Kanada cinayətləri sonrası Bişnoy bandasının "terrorçu" elan edilməsi tələbləri

On dumanlı bir may səhəri Kanadanın Ontario əyalətinin Brampton şəhərində Harjit Singh Dhadda işə hazırlaşarkən öz ənənəvi adaçayı yaşılı rəngli çalmasını diqqətlə bağlayırdı. O, Torontoda yerləşən Pirsons Beynəlxalq Hava Limanının yaxınlığındakı Mississaugadakı yükdaşıma sığorta ofisinə yola düşməzdən əvvəl qızı Gurleeni qucaqladı. Gurleeni 51 yaşlı atasını sağ gördüyü son dəfə idi. Mayın 14-də Harjit ofisinin avtomobil parkına çatarkən iki nəfər onu qarşıladı. Onlardan biri Harjitin bədəninə bir neçə güllə vurduqdan sonra oğurlanmış 2018-ci il model "Dodge Challenger" avtomobili ilə qaçdı. Harjit sonradan yerli xəstəxanada aldığı xəsarətlərdən vəfat etdi. Bir neçə saat sonra iki nəfər Feysbukda etdiyi paylaşımda Harjitin qətlinə görə məsuliyyəti öz üzərinə götürdü. Onlar özlərini Hindistanın Qucarat əyalətinin Sabarmati Mərkəzi Həbsxanasında həbsdə olan Hindistan vətəndaşı Lorens Bişnoy dəstəsinin üzvləri adlandırırdılar. Harjitin qətlindən cəmi bir ay sonra Britaniya Kolumbiyasının Surrey şəhərində bir iş adamı, Harjitin yaşadığı Brampton şəhərində isə Hindistan əsilli başqa bir iş adamı güllələndi. Yerli hakimiyyət orqanları bu qətllərin Hindistandan qaynaqlanan cinayət şəbəkələrinin Kanada ərazisinə narahatedici genişlənməsini təmsil etdiyini bildirirlər. Bu şəbəkələrə Hindistanın ən tanınmış mütəşəkkil cinayət sindikatı olan Lorens Bişnoy dəstəsi rəhbərlik edir. İndi Kanadada artan sayda siyasi lider federal hökumətdən Lorens Bişnoy dəstəsinin terror təşkilatı elan edilməsini tələb edir.

“İctimai təhlükəsizlik hər şeydən üstün olmalıdır”

Britaniya Kolumbiyasının baş naziri David Eby iyunun 17-də verdiyi açıqlamada “Terror təsnifatı polisə bu fəaliyyəti araşdırmaq və dayandırmaq üçün zəruri vasitələrdən istifadə etməyə imkan verir. Bu, polisə əhəmiyyətli istintaq alətləri verir”, – dedi. İyul ayında Alberta əyalətinin baş naziri Daniel Smith də bu çağırışa qoşuldu. Smith iyulun 14-də Feysbukda yazdığı postda “Lorens Bişnoy dəstəsinin rəsmi olaraq terrorçu qurum kimi tanınması, hüquq-mühafizə orqanlarına əməliyyatları pozmaq və xalqımızı effektiv şəkildə qorumaq üçün lazım olan kritik səlahiyyətləri açacaq”, – deyə qeyd etdi. Alberta İctimai Təhlükəsizlik Naziri Mike Ellis, Lorens Bişnoy dəstəsinin əyalətdə və Kanadanın başqa yerlərində qəsb və hədəfli zorakılıqda iştirak etdiyinə dair etibarlı kəşfiyyat məlumatlarının olduğunu bildirdi. Ellis "Əlcəzirə"yə verdiyi açıqlamada "Dəstə Hindistandan qaynaqlanır və davam edən araşdırmalar onların niyə xüsusilə Cənubi Asiya icmasını hədəf aldığını araşdırır", – dedi. Britaniya Kolumbiyası Qanunvericilik Assambleyasının Mühafizəkar Partiyasından olan deputat Jody Toor və Brampton şəhərinin meri Patrick Brown da Lorens Bişnoy dəstəsinin terror təşkilatı kimi tanınmasını dəstəkləyiblər. Kanada federal hökuməti bu tələbləri araşdırdığını bildirib. Cinayətkarlıqla Mübarizə üzrə Dövlət Katibi Ruby Sahota "Əlcəzirə"yə verdiyi açıqlamada “Cinayət təşkilatlarının bu şəkildə təyin edilməsi üçün presedent var və mən ətraflı, dəlilə əsaslanan bir yanaşmanı tam dəstəkləyirəm. İctimai təhlükəsizlik hər şeydən üstün olmalıdır və bir qrup kriteriyalara cavab verirsə, gecikmədən siyahıya alınmalıdır”, – dedi. Ekstremizm tədqiqatçısı və Ontario Queen’s Universitetinin dosenti Amarnath Amarasingam bildirib ki, Lorens Bişnoy dəstəsinin terror təşkilatı kimi siyahıya alınması hüquq-mühafizə orqanlarının səlahiyyətlərini əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirəcək. Bu, hüquq-mühafizə orqanlarına terrorla bağlı ittihamlar irəli sürməyə, qrupa cəlb edilməyi və ya maliyyə dəstəyini cinayət hesab etməyə, aktivləri müsadirə etməyə və dondurmağa, həmçinin daha böyük müşahidə səlahiyyətləri verməyə imkan verəcək. Kanada rəsmiləri 2024-cü ildə Lorens Bişnoy dəstəsini Hindistan kəşfiyyat orqanlarının təhriki ilə Kanada ərazisində Hindistan hökumətinin tənqidçilərini hədəf almaqda ittiham etmişdilər. Amarasingam "Əlcəzirə"yə bildirib: “Terrorçu təyinatı Kanadanın transmilli təhdidi ciddi qəbul etdiyinə dair Hindistana və digər müttəfiqlərə güclü bir siqnal göndərərdi. Bu, həmçinin ABŞ, Böyük Britaniya, Avstraliya və Yeni Zelandiyanın daxil olduğu "Beş Göz" alyansı kimi qlobal tərəfdaşlarla məlumat mübadiləsi imkanlarını artırardı”. O əlavə etdi ki, terror etiketi İnterpol kimi təşkilatlar vasitəsilə həbslər üçün Kanadanın tələblərini də gücləndirə bilər. Bu, dəstəyə qarşı sanksiyaları işə sala bilər, hökumətə səyahət qadağaları, viza rəddləri və üzvlərinə, həmçinin maliyyəçilərinə qarşı maliyyə qara siyahıya salınmasını tətbiq etməyə imkan verər. Lakin o, qrupu terror təşkilatı kimi siyahıya almanın mənfi tərəflərinin də ola biləcəyini xəbərdar edib. Açıq şəkildə cinayət fəaliyyətlərində iştirak etsə də, Bişnoy dəstəsinin ənənəvi olaraq siyahıya alınmalar üçün tələb olunan siyasi, dini və ya ideoloji məqsədləri yoxdur, – dedi. Amarasingam, “Bu motivasiyaya malik olmayan bir qrupu hədəf almaq üçün terror səlahiyyətlərindən istifadə etmək təhlükəli bir presedent yarada bilər, Kanadanın siyahıya alma prosesinin etibarlılığını zəiflədə bilər və gələcəkdə siyasi sui-istifadə üçün qapı aça bilər”, – dedi.

Hindistan kəşfiyyatının aktivimi?

Lakin Kanada rəsmilərinə görə, Lorens Bişnoy dəstəsi adi cinayət sindikatı deyil. Son illərdə Hindistanın Baş Naziri Narendra Modinin rəhbərliyi altında Hindistan hökuməti, kəşfiyyat agentlərinin xaricdə, xüsusilə Kanada və ABŞ-da, Sikh separatçılarına qarşı hədəfli qətllər həyata keçirməyə cəhd etməsi ilə bağlı iddialarla üzləşib. Kanada təxminən 770.000 Sikhə ev sahibliyi edir ki, bu da ölkə əhalisinin 2.1 faizini təşkil edir – Hindistandan kənarda onların ən böyük sayı. Onların çoxu 1980-ci illərdə, Hindistan qüvvələrinin Hindistanın şimal əyaləti Pəncabdan ayrılacaq ayrıca bir Sikh vətəni olan Xalistanı tələb edən hərəkatın iddia edilən tərəfdarlarına qarşı şiddətli təzyiqə başladığı vaxt Kanadaya köçdü. Hindistan bu cür separatçıları “terrorçu” adlandırır. Lorens Bişnoy dəstəsi və onun başçısı Bişnoyu Kanada və Hindistan arasında acı diplomatik müharibənin mərkəzinə çəkən hadisə, 45 yaşlı Sikh separatçı Hardeep Singh Nijjarın 2023-cü il iyunun 18-də Sikh məbədinin qarşısında qətlə yetirilməsi oldu. Həmin ilin oktyabrında o zamankı Kanadanın Baş Naziri Justin Trudeau iddia etdi ki, Hindistan diplomatları “Modi hökumətinin əleyhdarı olan və ya onunla razılaşmayan Kanadalılar” haqqında kəşfiyyat məlumatları toplayır və bu məlumatlar “Lawrence Bişnoy dəstəsi kimi cinayətkar təşkilatlara çataraq Kanadalılara qarşı zorakılığa səbəb olur”. Trudeau və onun hökuməti Nijjarın qətlində Modi hökumətini birbaşa günahlandırdı. Nijjar Xalistan dövlətinin tanınmış tərəfdarı idi. Lakin Yeni Dehli bu iddiaları rədd edərək, Lorens Bişnoy dəstəsi üzvlərini Hindistana geri qaytarmaq və “lazımi hüquqi tədbirlərə cəlb etmək” üçün Kanadaya iki ondan çox ekstradisiya tələbi göndərdiyini israr edib. Həmçinin bildirib ki, Kanada bu tələblərə əməl etməyib. Kanada və Hindistan bir-birini ittiham edərkən, Hindistan əsilli icmanın bir çoxu artan təhlükəsizlik hissi ilə mübarizə aparır. Onlar Lorens Bişnoy dəstəsinin növbəti hədəfi ola bilərlərmi?

“Hədələyici zəng”

Otuz ildən çox müddətdə Harjit, bir Sikh sahibkarı, Kanada mühacirinin uğur hekayəsinə bənzəyən bir həyat qurmuşdu. O, "G&G Trucking Solutions" adlı bir şirkət idarə edirdi — müştərilərinə yükdaşıma şirkəti qurmaq və idarə etmək barədə məsləhətlər verən bir konsaltinq firması idi, həmçinin kommersiya sığorta brokeri idi. Onun biznesi Alberta ştatında Kalqari və Edmontona qədər genişlənmişdi və təxminən 30 əməkdaşı var idi. Sonra, 2023-cü il dekabrın 10-da – ad günündə – o, özünü Hindistan qanqsteri kimi təqdim edən birindən telefon zəngi aldı, – qızı Gurleen xatırladı. Zəng edən 500.000 Kanada dolları (361.000 dollar) qəsb pulu tələb etdi və pul ödənilməzsə, ağır nəticələrlə hədələdi. Harjit ödəməkdən imtina etdi və hüquq-mühafizə orqanlarına məlumat verdi. Torontodakı York Universitetində 24 yaşlı biznes tələbəsi olan Gurleen "Əlcəzirə"yə dedi: “O mənə hədələyici zəng barədə danışdı”. Hədələyici zəngdən sonra Harjit gündəlik rutinini dəyişdi və biznesini əsasən evdən idarə etməyə başladı. Lakin nəhayət, o, ofisində müştərilərlə görüşlərə davam etdi, – qızı dedi. Mayın 14-də Gurleen atasının ofisindən zəng aldı. Atası güllələnmişdi. “Ofisə tələsdim. Hər yerdə güllə gilizləri səpələnmişdi. Polis bütün ərazini mühasirəyə almışdı. Atam xəstəxanaya çatdırıldı, daha sonra aldığı xəsarətlərdən vəfat etdi”, – dedi Gurleen. Polis üç nəfəri – 21 yaşlı Aman və Digvijay, 22 yaşlı Shaheel – şübhəli şəxs qismində həbs edib. Lakin Harjitin ailəsi hüquq-mühafizə orqanlarının yalnız buzdağının görünən hissəsini aşkar etdiyini bildirir. Gurleen dedi: “Polis sadəcə üç uşağı həbs etdi. Bəs bunu kim təşkil etdi? Atamın qətlinin arxasında kimin olduğunu bilmək istəyirdim”. Bu arada, özlərini Lorens Bişnoy dəstəsinin üzvləri adlandıran iki nəfər – Rohit Godara və Goldy Brar – Feysbukda Harjiti öldürdüklərini yazdı. Onlar iddia etdilər ki, Harjit rəqib dəstəyə kömək edib və Hindistanda bir cinayətdə iştirak edib – bu iddiaları ailə təkzib edir. Polis Lorens Bişnoy dəstəsinin Harjitin qətlinin arxasında olduğuna inanıb-inanmadığını təsdiq etməyib. 2025-ci il iyunun 12-də Hindistan əsilli başqa bir iş adamı, Satvinder Şarma, Britaniya Kolumbiyasının Surrey şəhərində güllələndi. Hindistan əsilli qanqster Jiwan Fauji qətlə görə məsuliyyəti öz üzərinə götürdü. Hindistan polisi Faujini qadağan edilmiş Xalistan qrupu olan Babbar Xalsa Beynəlxalq təşkilatının iddia edilən üzvü adlandırıb. Şarmanın ailəsi "Əlcəzirə"nin müsahibə istəyinə cavab vermədi. Bir həftədən bir qədər çox müddət sonra, iyunun 20-də, Bramptonlu iş adamı MP Dhanoa güllələndi. Yenə Godara və Brar, Lorens Bişnoy dəstəsi adından bir Feysbuk postunda məsuliyyəti öz üzərinə götürdülər. Harjit, Şarma və Dhanoanın Xalistan hərəkatı ilə heç bir əlaqəsi yox idi. Lakin dəstə lideri Lorens Bişnoy, cinayət şəbəkəsindən əlavə, həbsxanadan verdiyi müsahibələrdə özünü Hindu millətçisi kimi təqdim edib və Modinin Hindu majoritar Bharatiya Janata Partiyasının (BJP) bəzi tərəfdarları qanqsterin Xalistan tərəfdarlarını necə qorxutduğundan danışıblar.

Şöhrətə yüksəliş

Hindistan polisi bildirir ki, 32 yaşlı Lorens Bişnoy 700-dən çox snayperi idarə edir ki, onlar qlobal miqyasda qətllər və qəsb fəaliyyətləri həyata keçirirlər. Və o, bunu son on il ərzində müxtəlif həbsxanalar arasında yerdəyişməklə dəmir barmaqlıqlar arxasından edir. Lorens Bişnoy və Brar 2022-ci ilin mayında dəstənin Pəncabda tanınmış Pəncab müğənnisi və reper Siddu Musəvalanı qətlə yetirməsi ilə geniş şöhrət qazandılar. Polis bildirib ki, Brar Musəvalanın qətlini Kanadadan təşkil edib. Yeni Dehli Münaqişə İdarəetmə İnstitutunun icraçı direktoru Acay Sahni bildirib ki, transmilli qruplarda əmr zəncirini qurmaq, hətta bir dəstənin nə təşkil etdiyini müəyyən etmək asan deyil. Sahni "Əlcəzirə"yə deyib: “Hindistanda həyata keçirilən hər hansı bir hadisəni Kanadada və ya ABŞ-da olan Lorens Bişnoy dəstəsi üzvləri təsdiq edilə bilməyən sosial media hesabları vasitəsilə iddia edə bilər”. O, belə hallarda hətta şübhəlilərə qarşı müşahidə qeydlərinin belə kifayət qədər güclü hüquqi dəlil olmaya biləcəyini irəli sürüb. Hindistanın keçmiş yüksək komissarı Sancay Verma – Kanada onu Trudeunun 2023-cü ildəki iddialarından sonra deportasiya etmişdi – keçən il Hindistanın Brarın Kanadada mövcudluğu barədə Ottava ilə məlumat paylaşdığını bildirmişdi. 2024-cü ildə Lorens Bişnoy dəstəsi Bombeyin Bandra bölgəsində 66 yaşlı siyasətçi Baba Siddiqenin qətlinə görə məsuliyyəti öz üzərinə götürdü. Lorens Bişnoy dəstəsinin iki üzvü, Bombeydə məşhur Bollivud aktyoru Salman Xanın evinə atəş açdıqlarına görə də həbs ediliblər. Hindistanın Pəncab əyalətində Qanqsterlərə Qarşı Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrinin rəis müavini Qurmit Singh Çauhan, mütəşəkkil cinayətkarlıq dəstələrindən təsirlənən ölkələr arasında birgə məlumat mübadiləsi mexanizmini müdafiə edir. Çauhan "Əlcəzirə"yə dedi: “Əgər hər hansı bir dəlilimiz varsa, o, dərhal Kanadalı həmkarlarımızla paylaşılmalı, onlar bunu gecikdirmədən araşdırmalı və bizi məlumatlandırmalıdırlar. Cinayət cinayətdir – dünyanın hansı yerində baş verməsindən asılı olmayaraq. Mütəşəkkil cinayətkarlıq və terrorizm arasında çox incə bir xətt var. Bu şəbəkələr istənilən vaxt, dünyanın istənilən yerində terror fəaliyyətləri üçün istismar edilə bilər”. Lorens Bişnoy dəstəsi son iki il ərzində Britaniya Kolumbiyada iki tanınmış Pəncab müğənnisi, AP Dhillon və Gippy Grewalın evlərinə hücumlara görə də məsuliyyəti öz üzərinə götürüb, qorxu imperiyası Mumbaydan Mississaugaya qədər genişlənib. Və 2025-ci il avqustun 7-də, Lorens Bişnoy dəstəsinin iddia edilən üzvü Hindistan komediyası Kapil Şarmaya məxsus Britaniya Kolumbiyasındakı bir kafeyə atəş açmağa görə məsuliyyəti öz üzərinə götürdü.

“Məni edam edə bilərlər”

Britaniya Kolumbiyasının Surrey şəhərində yaşayan, 45 il əvvəl Kanadaya köçmüş 73 yaşlı iş adamı Satiş Kumar daim qorxu içində yaşadığını deyir. Kumar Surreydə Hindular üçün tanınmış dini məkan olan Lakshmi Narayan Məbədinin prezidentidir. Bu ilin əvvəlində o, özünü Harjit və Dhanoanın qətllərinə görə məsuliyyəti öz üzərinə götürən Lorens Bişnoy dəstəsinin üzvü Godara kimi təqdim edən birindən telefon zəngi aldı. Kumar "Əlcəzirə"yə deyib: “O, qəsb olaraq iki milyon Kanada dolları [1,45 milyon dollar] tələb etdi”, – deyə əlavə edib ki, o, nömrəni bloklayıb. Daha sonra, digər nömrələrdən təhdidlər aldıqdan sonra zəngi polisə məlumat verib. Kumar dedi: “Onlar 2025-ci il mayın 28-də məni öldürməklə və iş yerimi zərər görməklə hədələyən bir neçə səsli mesaj göndərdilər, lakin mən nömrələri blokladım”. Sonra təhdidlər güllələrə çevrildi. İyunun 7-də Lorens Bişnoy dəstəsinə aid olduğu iddia edilən şəxslər Kumarın müxtəlif binalarına atəş açdılar. “Dəstə üzvləri üç mülkümə edilən atəşləri lentə aldılar və mənə çəkilişləri göndərdilər, lakin mən qəsb pulu ödəməkdən imtina etdim”, – dedi. Kumar Kanada polisinin "qeyri-adekvat reaksiyası" adlandırdığı hərəkətlərdən məyus olduğunu bildirdi. "Onlar [qanqsterlər] məni hər an edam edə bilərlər. Mən hələ də onlardan zənglər alıram. Ailəm daim stress altındadır", – o, "Əlcəzirə"yə dedi. Hücumlar şiddətləndikcə, Surrey və Bramptonda Cənubi Asiya icması sosial mediada daha çox təhlükəsizlik üçün kampaniya aparır, iki şəhərdə baş verən müxtəlif atışmaların videolarını yükləyir. Əyalət polisinə görə, 2003-cü ildən bəri Britaniya Kolumbiyasında dəstə ilə bağlı qətllər bütün qətllərin 21 faizindən 2023-cü ildə 46 faizinə yüksəlib. Kumar dedi: “İşdə olarkən bu dəstələr haqqında qısa müddətə unuda bilirəm. Ancaq işimi bitirdikdən sonra, o qorxu yenidən geri qayıdır”.

24 saat