Gündəm 30.07.2025

Misirdə Naməlum Şahzadənin Qəbrində Ağız Tapıldı: Axirətə Keçid

Misirdə Naməlum Şahzadənin Qəbrində Ağız Tapıldı: Axirətə Keçid
Misirin Sakkara bölgəsində aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı təxminən 4.400 il əvvələ aid bir şahzadə məzarında indiyədək aşkar edilmiş ən böyük 'saxta qapı' tapılıb. Çəhrayı qranitdən hazırlanan bu nəhəng qapı, qədim Misir inancına görə ölümdən sonrakı həyata keçidin simvoludur. Dünya tarixinin ən sirli sivilizasiyalarından biri olan Qədim Misir min illər sonra belə bəşəriyyətin təxəyyülünü heyrətləndirməyə davam edir. Son olaraq, Misirin məşhur Sakkara nekropolunda aparılan qazıntılar indiyədək məlum olmayan 'Şahzadə Userefre' adlı bir şahzadənin izlərini üzə çıxarıb.

SAXTA QAPI 'O BİRİ DÜNYAYA' AÇILIR

Arxeoloqlar, şahzadənin yeraltı məzarında apardıqları araşdırmalarda, çəhrayı qranitdən hazırlanmış 4.5 metr hündürlüyündə və 1.15 metr enində nəhəng bir saxta qapı aşkar etdilər. Saxta qapılar Qədim Misir məzar memarlığında fiziki olaraq açılmayan, lakin ruhani keçid kimi qəbul edilən simvolik tikililər idi.

SIRR QAPISI, AMMA HEÇ YERƏ APARMAYAN KEÇİD

Əslində heç bir yerə açılmayan bu qapının, dünyasını dəyişən şəxsin ruhunun "o biri dünyaya" keçə bilməsi üçün hazırlandığına inanılır. Mövzu ilə bağlı açıqlama verən Kembric Universitetindən Dr. Melani Pitkin bu cür tikililərin məzar sahiblərinə əbədi həyatda bələdçilik etdiyini bildirir: "Saxta qapının qarşısında toplanan yaxınları və kahinlər, dünyasını dəyişən şəxsin adını ucadan oxuyaraq ona qurbanlar təqdim edirdilər. Bu, o biri dünyadakı həyatın davamı üçün müqəddəs bir ritual idi."

ŞAHZADƏNİN RÜTBƏLƏRİ İLƏ BƏZƏLİ QAPI ONUN GÜCÜNÜ GÖSTƏRİR

Qapının üzərindəki ieroqlif yazılar Şahzadə Userefreyə aid rütbələri günümüzə çatdırır. Yazılar arasında "İrsi Şahzadə", "Buto və Nexbet Bölgələrinin Valisi", "Kral Katibi", "Hakim", "İlahi Oxucu" və "Nazir" kimi təsir edici rütbələr yer alır. Bu qədər yüksək statusa malik olmasına baxmayaraq, Şahzadə Userefrenin varlığı indiyədək elm dünyası tərəfindən bilinmirdi. Bu da kəşfi daha da əhəmiyyətli edir.

ÇƏHRAYI QRANİT KRAL İMTİYAZI İDİ

Arxeoloqların fikrincə, məzarda tapılan saxta qapının təkcə ölçüləri deyil, materialı da diqqət çəkir. Həmin dövrdə məzar tikililərində adətən əhəng daşından istifadə edildiyi halda, çəhrayı qranit yalnız kral ailəsi üzvləri üçün nəzərdə tutulurdu. Üstəlik, bu dəyərli daş təxminən 650 kilometr uzaqlıqdakı Asvan bölgəsindən gətirilmişdi. Bu da Şahzadə Userefrenin sadə bir zadəgandan daha artıq olduğunu göstərir.

Qazıntı işlərinə Qədim Əsərlər Naziri Dr. Zahi Havassın rəhbərlik etdiyi qrup davam edir. Alimlər hazırda Şahzadə Userefrenin əsas dəfn olunduğu məzar otağını tapmağa çalışırlar. Məzar tamamilə aşkar edildikdə, Qədim Misirin sosial quruluşu və ölüm inancına dair daha çox məlumat əldə ediləcəyi gözlənilir.

24 saat

Oxucu Şərhləri

Cəfər Fətullayev
30.07.2025 10:29
Maraqlı bir kəşf. Lakin "ən böyük saxta qapı" ifadəsinin dəqiq ölçülərə və ya digər oxşar tapıntılarla müqayisəyə əsaslanıb-əsaslanmadığı aydın deyil. Bu təsvirin obyektivliyi və ya həddindən artıq vurğulanması barədə suallar doğurur. Bundan əlavə, "ölümdən sonrakı həyata keçidin simvolu" kimi təqdim edilən bu qapının fəaliyyətini tam olaraq aydınlaşdıran arxeoloji sübutların miqdarı və keyfiyyəti haqqında daha ətraflı məlumat tələb olunur. Qədim Misir arxeologiyasının son illərdəki inkişafını nəzərə alsaq, bu cür kəşflərin ölkənin turizm sektoruna potensial təsiri də araşdırılmalıdır. Misal üçün, Peru və ya Çinin məşhur arxeoloji yerlərinin iqtisadi təsirlərini qarşılaşdıra bilərikmi? Bəlkə də bu "saxta qapı"nın kəşfinin nəticələri daha çox, əsasən, Misir tarixini başa düşməkdən daha çox, iqtisadi və siyasi gündəmə uyğunlaşdırılır? Bəs bu tapıntının həqiqi əhəmiyyəti nə qədər obyektiv şəkildə yayılır və nə qədər siyasi və ya iqtisadi məqsədlər üçün istifadə olunur?

Şərh Yaz