2006-cı ildə qurulan LSD, milli təhlükəsizlik qanunları çərçivəsində artan sıxıntı fonunda küçə etirazları keçirən sonuncu demokratiya tərəfdarı partiya idi.
Çinin idarə etdiyi Honkonqda fəaliyyət göstərən sonuncu demokratiya tərəfdarı siyasi qüvvə olan Sosial Demokratlar Liqası (LSD), "böyük siyasi təzyiqlər" səbəbilə buraxıldığını elan edib.
Bazar günü verilən bu "çətin" qərar, son illərdə tətbiq edilən genişmiqyaslı Milli Təhlükəsizlik Qanunlarından sonra maliyyə mərkəzində küçə etirazları keçirən heç bir müxalif qüvvənin qalmadığı anlamına gəlir.
2006-cı ildə qurulan nisbətən kiçik solçu partiya bəyanatında, xüsusilə üzvləri üçün "nəticələri nəzərə alaraq", "diqqətli müzakirələrdən sonra" bu qənaətə gəldiyini bildirib.
"Bu 19 il ərzində daxili mübahisələrin çətinliklərinə və rəhbərliyimizin demək olar ki, tamamilə həbs olunmasına dözdük. Eyni zamanda, vətəndaş cəmiyyətinin aşınmasına, sadə vətəndaşların səslərinin boğulmasına, qırmızı xətlərin hər yerdə olmasına və müxalif səslərin sərt şəkildə yatırılmasına şahid olduq," bəyanatda qeyd edilib.
LSD əlavə edib ki, "yol keçilməz dərəcədə daralıb" və "qarşıdakı ərazi daha da təhlükəlidir".
Siyasi Sıxıntı və Milli Təhlükəsizlik Qanunları
Çin 2020-ci ildə Honkonqda milli təhlükəsizlik qanununu tətbiq etdi. Bu qanun 2019-cu ildə baş verən kütləvi demokratiya tərəfdarı etirazlardan sonra dövlət çevrilişi kimi cinayətləri ömürlük həbslə cəzalandırır. Həmin qanunvericilik çərçivəsində bir çox aparıcı fəal təqib edildi və ya həbs olundu, onlarla vətəndaş cəmiyyəti qrupu buraxıldı və hökuməti tənqid edən media orqanları bağlandı.
2024-cü ildə şəhərin Pekin tərəfdarı qanunverici orqanı tərəfindən “Maddə 23” kimi tanınan ikinci qanun toplusu qəbul edildi. Bu qanunlar dövlətə xəyanət, sabotaj, üsyan, dövlət sirlərinin oğurlanması, xarici müdaxilə və casusluq kimi bir sıra cinayətləri cəzalandırır. Cəzalar bir neçə ildən ömürlük həbsə qədər dəyişir.
LSD risklərə baxmayaraq, hələ də zaman-zaman kiçik küçə etirazları təşkil edən və öz təbliğatını davam etdirmək üçün küçə köşkləri fəaliyyəti keçirən yeganə demokratiya tərəfdarı partiya idi.
Heç vaxt daha mülayim Demokratik Partiya və Vətəndaş Partiyası qədər populyar olmasa da, 2008-ci il qanunverici seçkilərində ən yaxşı nəticəsini göstərərək üç yer qazanmışdı.
LSD dəyişiklik uğrunda mübarizədə daha aqressiv taktikaları ilə tanınırdı. Onun üzvləri etiraz əlaməti olaraq məmurlara və ya Pekin tərəfdarı qanunvericilərə banan, yumurta və konservləşdirilmiş ət atmışlar. Partiyanın platforması qrupun qeyri-zorakı müqaviməti müdafiə etdiyini, lakin fiziki qarşıdurmalardan çəkinməyəcəyini bildirirdi – bu mövqe onları köhnə, ənənəvi demokratiya tərəfdarı qruplardan fərqləndirirdi.
'Başqa Seçim Yoxdur'
Bazar günü partiyanın lideri Çan Po-yin LSD-nin üzləşdiyi təzyiq barədə ətraflı məlumat verməsə də, partiyanın şəhərin demokratiya tərəfdarı hərəkatına töhfə verdiyini qürurla söylədi.
“Biz ilkin məqsədlərimizə sadiq qaldıq və həbsxanaya gedənlərin bizə olan etimadını doğrultduq,” o dedi. “İndi fəaliyyətimizə son qoymağa məcbur olsaq da və vicdanımızda ağrı hiss etsək də, başqa seçimimiz yoxdur.”
Bu elan keçmiş Britaniya koloniyası olan Honkonqun çin idarəçiliyinə qayıdışının 28-ci ildönümünü qeyd etməsindən bir qədər əvvələ təsadüf edir.
Şəhərdə əvvəllər hər il ildönümündə demokratiya tərəfdarı etirazlar və daha yaxşı siyasət tələb edən digər nümayişlər keçirilirdi, lakin əksər təşkilatçı qruplar buraxıldıqdan və fəallar həbs olunduqdan sonra bu fəaliyyətlər dayandırıldı.
Tənqidçilər təhlükəsizlik qanunları çərçivəsində baş verən kəskin siyasi dəyişikliklərin Pekinin 1997-ci il təhvilindən sonra azadlıqları toxunulmaz saxlayacağına dair vədlərinə baxmayaraq, Honkonqun azadlıqlarının daralmasını əks etdirdiyini bildirirlər. Lakin Pekin və Honkonq hökumətləri bu tədbirlərin şəhərin sabitliyi üçün zəruri olduğunu, təhlükəsizliklə şəhər sakinlərinin hüquq və azadlıqlarını qorumaq arasında balans yaratdığını iddia edirlər.
Aprel ayında Honkonqun ən böyük demokratiya tərəfdarı partiyası olan Demokratik Partiya da öz rəhbərliyinə potensial buraxılma istiqamətində addım atmaq üçün mandat vermişdi. Yekun səsvermənin daha sonra keçiriləcəyi gözlənilir.