Katmanduda Elektrikli Nəqliyyat Vasitələri İnqilabı
Nepalın dar küçələri nəqliyyat vasitələrinin sıxlığı ilə mübarizə aparır. Lakin son zamanlarda elektrikli nəqliyyat vasitələri (EV) bu problemin həllində mühüm rol oynayır. İldırım sürəti ilə yayılan EV-lər ölkədə nəqliyyat sektorunda əsl inqilaba səbəb olub. Son bir ildə Nepalda satılan bütün sərnişin avtomobillərinin 76 faizini, yüngül kommersiya vasitələrinin isə yarısını EV-lər təşkil edib. Beş il əvvəl bu rəqəm demək olar ki, sıfıra bərabər idi. Nepalın EV bazar payı hazırda yalnız Norveç, Sinqapur və Efiopiya kimi bir neçə ölkədən geri qalır. 2024-cü ildə bütün ölkələr üzrə orta göstərici 20 faiz olub.
Dövlət Siyasəti və Çinin Təsiri
Bu sürətli keçid, Nepalın hidroenerji ehtiyatlarından istifadə etmək, idxal olunan yanacaqdan asılılığı azaltmaq və smoku aradan qaldırmaq məqsədi daşıyan dövlət siyasətinin nəticəsidir. Eyni zamanda, dünyanın aparıcı batareya ilə işləyən nəqliyyat vasitələri istehsalçısı olan Çinin də bu prosesdə böyük təsiri var. Nepal gömrük departamentinin baş direktoru Mahesh Bhattarainin sözlərinə görə, Çin EV-ləri qlobal bazarda genişlənir və eyni tendensiya Nepalda da müşahidə olunur. ABŞ və Avropanın yerli avtomobil sənayesini qorumaq üçün Çin EV-lərini blokladığı bir vaxtda Nepal bu sahədə fərqli bir yol seçir. Bu, digər inkişaf etməkdə olan ölkələr üçün də ümidverici bir nümunə ola bilər.
Sələfi ölkələrlə müqayisədə Nepalın bu sahədəki uğuru diqqətəlayiqdir.
Problemlər və Risklər
Bununla belə, Nepal bu keçiddə bəzi maneələrlə də üzləşir. Ölkə subsidiyalara böyük məbləğdə vəsait xərcləyir və bu dəstəyin çox tez aradan qaldırılması batareya enerjisinə keçidi ləngidə bilər. Hətta benzinlə işləyən sərnişin avtomobilləri mərhələli şəkildə aradan qaldırılsa belə, havanı təmizləmək üçün ictimai nəqliyyatın da elektrikli nəqliyyat vasitələri ilə əvəz olunması tələb olunur. Asiya İnkişaf Bankı Nepalın su elektrik stansiyalarının, ötürmə xətlərinin və enerji doldurma şəbəkələrinin əsas maliyyəçisi olub. Bankın Nepal nümayəndəliyinin rəhbəri, geriyə doğru addım atmaq riskindən ehtiyat edir. Bununla belə, EV-lərə keçidin iqtisadi baxımdan əhəmiyyətini nəzərə alaraq, böyük bir siyasət dəyişikliyinin baş verməsi ehtimalı azdır.
Siyasət Dəyişiklikləri və Gələcək Perspektivlər
Bununla belə, bəzi narahatlıqlar da mövcuddur. Son beş ildə üç baş nazir dəyişikliyi yaşayan Nepalda prioritetlər də tez-tez dəyişir. Nepalın mərkəzi bankı EV-lər üçün ilkin ödəniş tələblərini artırıb, hökumət isə EV-lərə tətbiq olunan tarifləri yavaş-yavaş yüksəldir. Avtomobil dilerləri bəzi kiçik Çin markalarının qüsurlu avtomobillərinin bu kateqoriyanı gözdən sala biləcəyindən narahatdırlar. "Tata Motors"un Nepalda avtomobil satışına lisenziyası olan Rajan Babu Shrestha, EV satışlarında böyük artım müşahidə edib. Lakin tariflər yüksəlsə və ya enerji doldurma stansiyaları üçün subsidiyalar aradan qaldırılsa, o, yenidən benzinlə işləyən avtomobillər satmağa başlaya bilər. Onun sözlərinə görə, sabitlik həmişə sual altındadır.
Oxucu Şərhləri
Şərh Yaz