Livan Prezidenti Aoun Hizbullahdan silahsızlanma tələbini yenilədi

Livan Prezidenti Jozef Aun ABŞ-ın artan təzyiqlərinə baxmayaraq, “Hizbullah”a silahlarını orduya təhvil verməsi ilə bağlı çağırışlarını yenidən səsləndirib. Lakin qrup bu tələbi rədd edərək bunun “İsrail layihəsinə xidmət etmək” olacağını bildirib. Cümə axşamı Müdafiə Nazirliyinin qərargahında etdiyi televiziya çıxışında Prezident Aun hakimiyyətin “Livan dövlətinin bütün ərazisi üzərində səlahiyyətinin genişləndirilməsini, bütün silahlı qruplardan, o cümlədən Hizbullahdan silahların alınmasını və onların Livan ordusuna təhvil verilməsini” tələb etdiyini bəyan edib. O əlavə edib ki, bu, hər bir tərəfin “bu tarixi fürsətdən istifadə edərək, dünyanın etimadını yenidən qazanmaq üçün Livan ordusunun və təhlükəsizlik qüvvələrinin bütün Livan ərazisində silah üzərində inhisarçılığını tərəddüdsüz təsdiq etməyə doğru irəliləməsi” borcudur. Aun-un bu sözləri Hizbullah rəhbəri Naim Qasımın bir gün əvvəl qrupun tərksilah edilməsi çağırışlarını rədd etməsindən sonra səsləndirilib. Qasım “Bu gün daxildə və ya xaricdə, ərəb və ya beynəlxalq səviyyədə silahların təslim edilməsini tələb edən hər kəsin İsrail layihəsinə xidmət etdiyini” vurğulayıb. “Hizbullah” rəsmiləri İsrailin Livanı tamamilə tərk etməyincə və hücumlarını dayandırmayınca qrupun qalan arsenalından imtina etməyi müzakirə etməyəcəklərini bildiriblər. Prezident Aun “mininci dəfə” vurğulayıb ki, silah inhisarına verdiyi önəm “Livanın suverenliyini və sərhədlərini müdafiə etmək, işğal olunmuş Livan ərazilərini azad etmək və bütün vətəndaşlarını qəbul edən bir dövlət qurmaq” arzusundan irəli gəlir. O, Hizbullahın tərəfdarlarını cəmiyyətin “əsas sütunu” adlandırıb. İsrail və Hizbullah arasındakı münaqişə 2023-cü il oktyabrın 8-də Livan qruplaşmasının İsrail hücumuna məruz qalan Qəzzadakı Fələstin qruplaşması “Həmas”a dəstək məqsədilə zərbələr endirməsi ilə başlayıb. Keçən noyabr ayında atəşkəs əldə edilsə də, İsrail Livan üzərində hava hücumlarını davam etdirib və “Hizbullah”ın tərksilah edilməsinə qədər davam edəcəyini bəyan edib. Atəşkəs şərtlərinə əsasən, “Hizbullah” döyüşçülərini İsrail sərhədindən təxminən 30 km (20 mil) məsafədə yerləşən Litani çayının şimalına çəkməli idi. İsrail isə öz növbəsində bütün qoşunlarını Livandan çıxarmalı idi, lakin strateji hesab etdiyi beş ərazidə onları saxlayıb. Prezident Aun öz çıxışında İsrail qoşunlarının çıxarılmasını, Livan məhbuslarının azad edilməsini və “İsrail düşmənçiliyinin dərhal dayandırılmasını” tələb edib. “Bu gün çöküş və ya sabitlik arasında seçim etməliyik”, - deyə o bildirib.

Livan Hizbullahın tərksilahı ilə bağlı təklifini təqdim edir

Atəşkəs daha əvvəl Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasının qətnaməsinə əsaslanırdı ki, buna görə də ölkənin cənubunda yalnız Livan ordusu və BMT sülhməramlıları silahlara sahib olmalı, bütün qeyri-dövlət qruplaşmaları isə tərksilah edilməli idi. Lakin bu qətnamə illərlə yerinə yetirilməyib, çünki İran tərəfindən dəstəklənən siyasi partiya və silahlı qrupun son müharibədən əvvəlki arsenalı ordununkindan qat-qat üstün idi və qrup geniş siyasi təsirə malikdir. Reuters xəbər agentliyinə tanış olan beş mənbənin bildirdiyinə görə, ABŞ Livanı İsrailin ölkədəki hərbi əməliyyatlarının dayandırılmasına dair danışıqların yenidən başlanmasından əvvəl “Hizbullah”ın tərksilah edilməsi ilə bağlı rəsmi nazirlər kabineti qərarı verməyə təzyiq edir. Prezident Aun öz çıxışında Livanın ABŞ tərəfindən Hizbullahın tərksilahı ilə bağlı təqdim olunan “ideyalara” dəyişikliklər təklif etdiyini və “icra cədvəlinin müəyyən edilməsi” üçün gələn həftə Nazirlər Kabineti iclasında planın müzakirə olunacağını bildirib. Livanın təklifinə əsasən, Livanda “İsrail düşmənçiliyi, o cümlədən hava hücumları və məqsədli qətllər” dərhal dayandırılmalı, İsrail qüvvələri cənubi Livandan tamamilə çıxarılmalı və İsraildə saxlanılan Livan məhbusları azad edilməlidir. Aun həmçinin bildirib ki, Livanın təklifi beynəlxalq donorların Livan ordusunun imkanlarını gücləndirmək üçün 10 il ərzində illik 1 milyard dollar ayırmasını və keçən il İsrail-Hizbullah müharibəsi zamanı zədələnmiş və dağıdılmış Livan ərazilərinin yenidən qurulması üçün payızda beynəlxalq donor konfransının keçirilməsini nəzərdə tutur. Livan isə öz növbəsində “Hizbullah da daxil olmaqla, bütün silahlı qüvvələrin silahlarının geri çəkilməsini və onların Livan ordusuna təhvil verilməsini” həyata keçirəcək.

BMT Təhlükəsizlik Şurası

24 saat