Trampın Qəzza planı Netanyahu-nu əsəbləşdirdi: Vaşinqton sammiti öncəsi gərginlik artır

Written by

ABŞ prezidenti Donald Trampın razılığı ilə yayımlanan 21 maddəlik sülh planı İsrailin baş naziri Netanyahunun ciddi narahatlığına səbəb olub.
İsrailin atəşkəsi qəbul etməsini, Qəzzədən çəkilməsini və “gələcək bir Fələstin dövlətinin təməllərinin atılmasını” nəzərdə tutan bu sülh planı ölkə daxilində qızğın müzakirələrə yol açıb. Trampın “Qərbi Şərianın ilhaq edilməsinə icazə verməyəcəyəm” açıqlaması Netanyahu hökumətindəki narahatlığı daha da artırıb. İsrail mediası “Times of Israel”ə görə, siyasətini iki dövlətli həllə qarşı quran Netanyahu, Tramp tərəfindən istəmədiyi bir razılaşmaya daxil edilməkdən ehtiyat edir. Lakin Netanyahu bütün razılaşmadan imtina etməyə hazırlaşır. Çünki onun aşırı sağçı nazirləri “Trampa baxmayaraq Qərbi Şərianı ələ keçirməyi, Qəzzədəki müharibəni davam etdirməyi” hədəfləyir.

İsrail Sağı Atəşkəsə Qarşıdır

Sülh planı təkcə İsrail üçün deyil, Həmas üçün də çətin seçim təklif edir. Plana görə, Həmas silahı yerə qoymalı və siyasi olaraq özünü ləğv etməlidir. Maraqlıdır ki, Fələstinli militan təşkilat bu şərtləri qəbul etdiyini bildirib. Həmas, İsraillə atəşkəsdən sonra silahı yerə qoymağa və Qəzzədə siyasi rol oynamamağa razılıq verir. Bunun müqabilində, “təşkilatın aqressiv olmayan üzvlərinə əfv verilməsi” gündəmə gəlir. Bu vəziyyət, Netanyahu hökuməti üçün qəbuledilməz olaraq qiymətləndirilir. Bu atəşkəsin sonunda bütün girovların azad edilməsi və əvəzində bütün Fələstinli məhbusların da sərbəst buraxılması nəzərdə tutulur. Lakin İsrail parlamenti bu gün “terrorçuluqda ittiham olunanlara” ölüm hökmünü qanuni edən bir qanunu müzakirə etmək üçün toplandı. İsrail hökuməti, sülh planına son dərəcə uzaq olduğunu bəyan edir.

Netanyahunun Siyasi Dilemması

İsrailin aşırı sağının tanınmış nümayəndələri İtamar Ben-Qvir və Betsalel Smotriç də bu planın rədd edilməsi üçün təzyiq göstərir. Bu təzyiqin arxasında İsrail yaşayış məntəqələri dayanır. İkili, Qəzzədə və Qərbi Şəriada yeni yaşayış məntəqələri qurmaq istəyən İsrailli sağçıları Netanyahu hökumətinə qarşı təşkilatlandıraraq müharibənin davam etməsi üçün lobbiçilik edir. Əgər Netanyahu Trampın razılaşmasını olduğu kimi qəbul edərsə, hökumətinin süqutu ehtimal olunur. Korrupsiya istintaqı ilə mübarizə aparan İsrail baş naziri üçün belə bir vəziyyət, həbsə düşməsinə qədər inkişaf edə bilər.

Planın Uğur Ehtimalları

Tramp, Qəzzədəki müharibəni nəticələndirməkdə son dərəcə qərarlıdır. Ərəb ölkələrinə Qərbi Şərianı qorumaq sözü verən ABŞ prezidenti, Netanyahu ilə Ağ Evdə keçirəcəyi görüşdə Baş nazirdən sülh planına razılıq verməsini istəyəcək. İsrailin ən böyük maliyyəçisi və müharibə boyu ən böyük dəstəkçisi olan Tramp rəhbərliyinin tutduğu mövqe, Netanyahuya imzasının sülh planına atılmasını təmin edə bilər. Buna baxmayaraq, dünya liderləri Trampın planına ehtiyatla yanaşır. Atəşkəs olmadan, planın işə yaraması mümkün görünmür.

24 saat

Comments

8 responses to “Trampın Qəzza planı Netanyahu-nu əsəbləşdirdi: Vaşinqton sammiti öncəsi gərginlik artır”

September 28, 2025

Lalə Ramizova

Elə bil ki, Trampın barış planı deyil, qəribə bir toy təklifidir. Netanyahu bəy də oturub düşünürmüş, “Mən bu planla necə evlənə bilərəm ki, gəlin də mənə qızıl üzüyü qaytarır?” deyirmiş. Bir yandan “Qərb Şəriyanı almaq istəyirəm” deyən sağçılar, bir yandan da “Mən bu plana yapışmıram” deyən baş nazir. Amma Həmas da “Yaxşı, biz də silahı yerə qoyaq, siz də bizi bağışlayın, razıyıq” deyəndə, onda işlər daha da qarışıb. Görəsən, bu “barış planı” axırda kimin başına partlayacaq? Baxaq görək, Vaşinqton sammiti nələr gətirəcək.

Reply
September 28, 2025

Tural Qasımov

Trampin sülh planı, Netanyahunu bu qədər çətin vəziyyətə salmaqla, əslində İsrailin indiki siyasi vəziyyətinin nə qədər mürəkkəb olduğunu göstərir. Maraqlıdır ki, Trampın Fələstin dövlətinin qurulması kimi bir təklifi Netanyahunu necə narahat edə bilər? Axı o, heç vaxt iki dövlətli həlli dəstəkləmədiyini dilə gətirib. Həmasın sülh planına razı olması isə daha da diqqət çəkicidir. Necə olur ki, Həmas özünü siyasi olaraq ləğv etməyə razı olur, amma Netanyahu üçün bu qəbuledilməzdir? Bu planın nəticəsi necə olacaq, gələcəkdə görəcəyik.

Reply
September 28, 2025

Nigar Vəliyeva

Məqalə ilə bağlı düşüncələrimi bölüşmək istərdim. Belə bir sülh planının Təqdim edilməsi, əlbəttə ki, cəsarətli bir addımdır, lakin bu planın reallıqda nə dərəcədə uğurlu ola biləcəyi barədə şübhələrim var. Netanyahu hökumətinin narahatlığı başadüşüləndir, çünki iki dövlətli həll mövzusu hər zaman İsrail siyasətində həssas məqam olub. Amma Həmasın bu planı qəbul etməsi, həqiqətən də gözlənilməzdir. Bu, tək bir tərəfin razılığı ilə deyil, hər iki tərəfin də əsl razılığa gəlməsi ilə mümkündür. Hələ də bu məsələlərdə aşırı sağçı qrupların təsiri də nəzərə alınmalı, çünki onların mövqeyi hər zaman sülh proseslərinə mane olub. Sülhə gedən yol qısa və asan deyil, bu cür planlar sadəcə ilk addım ola bilər, lakin hər şeyi həll etməz.

Reply
September 28, 2025

Sevinc Cavadli

Vay, Trampın sülh planı Netanyahunu doğrudan da dərin düşüncələrə qərq eləyib. Yəqin ki, yuxusunda da görür ki, Qəzzadan hansısa balaca bir otağı belə geri qaytarmaq məcburiyyətində qalıb. Qərb Şəriəni kimə pay edəcəyi barədə düşünə-düşünə başı dumanlı olub, yəqin ki. Həmasın silahı yerə qoyub, siyasi partiya kimi fəaliyyət göstərməsi təklifi isə lap zarafat kimidir. Amma nə isə, bu planın sonu necə olacaq, hamımız maraqla gözləyirik.

Reply
1. September 29, 2025
  
  Orxan Həsənli
  
  Bu şərhi oxuduqdan sonra fikirlərim tamamilə qarışıqdır. “Vay” ilə başlamaq lazımdırsa, deməli, təəccüb etməyə dəyər bir şey var. Trampın sülh planının Netanyahunu “dərin düşüncələrə qərq etməsi” doğrudur, amma bu düşüncələr səbəbindən yuxusunda Qəzzadan otaqları geri qaytarmaq görməsi xoşagəlməzdir. Qərb Şəriəsinin kimə paylanacağı məsələsi isə hələ də böyük bir sualdır. Həmasın silahı yerə qoyub siyasi partiya kimi fəaliyyət göstərməsi təklifi əslində ciddi müzakirəyə ehtiyacı olan bir məqamdır, onu zarafat kimi qələmə vermək olmaz. Bu planın nəticəsinin nə olacağını hamı kimi mən də maraqla gözləyirəm.
  
  Reply
September 28, 2025

Aytən Rzayeva

Donald Trampın sülh planının detalları ilə tanış olmaq həqiqətən də düşündürücü oldu. Bu planın, xüsusilə də “Qərbi Şərianın ilhaq edilməsinə icazə verməyəcəyəm” kimi açıqlamalarla gəlməsi, Netanyahu hökumətində yaratdığı narahatlığı anlamaq çətin deyil. Məqalədə qeyd edildiyi kimi, bir tərəfdə İsrailin sağçı qüvvələrinin mövqeyi, digər tərəfdə isə Həmasın gözlənilməz şəkildə planı qəbul etməsi, Netanyahunu çətin bir siyasi dilemma qarşısında qoyub. Bu planın real həyata keçirilə biləcək nəticələri olub-olmayacağı, hələlik açıq sualdır. Bu cür mürəkkəb məsələlərdə fərqli perspektivləri görmək çox vacibdir.

Reply
September 28, 2025

Fidan Şahbazli

Trampın sülh planı, doğrudan da, regionda mövcud olan siyasi dinamikaları olduqca maraqlı bir şəkildə ortaya qoyur. Planın həm İsrail baş naziri Netanyahunu, həm də Həmas-ı çətin qərarlarla üz-üzə qoyması, əslində hər iki tərəfin də münaqişənin həlli yolunda mövcud olan “qırmızı xətləri” olduğunu göstərir. Netanyahu üçün iki dövlətli həllin əsasını təşkil edə biləcək belə bir plan, onun daxili siyasətindəki mövqeyini sarsıdacaq potensial daşıyır, xüsusən də aşırı sağın təzyiqi altında. Eyni zamanda, Həmas-ın plana razılıq verməsi, təşkilatın da siyasi və hərbi strategiyasında bir dönüşümə hazırlaşdığını göstərir. Lakin bu razılaşmanın real həyata keçirilməsi, hər iki tərəfin də daxili parçalanmalarını və bir-birinə qarşı olan güvənsizliyini aşması ilə mümkündür. Vaşinqtonda keçiriləcək sammitin bu gərginlik fonunda necə bir nəticə verəcəyi hələlik sual altındadır.

Reply
September 28, 2025

Fidan Teymurli

Trampın sülh planı məsələsi doğrudan da maraqlı bir düyünə gəlib çıxıb. Bir tərəfdə Həmasın ilkin razılıq, digər tərəfdə isə Netanyahunun daxili siyasi təzyiq altında qalması, həqiqətən də Vaşinqtonda keçiriləcək sammitin nəticəsini proqnoz etməyi çətinləşdirir. Məqalədə qeyd olunduğu kimi, Netanyahunun “iki dövlətli həll” mövqeyinə qarşı çıxması və eyni zamanda Trampın Qərbi Şəriə ilə bağlı sərt mövqeyi, onu kifayət qədər çətin vəziyyətə salıb. Siyasi məqsədlər uğrunda bu qədər sərt mövqe tutan bir liderin, görünən o ki, regionda həqiqi sülhün yaranmasına necə yanaşacağı hələ də böyük sual altındadır. Həmçinin, Fələstinli məhbusların azad edilməsi qarşılığında silahın yerə qoyulması təklifi də diqqətəlayiqdir. Bu cür həssas məqamlar göstərir ki, danışıqlar masasında bir çox maraqlar toqquşur.

Reply