Dubai, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri – 2025-ci il Asia Kuboku çərçivəsində Hindistan və Pakistan kriketçiləri bazar günü meydana çıxdıqları zaman, kriket azarkeşləri və mütəxəssislərin fikrincə, söhbət sadəcə iki xaldan getməyəcək. Dubai Beynəlxalq Kriket Stadionunda keçiriləcək bu matç, may ayındakı gərgin dörd günlük münaqişədən sonra qalan siyasi gərginlik kölgəsində oynanılacaq. Beynəlxalq vasitəçiliklə əldə edilən atəşkəs iki qonşu ölkə arasında genişmiqyaslı müharibənin qarşısını alsa da, davam edən siyasi gərginlik hissi hələ də mövcuddur.
Hindistanlı kriket yazıçısı Kudip Lal Al Jazeera-ya verdiyi müsahibədə bildirib ki, “bu oyun təsdiqlənəndən bəri Hindistanda insanlar matçla bağlı çox əsəbidir”. O, əlavə edib: “Onlar hiss edirlər ki, hər iki ölkə arasındakı ümumi münasibətlər bu qədər gərgin olduğu halda bu matçın oynanılması doğru deyil. Bu, Hindistan-Pakistan kriket matçı üçün ən pis vaxtdır.”
Müharibədən Sonra Kriketə Niyə Ehtiyac Var?
Lal qeyd edib ki, Hindistandakı azarkeşlər bu qarşılaşmanı Hindistan Kriketə Nəzarət Şurası (BCCI) üçün gəlir mənbəyi kimi görürlər. Onlar BCCI-nı bu yüksək profilli toqquşmalardan qazanc əldə etməyə çalışmaqda günahlandırırlar. Lal inanır ki, dünyanın ən varlı və güclü kriket şurası hesab edilən BCCI bu matçdan “asanlıqla imtina edə bilərdi”.
“Əgər Hindistan hökuməti pakistanlılara viza verməyi dayandırıbsa, diplomatik əlaqələr dayandırılıbsa və Hindistana gələn pakistanlılar geri göndərilibsə, bəs niyə kriketçilərdən müharibədən sonra bu matçı oynamaq istənilib?” Lal sual edib. O, Hindistanın A qrupu matçını uduzacağı təqdirdə yaranacaq reaksiyadan qorxduğunu ifadə edib.
Hindistan-Pakistan kriket matçları həmişə yüksək emosional atmosferdə keçir və məğlubiyyət sərhədin hər iki tərəfindəki azarkeşlər tərəfindən yaxşı qarşılanmır. Son onilliklərdə oyunçuların evləri yandırılıb, ailə üzvləri təhdid edilib və küçələrdə kukla yandırma etirazları keçirilib. Hazırkı siyasi gərginlik Hindistan və Pakistan arasında son bir neçə onillikdə müşahidə edilən ən pis vəziyyətdir.
Keçmişdəki Dostluq Anları və “Bromans”
Nüvə silahına malik qonşular arasındakı siyasi gərginlik vəziyyətinə baxmayaraq, oyunçular arasında meydanda və meydandan kənar son mübadilələr olduqca şən keçmişdi. Hindistan sonuncu dəfə 2023-cü ilin sentyabrında Asia Kubokunda Pakistanla oynadığı zaman, əsas müzakirə mövzuları Virat Kolinin Pakistan kriketçiləri üzərində tam üstünlüyü və hər iki komanda arasında paylaşılan saysız-hesabsız xoş anlar idi.
Həmin matç Şri-Lankada musson mövsümünün ortasında keçirilmişdi. Orada azarkeşlər aidiyyətlərindən asılı olmayaraq hər iki komandanı alqışlamış və saysız yağış fasilələri zamanı narahatlıqlarını rəqslə unudmuşdular. Pakistanlı azarkeşlərin Koliyə olan sevgisini ifadə etdikləri görünürdü və şən atmosfer meydana da sirayət etmişdi.
Sosial media menecerinin xəyalından gəlmiş kimi görünən yaddaqalan oyunçu-oyunçu mübadilələri yaşanmışdı. Pakistanlı Şahin Şah Afridi meydandakı aqressivliyini meydandan kənar səmimiyyətə dəyişərək Hindistanlı Casprit Bumrahın yeni doğulmuş oğlu üçün hədiyyə səbəti vermişdi. Bu anlar X (əvvəlki Twitter) və İnstaqramda milyonlarla dəfə paylaşıldı.
Lakin bu dəfə mütəxəssislər oxşar xoş niyyət və dostluq nümayişlərini gözləmirlər. Beynəlxalq Kriket Şurasının (ICC) media və kommunikasiya departamentinin keçmiş rəhbəri Sami Ul Həsən matçdan əvvəl bildirib ki, “keçmişdə görünən dostluq və istilik nümayiş olunmayacaq, çünki həyəcanlı azarkeşlər tərəfindən hər şey şişirdilə bilər və ən kiçik hərəkət belə ictimaiyyəti qıcıqlandıra bilər”.
2021-ci ildə ICC T20 Dünya Kubokunda Pakistan Hindistanı 10 vikka fərqi ilə məğlub etdiyi zaman, Pakistanın kapitanı Babar Azam və vicketoru Məhəmməd Rizvan Kohli tərəfindən səmimi şəkildə qucaqlanmış və hər üçü meydanı tərk edərkən ürəkdən gülmüşdü. Həsən vurğulayıb ki, “bu Hindistan-Pakistan kriket matçında oxşar səhnələrin yaşanmasını gözləyə bilmərik”. O əlavə edib: “Açıq-aşkar dostluq görüşünün təfsiri və optikası çox yanlış nəticələrə səbəb ola bilər və sərhədin hər iki tərəfində vəziyyət gərginləşə bilər.”
Kriket və Siyasətin Qovuşması
Kriketçilər və kriket rəsmiləri ilə işləmiş Həsən bildirib ki, oyunçular siyasi məsələlərlə məşğul olmaq üçün nəzərdə tutulmadıqlarını deyərək siyasi sualları rədd etməyə çalışacaqlar. “İdman və siyasət heç vaxt ayrıla bilməz, lakin idmançılar siyasətçi deyillər, buna görə də onlardan diplomat kimi davranmaları gözlənilə bilməz.”
Gərgin atmosferə və qarşılaşmaya olan kəskin hazırlıqlara baxmayaraq, bəzi azarkeşlər matçın hələ də adi Hindistan-Pakistan kriket matçı kimi qəbul edilə biləcəyinə inanırlar. Pakistanlı azarkeş Asad Xan deyib: “Siyasət kriketə qarışdırılmamalıdır, bu, həmişə gərginliyi azaltmağa kömək edib, bəs niyə o, siyasəti təbliğ etmək üçün bir yol kimi istifadə edilməlidir?”
“Kriketə siyasi gündəmlər gətirdiyiniz zaman, bu, oyunu məhv edir və oyunçular üçün lazımsız stress yaradır.” Xan azarkeşləri kriket stadionlarında siyasi və dini motivli şüarları bir kənara qoymağa və bunun əvəzinə indi nadir hala gəlmiş Hindistan-Pakistan kriket matçından zövq almağa çağırıb.
Hindistan və Pakistan arasında ikitərəfli kriket seriyalarının illərdir dayandırıldığını nəzərə alsaq, onların oyunları yalnız çoxtərəfli turnirlərlə məhdudlaşır. Kriket azarkeşləri hər iki komandanın siyasi yüklü atmosferə boyun əyməyəcəyinə və əhval-ruhiyyəni yüngülləşdirməyə kömək edəcəyinə ümid edirlər.
Dubai-də Al Jazeera-ya danışan pakistanlı azarkeş Əli deyib: “Oyunçular kriketçi olaraq öz işlərini görməli, azarkeşlər isə bunu sadəcə başqa bir oyun kimi qəbul etməlidirlər.” Əli əlavə edib: “Kriketçilər dörd ay əvvəl sərhəddə nə baş verdiyi barədə niyə narahat olmalıdırlar?”
Lakin kriket üzrə ekspert Lal başqa cür düşünür. “Bazar günü hər iki komanda meydana daxil olduqda, onların münaqişədən tamamilə ayrılması gözlənilə bilməz. Bu, onların ağıllarında olacaq.” Dubai-dəki isti və rütubətli sentyabr axşamı “Od Halqası” stadionunu qazana çevirməkdə yeganə günahkar sayıla bilməz. Bazar günü, onilliklər boyu davam edən acı rəqabətin ən yeni fəsli oyunçuları və azarkeşləri gərgin vəziyyətdə saxlayacaq.
Oxucu Şərhləri
Şərh Yaz