Belçika Fələstini tanıyacaq, İsrailə sanksiya qoyacaq

Belçika Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyasında (BMT BA) bu ayın sonunda Fələstin dövlətini tanıyacaq. Bu barədə Belçikanın xarici işlər naziri Maksim Prevo açıqlama verib.

“Fələstin Belçika tərəfindən BMT sessiyasında tanınacaq! Və İsrail hökumətinə qarşı sərt İsrailə sanksiyalar tətbiq ediləcək”, – baş nazirin müavini olan Prevo çərşənbə axşamı səhər “X” sosial media platformasında yazıb.

Prevonun sözlərinə görə, İsrail Belçika tərəfindən 12 sanksiya ilə üzləşəcək. Bunlara işğal altındakı İordan çayının qərb sahilindəki qeyri-qanuni İsrail məskunlaşmalarından məhsulların idxalına qadağa və “İsrail şirkətləri ilə dövlət satınalmaları siyasətinə yenidən baxılması” daxildir.

Mərkəzçi Les Engages partiyasının üzvü Prevo, Belçikanın bu öhdəliyi “Fələstində, xüsusən də Qəzzada cərəyan edən humanitar faciə işığında” götürdüyünü bildirib.

“Biz yerlərdə insanların aclıq çəkdiyi dəhşətli vəziyyəti gördük və bu, tamamilə qəbuledilməzdir. Bütün humanitar yardımları kəsmək hərbi cinayətdir”, – o, “Əl-Cəzirə”yə deyib.

O əlavə edib ki, qərar İsrailin işğal altındakı Şərqi Qüdsdə qeyri-qanuni E1 məskunlaşma layihəsini yenidən başlatmasından və “iki dövlətli həllin mümkünlüyünü qorumaq üçün” qeyri-qanuni məskunlaşma genişlənmələrindən sonra qəbul edilib.

Tanınma heç bir şərt olmadan olmalıdır

Bununla belə, Belçikanın xarici işlər naziri bildirib ki, tanınma yalnız sonuncu əsir Qəzzadan azad edildikdən və “HƏMAS-ın Fələstinin idarə edilməsində heç bir rolu qalmadıqdan” sonra rəsmiləşdiriləcək.

“İntellektual nöqteyi-nəzərdən, bir dövlətin tanınması heç bir şərtlə olmamalıdır. Lakin biz həm də Belçika koalisiyası daxilindəki müxtəlif həssaslıqları idarə etməliyik. Biz beş partiyadan ibarətik və mütləq eyni mövqedə deyilik”, – Prevo deyib.

Avropa Xarici Münasibətlər Şurasının qonaq tədqiqatçısı Məhəmməd Şəhadənin sözlərinə görə, Belçikanın Fələstin dövlətini tanımaq addımı “çoxdan gecikib”, lakin qeyd-şərtlər “onu mənasından və nəticələrindən məhrum edir”.

Şəhadə “Əl-Cəzirə”yə bildirib ki, hazırkı formalaşdırmasında Belçikanın qərarı Netanyahunun hökumətinə atəşkəsi və məhbus mübadiləsini rədd etmək üçün daha bir stimul vermək riski daşıyır.

O əlavə edib ki, bu addım Fələstin dövlətinin irəliləyişi məsələsində bir pilləkən kimi qəbul edilməli, bu da İsrailə sanksiyalar tətbiq etməyi, İsraili təcrid etməyi və hökuməti daxilindəki sərt mövqeli şəxsləri marjinallaşdırmağı tələb edir.

Fələstin Xarici İşlər Nazirliyi qərarı alqışlayır

Fələstin Xarici İşlər Nazirliyi Belçikanın bu açıqlamasını alqışlayıb və digər ölkələri “soyqırım, köçkünlük, aclıq və ilhaq cinayətlərini dayandırmaq, münaqişəni həll etmək üçün real siyasi yol açmaq məqsədilə praktik səyləri gücləndirmək” üçün bu addımı təqib etməyə çağırıb.

Nazirlik “X”də verdiyi açıqlamada bu addımı “beynəlxalq hüquqa və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının qətnamələrinə uyğun, iki dövlətli həlli qoruyan və sülhün əldə olunmasını dəstəkləyən” bir addım hesab etdiyini bildirib.

İsrail hökuməti dərhal rəsmi açıqlama verməyib.

Lakin İsrailin müxalif "Yisrael Beytenu" partiyasının lideri Aviqdor Liberman Belçikanın qərarının Baş nazir Benyamin Netanyahunun “siyasi uğursuzluğunun birbaşa nəticəsi” olduğunu deyib.

Liberman “X”dəki yazısında “Netanyahunun siyasi arenanı idarə edə bilməməsi üzündən gözlərimizin qarşısında Fələstin dövləti yaradılır”, – yazıb.

“Belçikanın tanınma və İsrailə sanksiyalar hərəkatına qoşulmaq qərarı onun siyasi uğursuzluğunun daha bir birbaşa nəticəsidir”, – o əlavə edib.

Belçika Baş naziri, Yeni Flamand Alyansı partiyasının üzvü Bart De Vever keçən ay Belçikanın Belqa xəbər agentliyinin məlumatına görə, Fələstinin tanınmasının sərt şərtlərlə əlaqələndirilməli olduğunu bildirib.

İyul ayının sonunda Prezident Emmanuel Makron dünya liderlərinin BMT BA-da görüşdüyü zaman sentyabrda Fransanın Fələstin dövlətini tanıyacağını elan etmişdi.

“Əl-Cəzirə”nin Brüsseldən verdiyi məlumata görə, Belçikanın Fələstin dövlətini tanımaq qərarı sadəcə simvolik bir akt kimi görünsə də, Avropada böyük bir təkan var.

“Bu o deməkdir ki, “Mən Fələstini tanıyıram” deyən hər bir Avropa ölkəsi, 1967-ci ildən əvvəl mövcud olan sərhədlər daxilində, o cümlədən İordan çayının qərb sahili, Qəzza və Şərqi Qüds daxil olmaqla, müstəqil Fələstin dövlətinin suverenliyini və Fələstin dövləti ilə tam diplomatik münasibətlərin qurulmasını tanıyacaq”.

Daha çox Avropa ölkəsi Fələstini tanımaqda davam etdikcə, “bu, xüsusən Lüksemburq və İtaliyaya daha çox təzyiq göstərəcək” ki, onlar da bu addımı atmağa məcbur olsunlar.

Fransa və Səudiyyə Ərəbistanı sentyabrın 22-də BMT BA-da Fələstinin tanınması ilə bağlı iclasa həmsədrlik edəcəklər. Avstraliya, Kanada və Birləşmiş Krallıq da bu ay Fələstin dövlətini tanıyacaqlarını bəyan ediblər, həmçinin şərtlərlə.

BMT-də Fransa və Səudiyyə Ərəbistanının irəli sürdüyü, Fələstinliləri və israilliləri iki dövlətli həllin gələcəyini müzakirə etməyə çağıran bəyanatla bağlı bir məsələ, bir çox ərəb ölkəsini HƏMAS-ın Qəzzadakı müharibə bitdikdən sonra ləğv edilməli olduğuna inandırmaqdır, – Ahelbarra deyib.

Ahelbarranın sözlərinə görə, əsas sual odur ki, bu konsensus əldə ediləcəkmi, çünki “Avropa ölkələrindən gələn hər bir açıqlamadan aydındır ki, onlar üçün [HƏMAS-ın ləğvi] Fələstin dövlətinin tam tanınması üçün ilkin şərtdir”.

Bu ilin aprel ayına qədər BMT üzvlərinin 75 faizini təmsil edən 147 ölkə artıq Fələstin dövlətini tanımışdı.

İsrail və Birləşmiş Ştatlar Fələstini tanımaq üçün addım atan ölkələri kəskin tənqid edib. ABŞ dövlət katibi Marko Rubio Fransanın açıqlamasını “ehtiyatsız qərar” adlandıraraq, “yalnız HƏMAS təbliğatına xidmət etdiyini” deyib.

Rubio o vaxtdan bəri ABŞ prezidenti Donald Trampın administrasiyasının BMT BA-dan əvvəl Nyu-Yorkda Fələstin rəsmiləri üçün vizaları rədd edəcəyini və ləğv edəcəyini elan edib.

Maliyyə naziri Betsalel Smotriç keçən il xəbərdarlıq etmişdi ki, Fələstini tanıyan hər bir ölkəyə qarşı işğal altındakı İordan çayının qərb sahilində yeni qeyri-qanuni İsrail məskunlaşması yaradılacaq.

Smotriç Avstraliya, Kanada, Yeni Zelandiya, Norveç və Birləşmiş Krallıqdan İsrailə sanksiyalarla üzləşən iki ifrat sağçı İsrail nazirindən biridir.

BMT-nin işğal olunmuş Fələstin ərazilərində insan haqları üzrə xüsusi məruzəçisi Françeska Albanese ölkələri İsrailin Qəzzadakı müharibəsini dayandırmaq üçün tədbirlər görməyə, o cümlədən İsrailə sanksiyalar və silah embarqosu tətbiq etməyə çağırıb.

Prevonun çərşənbə axşamı elan etdiyi 12 yeni sanksiya geniş xarakter daşıyır, baxmayaraq ki, onlar əsasən İordan çayının qərb sahilindəki qeyri-qanuni İsrail məskunlaşmalarına aiddir.

Keçən ay Hollandiyanın xarici işlər naziri Kasper Veldkamp, İsrailin Qəzzadakı qəddar müharibəsi fonunda İsrailə qarşı “mənalı” əlavə İsrailə sanksiyalar üçün kabinet dəstəyini təmin edə bilmədiyini söylədikdən sonra istefa vermişdi.

Avqustun 22-də BMT-nin dəstəklədiyi bir monitorinq orqanı, Qəzza zolağının şimalında aclığın baş verdiyini və sentyabrın sonuna qədər mərkəzi və cənub bölgələrə yayılacağını rəsmi olaraq bəyan etdi.

Belçikanın Fələstini tanımaq qərarı, İsrailin Qəzzadakı müharibəsinin ən azı 63,557 nəfərin ölümünə və 160,660-dan çox insanın yaralanmasına səbəb olduğu bir vaxta təsadüf edir.

İyul ayında Belçika prokurorları Qəzzada vəhşiliklərdə iştirak etdikləri iddialarına görə iki İsrail əsgəri barəsində hərbi cinayət şikayətini Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinə (BCM) göndərib.

24 saat