Yaxın Şərq 25.07.2025

Əl-Cəzirə İsrailin Qəzza müxbiri Ənəs əş-Şərifə qarşı təhrikini qınayır

Əl-Cəzirə İsrailin Qəzza müxbiri Ənəs əş-Şərifə qarşı təhrikini qınayır
Al Jazeera Media Şəbəkəsi İsrail ordusunu Qəzza zolağında çalışan müxbirlərinə, xüsusən də Al Jazeera Arabic-in əməkdaşı Anas əl-Şərifə qarşı “təhrik kampaniyası” aparmaqda ittiham edərək şiddətlə qınayıb. Şəbəkənin cümə günü verdiyi bəyanatda vurğulanır ki, İsrailin Qəzzaya qarşı davam edən hərbi əməliyyatlarının əvvəlindən bəri media işçilərinə qarşı aparılan bu davamlı təhrik cəhdlərini şiddətlə pisləyir. Şəbəkə bu təhriki sahədə fəaliyyət göstərən Qəzzada jurnalistlərin hədəfə alınmasına haqq qazandırmaq üçün təhlükəli bir addım kimi qiymətləndirir.

Jurnalistlərə qarşı əsassız ittihamlar

Bəyanat İsrail ordusunun sözçüsü Aviçai Adraee-nin sosial mediada əl-Şərifin Həmasın hərbi qanadının üzvü olması barədə iddiaları əks etdirən video paylaşmasından bir neçə gün sonra yayımlanıb. Bu ittiham media şəbəkəsi tərəfindən qətiyyətlə rədd edilib və həqiqəti əks etdirmədiyi bildirilib. Hüquq müdafiəçiləri hesab edir ki, İsrail 2023-cü ilin oktyabrında anklava qarşı hərbi əməliyyatlara başlayandan bəri fələstinli jurnalistləri mütəmadi olaraq Həmas üzvü olmaqda ittiham edir. Bu, onların İsrailin hüquq pozuntuları haqqında verdikləri reportajları nüfuzdan salmaq məqsədi daşıyır.

Media işçilərinin həyatına təhlükə

İsrail ordusu bombardman başlayandan bəri 200-dən çox reportyor və media işçisini qətlə yetirib ki, onların arasında bir neçə Al Jazeera jurnalisti və onların ailə üzvləri də var. Cümə axşamı Jurnalistləri Müdafiə Komitəsi (CPJ) Adraee-nin əl-Şərifə qarşı təhdidlərindən “dərin narahatlıq” duyduğunu bildirərək beynəlxalq ictimaiyyəti onu qorumağa çağırdı. CPJ-nin Regional Direktoru Sara Qudah bəyanatında dedi: “Bu, əl-Şərifin İsrail ordusu tərəfindən ilk dəfə hədəfə alınması deyil, lakin indi onun həyatına təhlükə kəskinləşib. İsrail bu müharibədə Al Jazeera-nın ən azı altı jurnalistini qətlə yetirib. Bu son əsassız ittihamlar əl-Şərifin öldürülməsinə razılıq yaratmaq cəhdini təmsil edir.”

Qəzzada jurnalistlərin müdafiəsi çağırışı

Al Jazeera Media Şəbəkəsi öz əməkdaşlarının təhlükəsizliyinə görə İsrail hakimiyyətini tamamilə məsuliyyətli hesab etdiyini vurğuladı. Şəbəkə, həmçinin dövlətləri və beynəlxalq təşkilatları bütün Qəzzada jurnalistlərin müdafiəsini təmin etməyə çağırdı. Şəbəkədən bildirilib ki, İsrailin beynəlxalq jurnalistlərin Qəzzaya daxil olaraq fəlakətli vəziyyət barədə reportaj verməsinə mane olması bu jurnalistlərin üzərinə daha da böyük yük qoyub. Bu müxbirlər “özlərinin şahidi olduqları həqiqəti, aclıq, zorakılıq, terror və həyatın ən zəruri ehtiyaclarının tamamilə olmaması kimi həddindən artıq çətinliklərə baxmayaraq, çatdırmaq məsuliyyətini” öz üzərlərinə götürüblər. Mədəniyyət və informasiya azadlığı bu çətin şəraitdə xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.

24 saat

Oxucu Şərhləri

Əfsanə Mikayılova
26.07.2025 01:20
Məqalədəki İsrailin Ənəs əş-Şərifə və ümumilikdə Qəzzadakı jurnalistlərə qarşı təhrik kampaniyası iddiası, 2002-ci ildə Rafiq Hariri qətli ilə bağlı beynəlxalq təşkilatların müxbir və jurnalistlərə təzyiqləri xatırladır. Hər iki hadisədə də hökumət tərəfindən informasiya axınının nəzarətə alınması və tənqidi səslərin boğulması müşahidə olunur. Ancaq əsas fərq, 2002-ci il hadisəsi əsasən siyasi təzyiq və gizli əməliyyatlara əsaslanırdı, halbuki hazırkı vəziyyət açıq hərbi hədələri və təhdidləri əhatə edir.

2002-ci ildəki təzyiqlər əsasən siyasi repressiyalar və diplomatik təzyiqlər yolu ilə həyata keçirilirdi, burada hökumətlərin məlumatların yayılmasını məhdudlaşdırmaq üçün gizli əməliyyatlara əl atması da vardı. Hazırkı vəziyyətin ən təhlükəli tərəfi isə açıq hərbi təhdidlər və təzyiqlərin əhatə etməsidir. Bu da media azadlığına və jurnalistlərin təhlükəsizliyinə birbaşa və daha ciddi təhdid yaradır.

2002-ci ildəki hadisədən çıxarıla bilən əsas dərs, hökumətlərin informasiya axınının nəzarətinə yönəlmiş əməliyyatlarının qarşısını almaq üçün beynəlxalq təşkilatların və insan haqları müdafiəçilərinin daha aktiv rol oynamasının vacibliyidir. Hazırkı vəziyyət isə onu göstərir ki, hərbi münaqişə şəraitində bu cür təzyiqlər daha da artır və əlavə tədbirlərə ehtiyac var. Suallar ortaya çıxır: beynəlxalq təşkilatlar bu cür hadisələrə qarşı nə qədər effektiv cavab verə bilirlər? Bu cür təhdidlərin qarşısını almaq üçün beynəlxalq hüquqda hansı mexanizmlər mövcuddur və onlar nə qədər səmərəli işləyirlər?
Tahir Əlizadə
26.07.2025 01:19
Məqalədə İsrail ordusunun Ənəs əş-Şərifə və ümumilikdə Qəzzadakı jurnalistlərə qarşı "təhrik kampaniyası" apardığı iddia olunur. Bu iddianın dəlillərini görmək istərdim. Konkret hadisələr, tarixlər və sübutlar olmadan bu güclü ittihamı dəstəkləmək çətindir. İsrail tərəfinin bu ittihamlara cavabını və ya bu ittihamların dəqiq necə təsdiq olunduğunu bilmək vacibdir. İttihamların əsasını təşkil edən konkret hadisələrin və ya dəlillərin ətraflı təsviri, müstəqil mənbələrə istinadlarla daha ədalətli və obyektiv bir qiymətləndirməyə imkan verərdi.
Sadiq Balayev
26.07.2025 01:18
Məqalədə Al Jazeera'nin İsrailin Qəzza müxbiri Ənəs əş-Şərifə qarşı təhrik kampaniyasını qınaması haqlı və diqqətəlayiqdir. Lakin bu hadisəni yalnız təcrid olunmuş bir insident kimi görmək səhv olardı. Bu, uzun müddətdir davam edən, beynəlxalq hüququn pozulması və informasiya azadlığına hücumlarla müşayiət olunan, media əməkdaşlarının hədəflənməsinin daha böyük bir tendensiyasının təzahürüdür. Bu tendensiya, media qurumlarının maliyyələşdirilməsindəki problemlər, informasiya müharibəsinin intensivləşməsi və hərbi əməliyyatlar zamanı media təşkilatlarına qarşı daha kəskin reaksiyalar kimi faktorların birləşməsi nəticəsində yaranıb.

Al Jazeera'nin bu bəyanatı, beynəlxalq təşkilatların, xüsusən Birləşmiş Millətlərin, bu tendensiyaya qarşı mübarizədə daha aktiv rol oynamaq ehtiyacını vurğulayır. Əgər media işçilərinə qarşı bu təhrik kampaniyaları davam edərsə, bu, nəticədə obyektiv informasiya əldə edilməsinə mane olacaq, ictimaiyyətin düzgün məlumatlandırılması prosesini pozacaq və nəticədə həqiqətə və ədalətə zərər verəcəkdir.

Belə bir mühitdə obyektiv jurnalistikanı necə qoruyub saxlamaq olar?
Fariz İbrahimov
26.07.2025 01:17
Məqalədə İsrailin Əl-Cəzirənin müxbiri Ənəs əş-Şərifə qarşı təhrik kampaniyası barədə verilən ittihamların əsaslandırılması üçün kifayət qədər sübut təqdim olunmayıb. Bu, əlbəttə ki, ittihamların yanlış olduğu anlamına gəlmir, amma daha ətraflı təhlil tələb olunur. İsrailin media işçilərinə qarşı təzyiqləri yeni deyil və keçmişdə də oxşar hadisələr baş verib. Məsələn, 2002-ci ildə İsrail ordusunun BBC müxbiri Alan Johnstona qarşı hücumu yada düşür. O zaman da İsrail ordusunun hərəkətləri beynəlxalq miqyasda tənqid olunmuşdu.

Ancaq bu iki hadisə arasında əsas fərq, onların beynəlxalq reaksiyalarının intensivliyindədir. Əgər Alan Johnston hadisəsi əsasən peşəkar medianın daxili tənqidlərinə səbəb olduysa, Ənəs əş-Şərif hadisəsi daha geniş miqyaslı beynəlxalq reaksiya doğurur. Bunun səbəbi, sosial medianın yayılması və qlobal informasiya axınının artması ilə əlaqəli ola bilər. Yəni, bu hadisə, media azadlığının müdafiəsi üçün daha geniş və güclü bir hərəkatın səbəbkarı ola bilər. Lakin bu ümidverici tendensiyaya baxmayaraq, keçmiş hadisələrin təcrübəsi göstərir ki, beynəlxalq təzyiq tək başına İsrailin media işçilərinə qarşı təzyiqlərini tamamilə dayandıra bilməz. Bu səbəbdən, hadisənin dərin analizi və uzunmüddətli strategiyası vacibdir. Məsələn, beynəlxalq hüququn daha sərt tətbiqi və müstəqil araşdırmalar əsaslı bir həll ola bilər.
Sevinc Talıbova
26.07.2025 01:16
Məqalədəki Ənəs əş-Şərifə qarşı İsrailin hərəkətlərinin qınanması vacibdir. Ancaq bu, ilk dəfə deyil ki, İsrail mediaya qarşı belə hərəkətlər edir. 2002-ci ildə, İkinci İntifadanın zirvəsində, İsrail ordusu Al Jazeera-nın müxbiri Tarık Əyyubun tutulması və sorğu-sual edilməsi ilə yanaşı, müxtəlif media qurumlarının reportaj fəaliyyətinə ciddi maneələr yaratmışdı. Həmçinin, əvvəlki illərdə də oxşar hadisələr baş vermişdi. Bu hadisələr, beynəlxalq təzyiqə baxmayaraq, İsrailin mediaya qarşı hərəkətlərinin davam etdiyini göstərir. Ənəs əş-Şərif hadisəsi ilə Tarık Əyyub hadisəsini müqayisə edərkən, ortaya çıxan sual budur ki, beynəlxalq birliyin bu təkrarlanan nümunələrə qarşı nə dərəcədə effektiv tədbirlər görə biləcəyi və İsrailin bu cür hərəkətlərinin qarşısını almaq üçün hansı yeni mexanizmlər işlənib hazırlana bilər? Sadəcə qınaq bəyanatları kifayət edirmi, yoxsa daha sərt tədbirlərə ehtiyac varmı?
Nisə Əsgərova
26.07.2025 01:03
Məqalədə İsrailin Al Jazeera müxbirlərinə qarşı təhrik kampaniyası barədə haqlı narahatlıq ifadə olunur. Ancaq, məqalənin əsas çatışmazlığı təklif olunan həll yollarının olmamasıdır. Beynəlxalq hüquq çərçivəsində, jurnalistlərin təhlükəsizliyinə dair beynəlxalq konvensiyaların mövcudluğuna baxmayaraq, onların effektiv tətbiqi üçün mexanizmlərin zəifliyi aydın görünür. Məqalədə, məsələn, Birleşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) və ya digər beynəlxalq təşkilatların rolunu gücləndirmək, beynəlxalq müşahidəçi heyətlərinin yerləşdirilməsi və ya jurnalistlərin təhlükəsizliyi üçün beynəlxalq bir tənzimləmə mexanizminin yaradılması kimi konstruktiv həll yolları təklif olunmur. Bu cür təkliflər məqalənin dəyərini artırar və oxucuları daha fəal müzakirəyə cəlb edərdi. Əlavə olaraq, məqalədə İsrail hökumətinin mövqeyi tam əhatə olunmayıb. Onların bu ittihamlara cavabını və ya bu iddiaların dəqiqliyini araşdırmaq zəruridir. Yalnız bir tərəfin mövqeyini əks etdirən məqalə, tərəfsizliyi təmin etməyə çalışmayan, qərəzli bir yanaşma kimi qəbul edilə bilər.
Aysel Rafiqova
26.07.2025 01:02
Əl-Cəzirənin İsrailin Qəzza müxbiri Ənəs əş-Şərifə qarşı təhrik kampaniyasını qınaması tamamilə başa düşüləndir və hər hansı bir jurnalistin işinin maneə törədilməsinin qəbuledilməz olduğunu qəbul edirəm. Lakin, bu hadisənin tam mənzərəsini əldə etmək üçün İsrailin mövqeyini də nəzərə almaq vacibdir. Əgər əş-Şərifin fəaliyyətinin açıq şəkildə hərbi əməliyyatlara maneə törətməsi və ya təhlükəsizlik üçün təhdid yaratdığı sübut olunarsa, İsrail ordusunun reaksiyası müəyyən dərəcədə anlaşılır ola bilər. İsrail ordusunun verdiyi açıqlamaların, əgər varsa, təhlil edilməsi və müstəqil araşdırmaların aparılması, bu hadisənin tam və obyektiv bir şəkildə qiymətləndirilməsinə imkan verərdi. Əlbəttə ki, bu, Əl-Cəzirənin və digər media qurumlarının işinin sərbəstliyini məhdudlaşdırmaq üçün bir bəhanə ola bilməz, lakin hadisənin konteksti və mümkün səbəbləri nəzərə alınmalıdır.
Şəbnəm Orucova
26.07.2025 01:01
Məqalədə qeyd edildiyi kimi, Al Jazeera-nın müxbiri Ənəs əş-Şərifə qarşı İsrailin təhrik kampaniyası narahatlıq doğurur. Bu, media işçilərinin hərbi münaqişələrdə qorunmasının vacibliyini bir daha xatırladır. Ancaq bu, təəssüf ki, yeni bir hadisə deyil. Misal üçün, 2006-cı il Livan müharibəsi zamanı da bir çox beynəlxalq media təşkilatlarının müxbirləri həm İsrail, həm də Hizbullah tərəfindən hədəf alınmışdı. Bu hadisələrdə də, olduğu kimi, indi də problemin mahiyyəti informasiyanın maneəsiz yayılmasının qarşısının alınması və müxalif səslərin susdurulmasıdır.

Əsas fərq, ehtimal ki, sosial media və beynəlxalq müşahidənin daha çox olmasıdır. 2006-cı ildə bu cür hadisələr o qədər geniş ictimaiyyətə yayılmırdı. İndi isə Al Jazeera kimi nüfuzlu bir təşkilatın açıq şəkildə bu məsələyə toxunması daha geniş reaksiya və beynəlxalq təzyiq yarada bilər. Ancaq bu da tək başına kifayət deyil. Keçmişdəki hadisələrdən çıxarıla biləcək əsas dərs odur ki, beynəlxalq təzyiq və qınaqlar təhrikləri dayandırmaq üçün hər zaman kifayət etmir. Mühüm olan, media işçilərinin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün daha effektiv beynəlxalq mexanizmlərin yaradılmasıdır. Bu məsələdə daha konkret və fəal addımların atılması zəruridir.
Tahir Babayev
26.07.2025 01:00
Məqalədə təsvir olunan İsrailin Əl-Cəzirə müxbiri Ənəs əş-Şərifə qarşı təhrik kampaniyası, tarixdə, xüsusilə də müharibə və münaqişə dövrlərində media işçilərinə qarşı yönələn təzyiqlərin bir hissəsidir. Misal üçün, 2003-cü ildə İraq müharibəsi zamanı bir sıra jurnalistlər ABŞ ordusu tərəfindən hədəf alınıb və hətta həlak olublar. Bu hadisələr beynəlxalq hüququn jurnalistlərin qorunması ilə bağlı müddəalarının nə qədər zəif tətbiq olunduğunu göstərir.

Ancaq hazırkı vəziyyətin İraq müharibəsi ilə müqayisədə fərqli cəhətləri də var. İraq müharibəsi zamanı jurnalistlərə qarşı yönələn təzyiq daha çox açıq şəkildə, fiziki təhdidlər və hücumlar şəklində özünü göstərirdi. Halbuki, Əl-Cəzirə müxbirinə qarşı təzyiq daha çox təhrik və reputasiya zədələmə cəhdləri üzərində qurulub. Bu, media müharibəsinin yeni üsullarının ortaya çıxdığını göstərir.

Beləliklə, İraq müharibəsi ilə bağlı keçmiş təcrübədən çıxarıla bilən əsas dərs beynəlxalq hüququn və jurnalistlərin qorunmasının təmin olunması üçün daha güclü mexanizmlərin lazım olmasıdır. Ancaq hazırkı hadisə, yeni növ təhrik üsullarına qarşı daha effektiv müdafiə mexanizmlərinin inkişaf etdirilməsinin vacibliyini vurğulayır. Məsələn, sosial mediada dezinformasiya kampaniyalarının və reputasiya zədələmə cəhdlərinin aşkarlanması və qarşısının alınması üçün yeni strategiyalara ehtiyac var.
Gülnar Həsənova
26.07.2025 00:59
Məqalədəki Al Jazeera-nın bəyanatı, İsrailin media işçilərinə qarşı hərəkətlərinin təkcə son hadisələrlə məhdudlaşmadığını, daha geniş bir tendensiyanın hissəsi olduğunu göstərir. Bu, beynəlxalq hüququn və mətbuat azadlığının pozulması ilə yanaşı, informasiya müharibəsinin bir aspekti kimi də təhlil edilə bilər. İsrailin bu cür hərəkətlərinin Qərbdə müxtəlif səviyyələrdə qarşılaşdığı reaksiyaların, məsələn, Fələstin əleyhinə narazılıqların səviyyəsi ilə müqayisəsi aparılaraq müqayisəli bir təhlil edilə bilər. Əgər digər regional münaqişələrdəki (məsələn, Suriyadakı) media işçilərinə qarşı davranışları ilə müqayisə edə bilsək, bunun beynəlxalq standartların tətbiqindəki qərəzliliyin və ya müxtəlif siyasi kontekstlərin rolunun daha aydın şəkildə ortaya qoyulmasına kömək edə bilər. Bəlkə də, Al Jazeera-nın bəyanatının daha səmərəli olmasının yolu, bu hadisəni daha geniş beynəlxalq hüquqi çərçivədə təqdim etmək və beynəlxalq təşkilatları daha aktiv rol oynamağa çağırmaq olardı? Yoxsa bu, sadəcə informasiya müharibəsinin bir hissəsi olaraq, daha geniş bir strateji məqsədə xidmət edir?

Şərh Yaz