Balkanlarda Osmanlı mirasını tədqiq edən professor Machiel Kiel dünyasını dəyişdi

TTK, Prof. Dr. Machiel Kielin vəfat etdiyini sosial media hesabından açıqlayıb. TTK-nın 87 yaşında Almaniyanın Bonn şəhərində dünyasını dəyişən Machiel Kiel üçün yayımladığı başsağlığı mesajında deyilir: "Şərəfli üzvümüz Prof. Dr. Machiel Kielin vəfatını dərin kədərlə öyrənmişik. Osmanlı dövrü memarlıq abidələri və şəhərləri ilə bağlı dəyərli əsərlər vermiş müəllimimizin ailəsinə, yaxınlarına və elmi ictimaiyyətimizə başsağlığı veririk."

Osmanlı Tarixinə Həsr Olunmuş Ömür

Prof. Dr. Machiel Kiel 1938-ci ildə Niderlandda anadan olub. 1952-1958-ci illərdə müxtəlif müəssisələrdə, 18 il isə qədim əsərlərin bərpasında daşyonan və hörgü ustası kimi fəaliyyət göstərən Machiel Kiel, incəsənətə və memarlığa marağını kitablarla dəstəkləyib və 1959-cu ildə Balkanlara səyahət edib. 30 yaşından sonra universitet təhsili almağa qərar verən Machiel Kiel, almanca, ingiliscə və fransızca ilə yanaşı, türkcə, serbcə və bolqarca öyrənib, daha sonra Amsterdam Universitetində doktorluq dissertasiyası müdafiə edib. Utrext, Durham, Harvard, Moskva, İstanbul universitetlərində işləyib akademik tədqiqatlar aparan Kiel, 1969-1990-cı illərdə Balkanlarda Osmanlı memarlığını tədqiq edib. O, yalnız Balkanların əyalətlərini gəzməklə kifayətlənməyib, bəzi şəhərlərini də qeydə alıb. Saraevonun tarixi bazarlarını, Salonikinin ab-havasını, Afinadakı saysız-hesabsız abidəni, Üskübün memarlığını və bir çox digər şəhərləri addım-addım gəzərək bu coğrafiyanın zənginlikləri ilə yaxından tanış olub, onların şəkillərini çəkib.

Elmi Fəaliyyəti və Bərpa İşləri

1972-ci ildə Niderland Bizans Tədqiqatları Beynəlxalq Komitəsinin üzvü olan Kiel, 1979-1999-cu illərdə İstanbul, Ankara və Sofiyadakı Osmanlı arxivləri üzərində tədqiqat aparıb. 1983-cü ildə Amsterdam Universitetində "Osmanlı Dövründə Bolqarıstanın Kilsə Memarlığı və Divar Rəsmləri" mövzulu dissertasiyası ilə doktorluq dərəcəsini tamamlayan Kiel, 1992-ci ildə Egey Universiteti tərəfindən "fəxri doktor" adına layiq görülüb. 1993-cü ildə Utrext Universitetində ştatlı professor olan Kiel, məruzələri ilə bağlı bir çox konfransda iştirak edib. Machiel Kiel xüsusilə beynəlxalq səviyyədə akademik və bədii əsərləri ilə seçilib. Kiel, TDV İslam Ensiklopediyasına Yunanıstan, Albaniya, Bolqarıstan, Bosniya və Herseqovina, Monteneqro, Kosovo, Makedoniya, Serbiya və Türkiyənin şəhər və qəsəbələri, həmçinin 3 tematik mövzunu əhatə edən 127 mühüm məqalə yazaraq bölgənin Osmanlı memarlığı tarixinə dair bilik ehtiyatını çatdırıb. O, tədqiqatları ilə Balkanlardakı Osmanlı dövrünə aid məscid, bədəstan, dərgah, məscid (kiçik), məktəb, külliyyə, təkkə, imarət, karvansara, bazar, xan, hamam, çeşmə, su kəmərləri və körpülər kimi memarlıq abidələrinin tikinti dövründən bu günə qədər hansı mərhələlərdən keçdiyini qeydə alıb. Machiel Kiel, Bosniya Müharibəsində dağıdılan Mostar Körpüsü kimi bir çox abidənin yenidən qurulmasında iştirak edib. Bir çox universitetdə qonaq professor kimi dərs deyən və təqaüdə çıxdıqdan sonra İstanbuldakı Niderland Arxeologiya İnstitutunun direktoru vəzifəsini icra edən Kiel, Balkanlardakı Osmanlı memarlığı üzrə 190-dan çox məqalə və 11 kitab nəşr edib.

24 saat