İsraillilər Qəzza aclığından niyə narahat deyil

Minlərlə nümayişçi şənbə günü Təl-Əviv küçələrinə axışaraq, hökumətdən Qəzzada saxlanılan və aclıq çəkən iki İsrailli girovun azad edilməsi üçün razılığa gəlməyi tələb etdi. Hamasın yayımladığı videoda girovların İsrailin mart ayında Qəzzaya tətbiq etdiyi blokadadan əziyyət çəkən əhalinin digər hissəsi kimi ciddi təsirləndiyi görünürdü. Bu günə qədər Qəzzada ən azı 197 nəfər aclıqdan ölüb ki, onların da 96-sı uşaqdır. İsrailin Qəzzada yaratdığı qıtlıqla bağlı qlobal etirazlar artmaqdadır. Lakin İsrail Demokratiya İnstitutunun apardığı sorğuya görə, yəhudi İsrail respondentlərinin yarısından çoxu fələstinlilərin Qəzzada aclıq və əziyyət çəkməsi xəbərlərindən "heç narahat deyil". Əvvəllər İsrailin Qəzza müharibəsini dəstəkləməkdə ittiham olunan beynəlxalq qəzetlərin ilk səhifələrində onun hərəkətlərinin böyük insani xərclərini göstərən şəkillər dərc edilib. Buna baxmayaraq, son 24 saat ərzində uzaq sağçı İsrail təşviqatçı qrupları qlobal qəzəbə rəğmən aclıq çəkən bölgəyə yardım daşıyan yük maşınlarının qarşısını kəsib. Kanada, Fransa və Böyük Britaniya kimi keçmiş müttəfiqlər İsraili və onun Qəzzadakı hərəkətlərini qınayaraq, bir həll yolu tapılmasa Fələstin dövlətini tanıyacaqlarını bəyan ediblər. Ölkə daxilində, İsrailin iki aparıcı QHT-si – B’Tselem və İsrail İnsan Haqları Həkimləri – İsrailin Qəzza müharibəsini soyqırım adlandırıb və müharibə əleyhinə etirazlar artıb. Lakin bir həftə əvvəl, yaralı əsgərlər və bəzi girovların ailələri tərəfindən idarə olunan yüzlərlə nümayişçi Yerusəlimdəki İsrail parlamenti Knessetə yürüş edərək müharibənin davam etdirilməsini tələb edib.

Cəmiyyətdəki Fərqindəlik Problemi

Qəzzadakı humanitar böhranın miqyasının və hökumətin bu vəziyyətdəki rolunun geniş şəkildə fərqinə varılması İsrail cəmiyyətinin əksər hissəsinə hələ də çatmayıb. İsrailin ivritdilli "Local Call" jurnalının jurnalisti və redaktoru Orly Noy Al Cəzirəyə verdiyi açıqlamada, bunun xüsusilə Qəzza əzabının əsas mediada yer almaması ilə əlaqəli olduğunu bildirib. Noy qeyd edib ki, "İsrail televiziyasından uzaq dururam". "Lakin dünən anamgillə idim və orada iki girovun videosu haqqında xəbər verirdilər." O əlavə edib ki, "buna görə də, Qəzzada aclıq və qıtlıq nəhayət ki, İsrail xəbərlərində ilk dəfə yer aldı." O, aclığın mövcudluğunu inkar etmək əvəzinə, ictimaiyyətə Qəzzada aclıq çəkən yeganə iki nəfərin Hamasın filmindəki girovlar olduğu bildirilir. Aylardır ki, İsrailin əsas media narrativi bir çox yardım agentlikləri tərəfindən sənədləşdirilən genişmiqyaslı aclığın "Hamasın təşkil etdiyi aclıq kampaniyası" olduğudur. Siyasi analitik və keçmiş hökumət müşaviri Daniel Levi Al Cəzirəyə bildirib ki, bu qavrayış İsrailin millətçi televiziya kanallarının təqdimatından daha dərindir. "Bu, onilliklərlə davam edən özünü haqlı çıxarmaq və dehumanizasiya prosesindən qaynaqlanır," deyən Levi, "əksər İsraillilər ölkəyə qarşı hər hansı bir əxlaqi tənqid irəli sürməkdən narahat olsalar da, hələ də nəyinsə çox ciddi şəkildə səhv getdiyi hissiyatına sahibdirlər. Burada bir növ koqnitiv dissonans mövcuddur ki, bu da onlara hər şeyi anlamalarına kömək edir."

Dildəki Təhriflər

İsrailli sosioloq Yehouda Şenhav-Şahrabani müharibəni müzakirə etmək üçün siyasətçilər, media və nəticədə ictimaiyyət tərəfindən istifadə olunan dilin dəyişdiyini vurğulayıb. "Onlar dili korlamışlar. 'Konsentrasiya düşərgələri' əvəzinə 'humanitar şəhər', 'öldürmək' əvəzinə 'məhv etmə' deyirlər. Hərbi əməliyyatların bibliya adları var ki, biz indi zamanı ölçmək üçün istifadə edirik." "Biz 'filan şey iyun ayında baş verdi' demirik. Biz 'Filan Əməliyyat zamanı' deyirik. Bu, insanların hər şeyi anlamasına kömək edir. Jarqon yeni bir nitq növünə çevrilib. Bu, Orwellin '1984' əsərindəki kimi olub," o, dilin dövlət tərəfindən diktə edildiyi distopik romanı nəzərdə tutaraq deyib.

Dəyişən Əhval-Ruhiyyənin İşarələri

Lakin, əksər İsraillilər Qəzzadakı aclığı öz media və siyasətçilərinin prizmasından görməyə davam etsələr də, müşahidəçilər deyirlər ki, kənarda əhval-ruhiyyə dəyişməyə başlayır. İsrail parlamentinin solçu Hadaş-Taal partiyasından deputatı Aida Touma-Süleyman deyib ki, "Bu, davam etməyəcək." "Daha çox insan Qəzzada real aclığın olduğunu başa düşməyə başlayır və əgər İsrail indi ərzaq göndərməyi bu qədər şişirdirsə, bəs əvvəlki aclığa görə necə məsuliyyət daşıya bilməz?" Eyni zamanda, İsrail-Fələstin qrupu "Birlikdə Durmaq"dan Alon-Lee Green kimi fəallar müharibəyə qarşı müqavimətin İsrail cəmiyyətinin bütün hissələrində artdığını söyləyirlər – baxmayaraq ki, tez-tez çox fərqli səbəblərdən. "Biz insanların müharibəyə niyə etiraz etdiyinə əhəmiyyət vermirik. Orduda başqa bir tura çıxmaq istəmədiyinizə görə, ya da övladlarınızın Qəzzaya gedib insanları öldürməsini istəmədiyinizə görədirsə, bizə fərqi yoxdur. Əgər müharibəyə qarşısınızsa, xoş gəlmisiniz," o deyib. 2023-cü ilin oktyabr ayından bəri 61 mindən çox fələstinlinin öldürülməsinə və minlərlə insanın dağıntılar altında qalıb ölü hesab edilməsinə baxmayaraq, İsrail cəmiyyətinin böyük hissəsi İsrailin Qəzzaya vurduğu əzabın real olduğunu hələ də qəbul etməyib. "Mənim nöqteyi-nəzərimdən, biz elə bir nöqtəyə gəlib çatmışıq ki, İsrail dövləti və cəmiyyəti Holokost nəticəsində malik olduğu bütün mənəvi iddiaları itirib," Şenhav-Şahrabani deyib. "Onlar onunla əlaqəli bütün simvolik kapitalı xərcləyiblər."

24 saat