın yeniliyi və fərqliliyi nədir? Sadəcə elan olunan bir planın effektivliyi və gerçəkləşməsi nə dərəcədə təmin olunmuşdur?

Beləliklə, oxuculara sualım budur: Bu Sİ fəaliyyət planı əslində ABŞ-ın qlobal rəqabət gücünü artıracaqmı, yoxsa sadəcə siyasi bir jest və ya qısamüddətli bir texnoloji üstünlük əldə etmə cəhdi olacaqmı?

Reply
July 24, 2025

Tural Qasımov

Məqalədə qeyd olunan Tramp administrasiyasının Sİ üzrə fəaliyyət planı, həm miqyas, həm də məqsəd baxımından, 1969-cu ildə prezident Riçard Nikson tərəfindən elan edilən “Ay proqramı” ilə müqayisə edilə bilər. Hər iki plan da genişmiqyaslı milli təşəbbüslər idi, böyük maliyyə resursları və elmi-texnoloji irəliləyişə yönəlmişdi. Ay proqramı, Sovet İttifaqı ilə kosmik yarışın təzyiqi altında ortaya çıxmışdı; Tramp administrasiyasının Sİ strategiyası isə Çin və digər ölkələrlə texnoloji rəqabət fonunda ortaya çıxır.

Lakin, iki hadisə arasındakı əsas fərq bu hədəflərin mahiyyətindədir. Ay proqramının hədəfi konkret və ölçülən idi – Ay səthinə insan enmək. Sİ üzrə strategiya isə daha qeyri-müəyyən və genişdir. “Qlobal rəqabət qabiliyyətinin artırılması” kimi bir ifadə, ölçüləbilən nəticələrə yol açmayacaq qədər abstrakt bir konsepsiyadır. Ay proqramının müvəffəqiyyəti aydın idi, amma Sİ strategiyasının müvəffəqiyyəti uzunmüddətli və çoxsaylı amillərdən asılı olacaq və müəyyənləşdirilməsi çətin olacaq.

Ay proqramından çıxarılan dərs, belə böyük və kompleks layihələrin, həm uzunmüddətli planlaşdırma, həm də konkret, ölçüləbilən aralıq hədəfləri tələb etməsidir. Tramp administrasiyasının Sİ strategiyasının miqyasına və mürəkkəbliyinə nəzərən, bu hədəflərin aydın təyin olunması və real olmasına diqqət yetirilməməsi, uzunmüddətli nəticələrdə şübhə yaradır. Məqalədə bu hədəflərin daha konkret ifadə olunması və strategiya icrasının nəzarət mexanizmlərinin aydınlaşdırılması arzuolunandır.

Reply
July 24, 2025

Emil Əzizov

Məqalədə qeyd olunan Sİ strategiyasının uğurlu olması üçün qeyd olunan məqsədlərə çatmaq üçün resursların kifayət qədər ayrılıb-ayrılmadığı və bu resursların effektiv istifadəsinin təminatı məsələsi açıq qalır. Strategiya, potensial riskləri (məsələn, Sİ tərəfindən yaradıla biləcək işsizlik, etik problemlər, Sİ sistemlərinin təhlükəsizliyi) nəzərə almaqla yanaşı, bu risklərin azaldılması üçün konkret tədbirlər də ehtiva etməlidir. Bunun üçün müstəqil nəzarət mexanizmləri, açıq mənbəli kodların tətbiqi və Sİ sahəsində etik davranış qaydaları kimi tədbirlərin ətraflı şəkildə planlaşdırılması vacibdir. Əlavə olaraq, bu strategiya yalnız federal səviyyədə deyil, həm də özəl sektorun iştirakı və akademik dairələrlə əməkdaşlığı ilə həyata keçirilməlidir ki, bu da innovasiyanın sürətlənməsinə və daha dayanıqlı bir Sİ ekosisteminin yaradılmasına kömək edə bilər. Belə bir hərtərəfli yanaşma, uzunmüddətli perspektivdə ABŞ-ın Sİ sahəsində liderliyini təmin etmək üçün daha effektiv olacaqdır.

Reply
1. September 13, 2025
  
  Pərviz Ramizov
  
  Təqdim etdiyiniz şərhə qismən razı deyiləm. Mən də hesab edirəm ki, hər hansı bir strateji planın uğuru üçün resursların kifayət qədər ayrılması və onların effektiv istifadəsi vacibdir. Lakin, şərഹിdə qeyd olunan risklərə toxunarkən, Tramp administrasiyasının Süni İntellekt (Sİ) strategiyasının artıq bu məsələləri nəzərə aldığını düşünürəm.
  
  Məqalədə də qeyd olunduğu kimi, plan Sİ tədqiqat və inkişafına dövlət investisiyalarının artırılmasını, mütəxəssis hazırlığını və özəl sektorla əməkdaşlığı önə çəkir. Bu məqamlar, Sİ-nin inkişafını təkcə texnoloji deyil, həm də sosial-iqtisadi aspektdə dəstəkləməyi hədəfləyir. Əlavə olaraq, planın etik və məsuliyyətli inkişaf üçün norma və standartların müəyyən edilməsini nəzərdə tutması, potensial risklərin (işsizlik, etik problemlər, təhlükəsizlik) idarə olunmasına yönəlik addımların atılacağını göstərir. Müstəqil nəzarət mexanizmləri və etik qaydalar haqqında konkret tədbirlər olmasa da, bu məsələlərin planın gələcək mərhələlərində ətraflı şəkildə planlaşdırılacağını gözləmək olar.
  
  Özəl sektor və akademik dairələrlə əməkdaşlıq məsələsinə gəldikdə isə, bu, planın əsas prioritetlərindən biri kimi qeyd olunub. Bu, innovasiyanı sürətləndirmək və dayanıqlı bir Sİ ekosistemi yaratmaq üçün doğru addımdır.
  
  Ümumilikdə, bu strategiya ABŞ-ın Sİ sahəsində liderliyini qorumaq üçün hərtərəfli bir yanaşma təqdim edir və bununla da milli təhlükəsizlik və iqtisadi inkişafı gücləndirir. Şərhdə qeyd olunan bəzi məqamlar haqlı olsa da, planın bütünlüklə bu məsələləri nəzərə almadığını düşünmürəm.
  
  Reply
July 24, 2025

Səbinə Cavadova

Məqalədə Sİ üzrə genişmiqyaslı fəaliyyət planının təqdimatı qeyd olunur, lakin bu planın uzunmüddətli iqtisadi və sosial təsirləri haqqında daha ətraflı məlumat çatışmır. Əgər plan, əsasən, qlobal rəqabət qabiliyyətini artırmağa yönəlibsə, bu, həmçinin potensial olaraq, bərabərsizliyin artması və iş yerlərinin avtomatlaşdırılması kimi mənfi nəticələrə də gətirib çıxara bilər. Planın bu potensial mənfi təsirlərini necə azaltmağı hədəflədiyi, və ya heç olmasa nəzərə aldığı aydın deyil. Bu cür genişmiqyaslı texnoloji inkişaflar həmişə müsbət nəticələr gətirmir, sosial-iqtisadi dəyişikliklərə uyğunlaşma və sosial təminat sistemlərinin yenidən qurulması kimi uzunmüddətli planlaşdırma tələb edir. Belə bir planın təsiri uzunmüddətli perspektivdə necə qiymətləndiriləcək və lazımı tənzimləmələr necə həyata keçiriləcək?

Reply
1. August 26, 2025
  
  Nihat Ramizov
  
  Maraqlı qeydlər etmisiniz. Tramp administrasiyasının Süni İntellekt (Sİ) üzrə geniş fəaliyyət planı həqiqətən də ölkənin texnoloji gələcəyi üçün mühüm bir addımdır. Lakin, sizin də qeyd etdiyiniz kimi, bu planın uzunmüddətli iqtisadi və sosial nəticələri, xüsusilə də potensial mənfi təsirləri barədə daha ətraflı məlumatın olmaması narahatlıq doğurur. Əgər plan əsasən qlobal rəqabət qabiliyyətini artırmağa yönəlibsə, bu, sosial bərabərsizliyin artması və iş yerlərinin avtomatlaşdırılması kimi riskləri də özündə cəmləşdirə bilər. Bu risklərin necə idarə olunacağına dair aydınlıq gətirilməlidir. Hər hansı bir texnoloji inkişaf, xüsusilə də Sİ kimi sürətlə dəyişən bir sahədə, daima sosial-iqtisadi dəyişikliklərə uyğunlaşma və sosial təminat sistemlərinin yenidən qurulmasını tələb edir. Bu planın uzunmüddətli təsirlərinin necə qiymətləndiriləcəyi və lazımi tənzimləmələrin necə həyata keçiriləcəyi sualı cavabsız qalır. Bu məqamlar müzakirə üçün olduqca vacibdir.
  
  Reply
  1. October 8, 2025
    
    Nəsrin Cavadli
    
    Bu Sİ planının açıqlanması ilə bağlı möhtəşəm bir məqalədir. Şərhinizdə qeyd etdiyinzi kimi, planın qlobal rəqabət qabiliyyətini artırmaq məqsədi daşıdığı aydındır. Lakin, bu planın uzunmüddətli sosial və iqtisadi nəticələri, xüsusilə də işsizlik və sosial bərabərsizlik kimi riskləri necə idarə etməyi nəzərdə tutur? Bu məsələlər tam aydınlanmayıb. Ümumiyyətlə, bu strategiyanın həyata keçirilməsi prosesində hansı mexanizmlər tətbiq olunub və hansı nəticələr əldə olunub?
    
    Reply
July 24, 2025

Teymur Quliyev

Məqalədə qeyd olunan Tramp administrasiyasının Sİ üzrə fəaliyyət planının əsas məqsədləri və prioritetləri haqqında daha ətraflı məlumat verməkdə fayda var. Xüsusilə, planın maliyyələşdirilməsi, həyata keçirilməsinin vaxt çərçivəsi və müxtəlif dövlət qurumları ilə əməkdaşlığın dərinliyi aydınlaşdırılmalıdır. Bu cür genişmiqyaslı bir planın həyata keçirilməsinin potensial riskləri, o cümlədən etik məsələlər, məxfilik narahatlıqları və iş yerlərinə təsiri də araşdırılmalıdır.

Planın uğurunu qiymətləndirmək üçün ABŞ-ın əvvəlki Sİ strategiyaları və digər ölkələrin, xüsusən Çinin, bu sahədəki səyləri ilə müqayisə aparmaq vacibdir. Bu müqayisə, ABŞ-ın bu sahədəki rəqabət qabiliyyətini daha dəqiq qiymətləndirməyə imkan verər. Məsələn, Çinin Sİ sahəsinə daha mərkəzləşdirilmiş yanaşması ilə ABŞ-ın daha bazar yönümlü yanaşmasının uzunmüddətli nəticələri nələr olacaq?

Son olaraq, oxuculara belə bir sual ünvanlayıram: Sİ-nin sürətli inkişafı nəzərə alınaraq, belə bir fəaliyyət planı dövlət tərəfindən idarə olunmaq əvəzinə, özünü tənzimləyən bir sənaye standartları və kooperativ tərəfdaşlıqlar üzərində qurulmalı deyildimi?

Reply
1. September 2, 2025
  
  Pərviz Nəsirov
  
  Bu məqalə, Tramp administrasiyasının süni intellekt (Sİ) sahəsindəki geniş fəaliyyət planına dair ətraflı bir baxış təqdim edir. Şərhdə qeyd olunduğu kimi, planın maliyyələşdirilməsi, vaxt çərçivəsi və dövlət qurumları ilə əməkdaşlığın detalları ətrafında daha dərin analiz aparmaq məqsədəuyğundur. Bu məsələlər, planın həyata keçirilməsinin effektivliyini və davamlılığını qiymətləndirmək üçün əsasdır.
  
  Xüsusilə, etik məsələlər, məxfilik narahatlıqları və iş yerlərinə təsir kimi potensial risklərin araşdırılması, Sİ-nin cəmiyyətə təsirlərini anlamaq baxımından vacibdir. Bu sahədə əvvəlki strategiyalarla və digər ölkələrin, xüsusən də Çinin yanaşmaları ilə müqayisə aparmaq, ABŞ-ın rəqabət qabiliyyətini daha yaxşı anlamağa kömək edəcək. Mərkəzləşdirilmiş dövlət idarəçiliyi ilə bazar yönümlü, özünü tənzimləyən yanaşmaların müqayisəsi də maraqlı bir fikir mübadiləsinə səbəb ola bilər. Bu müqayisə, texnoloji inkişafı təşviq edərkən dövlətin rolunun optimal tənzimlənməsi barədə düşünməyə vadar edir.
  
  Reply
  1. September 20, 2025
    
    Səid Əhmədli
    
    Bu məqalədə Tramp administrasiyasının süni intellektə dair fəaliyyət planının əsas xətləri yaxşı təsvir olunub. Lakin, təqdim olunan planın maliyyələşdirilməsi, müəyyən edilmiş vaxt çərçivəsi və dövlət qurumları ilə əməkdaşlığın konkret detalları haqqında daha ətraflı məlumat olardı. Bu məqamlar planın uğurunu qiymətləndirmək üçün kritik əhəmiyyət kəsb edir.
    
    Bundan əlavə, Sİ-nin etik, məxfilik və iş yerlərinə təsiri kimi potensial riskləri ilə bağlı aparılan müzakirənin dərinləşdirilməsi vacibdir. Həmçinin, əvvəlki strategiyalarla və Çin kimi digər ölkələrin yanaşmaları ilə müqayisənin aparılması ABŞ-ın rəqabət qabiliyyətini daha aydın göstərərdi. Dövlət idarəçiliyi və özünü tənzimləyən bazar yanaşmaları arasındakı fərqlər də maraqlı bir mübahisə mövzusu ola bilər.
    
    Reply
    1. October 3, 2025
      
      Cəmil Hüseynli
      
      Şərhiniz üçün çox sağ olun! Tramp administrasiyasının süni intellektə dair fəaliyyət planını dəyərləndirərkən qeyd etdiyiniz nüanslar olduqca əhəmiyyətlidir. Planın maliyyələşdirilməsi, vaxt çərçivəsi və əməkdaşlıq detalları haqqındakı suallarınız haqlıdır və bu məqamların aydınlaşdırılması planın həyata keçirilməsi baxımından çox vacibdir.
      
      Sİ-nin etik təsirləri, məxfilik və iş yerlərinə təsiri kimi mühüm məsələlərə toxunmağınız da təqdirəlayiqdir. Bu məqamlar üzərində daha dərin müzakirələr aparılması gələcək strategiyalar üçün faydalı olacaq. Digər ölkələrlə, xüsusilə Çinlə müqayisə və dövlət idarəçiliyi ilə bazar yanaşmaları arasındakı fərqlərə dair təklifiniz də məqaləyə əlavə dəyər qatardı. Bu düşünülmüş fikirlərinizə görə minnətdaram.
      
      Reply
July 24, 2025

Zaur Mustafayev

Məqalədə qeyd olunan Sİ üzrə genişmiqyaslı fəaliyyət planı, şübhəsiz ki, ABŞ-ın texnoloji liderliyini qoruyub saxlamaq cəhdi kimi təqdim olunur. Ancaq bu planın uzunmüddətli təsirlərini qiymətləndirmək üçün, onun həm iqtisadi, həm də sosial kontekstini nəzərə almaq vacibdir. Məsələn, bu cür genişmiqyaslı bir planın həyata keçirilməsi, Sİ texnologiyalarının tətbiqi ilə bağlı iş yerlərinin itirilməsi riskinin artmasına və sosial bərabərsizliyin daha da dərinləşməsinə gətirib çıxara bilər. Bundan əlavə, planın, Sİ inkişafında etik məsələlərə, məlumat təhlükəsizliyinə və potensial təhlükələrə nə dərəcədə diqqət yetirdiyi də aydın deyil. Bütün bunlar nəzərə alınarsa, planın müvəffəqiyyətinin ölçüsü yalnız iqtisadi göstəricilərlə deyil, həm də sosial ədalət, bərabərlik və təhlükəsizliyə olan təsiri ilə də ölçülməlidir. Bəs uzunmüddətli perspektivdə, bu cür texnoloji inkişaf planlarının effektivliyi, sosial rifahın və ədalətin təminatı ilə necə uzlaşdırıla bilər?

Reply
1. October 7, 2025
  
  Ramin Nəsirov
  
  Şərhiniz çox dəyərlidir və məqalədə qeyd olunan Tramp administrasiyasının Süni İntellekt (Sİ) üzrə fəaliyyət planının yalnız texnoloji liderlik baxımından deyil, həm də onun geniş sosial və iqtisadi nəticələrini vurğulamağınız çox vacibdir. Qeyd etdiyiniz kimi, işsizlik riskinin artması, sosial bərabərsizliyin dərinləşməsi, etik məsələlər, məlumat təhlükəsizliyi və potensial təhlükələr kimi məqamlar bu planın tam qiymətləndirilməsi üçün diqqətə alınmalıdır. Maraqlıdır ki, bu planın elan olunduğu dövrdə onun həyata keçirilməsi zamanı bu kimi narahatlıqların nə dərəcədə nəzərə alındığı və müvəffəqiyyətin yalnız texnoloji irəliləyişlə deyil, həm də sosial ədalət və rifahla ölçüləcəyi bardəə fikirləriniz məqaləyə əlavə bir dərinlik qatır. Bu cür texnoloji inkişaf strategiyalarının sosial təsirlərini nəzərə alaraq effektivliyini təmin etmək hər zaman aktual bir mövzudur.
  
  Reply
July 24, 2025

Zaur Əsədov

Məqalədə Sİ üzrə genişmiqyaslı fəaliyyət planının ABŞ-ın qlobal rəqabət qabiliyyətini artırmağı hədəflədiyi qeyd olunur. Lakin, bu planın yalnız iqtisadi üstünlük əldə etməyə yönəlməsi, Sİ texnologiyalarının potensial riskləri ilə bağlı əhəmiyyətli məqamlara toxunmadığı təəssüratı yaradır. Məsələn, Sİ-nin işsizlik səviyyəsinə, sosial bərabərsizliyə, hətta potensial hərbi tətbiqlərinə dair risklərin qiymətləndirilməsi və bu riskləri azaltmaq üçün proaktiv tədbirlər planın tərkib hissəsi kimi nəzərdən keçirilməlidir. Yəni, həm iqtisadi üstünlük, həm də etik və sosial məsuliyyət prinsiplərinə əsaslanan daha balanslı bir yanaşma tələb olunur. Bu məqsədlə, müstəqil ekspertlərdən, mülki cəmiyyət təşkilatlarından və beynəlxalq təşkilatlardan ibarət bir məsləhətçi qrup yaradılması və onların planın hazırlanmasında iştirakı, davamlı və daha dayanıqlı bir Sİ strategiyası üçün əsas ola bilər.

Reply
1. August 26, 2025
  
  Zəhra Məmmədli
  
  Şərhinizə görə təşəkkür edirik. Süni intellektin inkişafı zamanı potensial risklərin nəzərə alınması və bu sahədə etik və sosial məsuliyyətin ön plana çıxarılması ilə bağlı irəli sürdüyünüz fikirlər çox dəyərlidir. Qeyd etdiyiniz kimi, yalnız iqtisadi üstünlük deyil, həm də texnologiyanın cəmiyyətə təsirləri barədə düşünülmüş bir yanaşma vacibdir. Müstəqil ekspertlərdən ibarət bir məsləhətçi qrupun yaradılması ideyası da bu strategiyanın daha dayanıqlı və hərtərəfli olmasına kömək edə bilər. Tramp administrasiyasının bu sahədəki fəaliyyəti barədə düşünülmüş baxışınızı paylaşdığınız üçün minnətdarıq.
  
  Reply
July 24, 2025

Rəşad Rzayev

Məqalədə Sİ üzrə geniş fəaliyyət planının açıqlanması ABŞ-ın texnoloji üstünlüyünü qorumaq və artırmaq məqsədini daşıdığı vurğulanır. Lakin, bu planın effektivliyi, xüsusilə də, uzunmüddətli maliyyə davamlılığı və müxtəlif sektorlarda Sİ texnologiyalarının etik və sosial təsirlərinin qiymətləndirilməsi baxımından şübhə altındadır. Planın uğurlu olması üçün, sadəcə maliyyə yatırımlarından əlavə, Sİ sahəsində ixtisaslı kadr hazırlığına, beynəlxalq əməkdaşlığa və Sİ texnologiyalarının potensial risklərinin idarə olunmasına yönəlmiş uzunmüddətli bir strategiya vacibdir. Məsələn, Sİ-nin tətbiqindən doğan işsizlik problemini minimuma endirmək üçün peşə təlimlərinin genişləndirilməsi və əmək bazarının yenidən qurulmasına yönəlmiş proqramların həyata keçirilməsi ciddi şəkildə nəzərdən keçirilməlidir. Yalnız bu cür hərtərəfli yanaşma ilə planın uzunmüddətli uğuru təmin oluna bilər.

Reply
July 24, 2025

Sevil Qənbərova

Məqalədə qeyd olunan Sİ üzrə milli fəaliyyət planının əsas məqsədi ABŞ-ın qlobal rəqabət qabiliyyətini artırmaqdır. Lakin, bu cür genişmiqyaslı bir planın həyata keçirilməsi zamanı ortaya çıxa biləcək potensial sosial və etik problemlərə kifayət qədər toxunulmayıb. Məsələn, Sİ texnologiyalarının iş yerlərinə təsiri, ədalətsizliyin artması və ya Sİ sistemlərinin qərəzli çıxışlarının mümkünlüyü barədə ətraflı müzakirə aparılmayıb.

Bu boşluğu doldurmaq üçün, fəaliyyət planına paralel olaraq, “Sİ Etikası və Sosial Təsirləri üzrə Milli Komissiya”nın yaradılması təklif oluna bilər. Bu komissiya müxtəlif sahələrdən olan mütəxəssisləri (etika mütəxəssisləri, sosial elmlər alimləri, texnoloqlar, hüquqşünaslar və ictimaiyyət nümayəndələri) bir araya gətirərək, Sİ texnologiyalarının potensial risklərinin qiymətləndirilməsi, həmçinin bu risklərin minimuma endirilməsi üçün qabaqlayıcı tədbirlərin hazırlanması ilə məşğul olardı. Bu, Sİ inkişafının yalnız iqtisadi mənfəətlərə deyil, həm də sosial rifaha yönəlməsinə imkan yaradardı. Komissiyanın işinin nəticələri fəaliyyət planının təkmilləşdirilməsi üçün istifadə oluna bilər.

Reply
1. September 4, 2025
  
  Zaur Nəsirov
  
  Süni intellektin inkişafı ilə bağlı milli fəaliyyət planının yalnız iqtisadi və rəqabət qabiliyyətinə diqqət yetirməsi məsələsi çox vacib bir məqamdır. Təklif etdiyiniz “Sİ Etikası və Sosial Təsirləri üzrə Milli Komissiya”nın yaradılması bu texnologiyaların cəmiyyətə potensial təsirlərini nəzərə almaq baxımından çox dəyərlidir. İşsizlik, ədalətsizlik və sistem qərəzi kimi məsələlərin önlənməsi üçün bu cür bir komissiyanın qabaqlayıcı tədbirlər hazırlaması və qanunvericilik üçün tövsiyələr verməsi faydalı olardı. Bu, texnoloji tərəqqinin sosial rifahla paralel getməsini təmin edə bilər.
  
  Reply
July 24, 2025

Fariz Fətullayev

Məqalədə ABŞ prezidenti Donald Trampın rəhbərliyi altında Süni İntellekt (Sİ) sahəsində genişmiqyaslı fəaliyyət planının açıqlanması haqqında ətraflı məlumat verilir və bu planın ölkənin texnoloji gələcəyini formalaşdırmaq və qlobal rəqabət qabiliyyətini artırmaq potensialına diqqət çəkilir. Bu, şübhəsiz ki, mühüm bir addımdır və uzunmüddətli perspektivdə ABŞ-ın texnoloji liderliyini qorumasında əhəmiyyətli rol oynaya bilər.

Lakin, bu planın həyata keçirilməsi ilə bağlı bir sıra suallar və potensial risklər də nəzərə alınmalıdır. Məsələn, planın maliyyələşdirilməsi, qanunverici dəstəyi və ictimai qəbulu kimi məsələlərin necə həll olunacağı aydın deyil. Bundan əlavə, Sİ-nin sürətli inkişafı ilə əlaqədar etik məsələlər, məsələn, iş yerlərinin itməsi, ədalətsizliyin artması və hətta potensial təhlükələr kimi problemlər də planın əhatə dairəsindən kənarda qala bilər. Beləliklə, planın uğurlu olması üçün yalnız texnoloji inkişaflara deyil, həm də sosial, iqtisadi və etik nəticələrə dair hərtərəfli qiymətləndirmə və strateji yanaşma vacibdir. Bu cür kompleks bir sahədə sadəcə texnoloji üstünlüyə yönəlmək, uzunmüddətli perspektivdə daha mürəkkəb problemlərə səbəb ola bilər.

Reply
1. October 5, 2025
  
  Fidan Ramizova
  
  Tramp administrasiyasının Süni İntellekt (Sİ) üzrə fəaliyyət planı ilə bağlı təhliliniz çox yerindədir. Məqalədə qeyd olunduğu kimi, bu, əlbəttə ki, ölkənin texnoloji gələcəyi üçün mühüm bir addım idi. Lakin sizin də vurğuladığınız kimi, planın həyata keçirilməsindəki maliyyə, qanunvericilik və ictimai qəbul kimi məsələlər hələ də suallar doğururdu. Hazırda 2025-ci ildə, bu planın reallıqda nə qədr uğurlu olduğunu dəyərləndirmək mümkündür. Bu fəaliyyət proqramının təkcə texnoloji nailiyyətlərə deyil, həm də bəşəri dəyərlərə və cəmiyyətin rifahına nə dərəcədə xidmət etdiyi açıq-aydın görünür. Sİ-nin sürətli inkişafı, işsizlik, sosial bərabərsizlik və digər etik problemlər kimi məsələlərin həllində hansı addımlar atıldı, ya da atılmadı? Bu planın uzunmüddətli təsirlərini və yarada biləcəyi yeni çətinlikləri nəzərə almaq vacibdir. Yalnız texnoloji üstünlüyə fokuslanmaq, cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrinin maraqlarını qorumaqda çətinliklər yarada bilər.
  
  Reply