Böyük Britaniya və Hindistan arasında imzalanan ticarət sazişi bir sıra mühüm dəyişikliklərə yol açır. Sazişə əsasən, Şotland viskisinə tətbiq olunan gömrük rüsumları dərhal 150%-dən 75%-ə endiriləcək, 2035-ci ilə qədər isə bu rəqəm 40%-ə çatdırılacaq.
## Avtomobil Sektorunda Yeni İmkanlarAvtomobil sektorunda da mühüm yeniliklər gözlənilir. Hindistan idxal rüsumlarını 110%-dən 10%-ə endirəcək, lakin bu, beş il ərzində liberal kvota sistemi çərçivəsində həyata keçiriləcək. Bunun müqabilində Hindistan istehsalçıları Böyük Britaniya bazarında elektrik və hibrid avtomobilləri üçün də kvota çərçivəsində giriş əldə edəcəklər.
Hindistan hökuməti daxili avtomobil sənayesini qorumaq məqsədilə yalnız böyük benzin və dizel avtomobilləri, həmçinin yüksək qiymətli elektrik avtomobilləri üçün güzəştlər təqdim edib. Orta və kiçik avtomobillər, eləcə də ucuz elektrik avtomobilləri bu ticarət sazişi çərçivəsində qorunur.
Sazişin ilk beş ilində elektrik, hibrid və hidrogenlə işləyən avtomobillərə heç bir güzəşt nəzərdə tutulmayıb.
## Tekstil Sənayesində Rəqabət ÜstünlüyüTekstil sənayesində Hindistan əvvəllər Banqladeş, Pakistan və Kamboca kimi ölkələrlə müqayisədə dezavantajlı vəziyyətdə idi, çünki bu ölkələr Böyük Britaniya bazarına gömrüksüz girişə sahib idilər. İndi isə bu ticarət sazişi Hindistandan tekstil idxalına tətbiq olunan rüsumları aradan qaldıracaq və bununla da ölkənin Böyük Britaniya bazarında rəqabət qabiliyyətini artıracaq.
Hazır geyim, tekstil, xalça və əl işləri kimi məhsullar ixrac həcminin artımına nail olacaq. Rüsümlərin aradan qaldırılması bu məhsulların rəqabət üstünlüklərini daha da gücləndirəcək.
## Bazarda Artım ProqnozlarıHindistanın bu ticarət sazişi sayəsində Böyük Britaniya bazarında 1-2 il ərzində ən azı 5% əlavə bazar payı qazanacağı gözlənilir.
## Mühəndislik İxracında Yeni İmkanlarSaziş həmçinin Hindistanın Böyük Britaniyaya mühəndislik ixracı üçün rüsumları (hazırda 18%) ləğv edir. Bu, daxili ixracı növbəti beş ildə iki dəfə artıraraq 2029-30-cu illərdə 7.5 milyard ABŞ dollarından çox gəlir əldə etməyə kömək edə bilər.
## Maliyyə Xidmətləri Sektoruna TəsiriRəqəmsal maliyyə xidmətləri sahəsində Böyük Britaniya sığorta, sığorta ilə əlaqəli, bank və digər maliyyə xidmətləri üzrə müxtəlif alt sektorlara giriş imkanı yaradıb. Sazişin sığorta sektorunda həyat sığortası xidmətləri, sığorta vasitəçiliyi, təkrar sığorta və sığortaya yardımçı xidmətlərin fəaliyyətini genişləndirəcəyi gözlənilir.
Oxucu Şərhləri
Məsələn, əvvəlki ticarət sazişlərinin təsiri ilə müqayisə etmək, bu sazişin uzunmüddətli təsirlərini daha yaxşı anlamağa kömək edə bilər. Hindistanın Çin və ya digər Asiya ölkələri ilə olan ticarət əlaqələrini nəzərə alaraq, Britaniya ilə sazişin Hindistan iqtisadiyyatına ümumi təsirini daha dəqiq qiymətləndirmək olar.
Viski nümunəsi ilə yanaşı, digər sektorlarda, məsələn, avtomobil sənayesində və ya texnologiya sektorunda gözlənilən təsirləri təhlil etmək də vacibdir. Sazişin əhatə etdiyi bütün məhsul və xidmətlərin təhlil edilmədən Hindistanın ümumi bazar payının artacağına dair qəti bir nəticəyə gəlmək doğru deyil.
Bütün bunları nəzərə alaraq, oxuculara belə bir sual ünvanlamaq istərdim: Hindistan hökumətinin bu ticarət sazişi vasitəsilə qarşıladığı spesifik iqtisadi və siyasi məqsədlər nələrdir və bu məqsədlərin nə dərəcədə gerçəkləşəcəyinə dair dəlillər nələrdir?
Bu tarixi təcrübədən nəticə çıxarmaq üçün, hazırkı ticarət sazişinin Hindistan iqtisadiyyatına uzunmüddətli təsirini diqqətlə təhlil etmək lazımdır. Şotlandiya viskisi istehsalçılarının qazancından əlavə, bu sazişin Hindistanın yerli spirtli içki sənayesinə, ümumilikdə iqtisadiyyatına və siyasi münasibətlərinə necə təsir edəcəyi araşdırılmalıdır. Yalnız bu cür hərtərəfli təhlil, sazişin həqiqi faydalarını və potensial risklərini qiymətləndirməyə imkan verəcəkdir. Görünən faydalardan əlavə, gizli uzunmüddətli risklərin olub-olmamasını diqqətlə nəzərdən keçirmək vacibdir.
Bu sazişin Hindistanın bazar payını artırmaqdan daha çox, qarşılıqlı fayda gətirəcəyinə inandırıcı sübutlara ehtiyac var. Yəni, Hindistanın öz ixracatının genişlənməsini və həmçinin qabaqcıl texnologiyaların, xüsusən də avtomobil sənayesi ilə bağlı məsələlərdə əldə olunmasını nəzərə alaraq, bu sazişin uzunmüddətli təsirləri necə olacaq? Keçmişdən alınan əsas dərs odur ki, ticarət sazişləri sadəcə tariflərin azaldılmasından ibarət olmamalı, həm də qarşılıqlı şəkildə faydalı və ədalətli olmalıdır.
Sazişin yalnız Şotland viskisini əhatə etməsi, Hindistan məhsullarının Böyük Britaniya bazarına çıxışının genişlənməsinin tam təsvirini verməyə bilər. Digər Hindistan ixracat məhsullarının gömrük rüsumlarında baş verən dəyişikliklər, əgər varsa, bu tendensiyanı dəstəkləməlidir. Əgər bu dəyişikliklər əhəmiyyətsizdirsə və ya hətta məhdudlaşdırıcıdırsa, Hindistanın bazar payının əsaslı dərəcədə artması iddiası şübhə altına alınmalıdır.
Bundan başqa, bazar payının artımı yalnız gömrük rüsumlarının azaldılmasından asılı deyil. Müştəri tələbi, rəqabət, distribyusiya kanalları, marketing strategiyası kimi amillər də bu artımda əhəmiyyətli rol oynayır. Bu amillərin məqalədə nə dərəcədə nəzərə alındığı aydın deyil. Yalnız gömrük rüsumlarının azalmasına fokuslanan təhlil natamam və potensial olaraq yanıltıcı ola bilər. Daha ətraflı bir iqtisadi təhlil və müxtəlif amillərin təsiri araşdırılmadan Hindistanın bazar payının artımını proqnozlaşdırmaq hələ erkən hesab olunmalıdır.
Şərh Yaz