Pakistanın İndus Deltası Can Çəkir

Pakistanın İndus Deltasının Həyat Mübarizəsi

Bir zamanlar həyat qaynağı olan, biomüxtəlifliyi ilə zəngin Pakistanın İndus deltası indi tədricən məhv olur. Himalaya dağlarından axan İndus çayının dənizlə qovuşduğu bu unikal ərazi, milyonlarla insanın və saysız-hesabsız canlı növünün yaşayış məskəni idi. Lakin son onilliklər ərzində su axınlarının kəskin azalması nəticəsində delta, görünməmiş ekoloji böhranla üz-üzədir.

Su Çatışmazlığı və İnsan Faktorunun Təsiri

Deltanın tənəzzülünün əsas səbəbi yuxarı axınlarda, xüsusən də kənd təsərrüfatı ehtiyacları üçün tikilən nəhəng su anbarları və bəndlərdir. Məsələn, Mangla və Tarbela kimi böyük layihələr çayın deltaya çatması lazım olan suyun böyük hissəsini yayındırır. Bu su çatışmazlığı şirin suyun dəniz suyu ilə qarışmasına səbəb olur, nəticədə torpaq şoranlaşır və əkinçilik üçün yararsız hala gəlir. İqlim dəyişikliyinin quraqlığı gücləndirməsi də vəziyyəti daha da pisləşdirir, regionda su çatışmazlığı böhranını dərinləşdirir.

Ekoloji Fəlakət və Yerli Cəmiyyətlərin Dramı

Ətraf mühitə vurulan bu zərbə İndus deltası ekosistemini ciddi şəkildə dəyişdirib. Mangrov meşələri quruyur, balıq ehtiyatları kəskin şəkildə azalır, çünki duzluluq səviyyəsi artır. Balıqçılıqla dolanan minlərlə yerli icma üzvü yaşayış mənbəyini itirir. Onlar doğma torpaqlarını tərk edərək, daxili miqranta çevrilmək məcburiyyətində qalırlar. Bu, sadəcə ekoloji problem deyil, eyni zamanda böyük bir insan faciəsidir.

Delta ekosisteminin mühafizəsi təkcə yerli əhali üçün deyil, həm də regional biomüxtəliflik üçün kritik əhəmiyyət kəsb edir. Onun bərpası üçün beynəlxalq səviyyədə birgə səylər tələb olunur.

Gələcəyə Ümid və Təxirəsalınmaz Tədbirlər

İndus çayının həyat verən suyuna olan ehtiyacla, yuxarı axınlardakı su idarəetməsi arasında balans yaratmaq zəruridir. Deltaya kifayət qədər suyun çatmasını təmin etmək, duzlu suyun irəliləməsinin qarşısını almaq və mangrovların bərpası üçün təcili tədbirlər görülməlidir. Əks halda, Pakistanın bu möhtəşəm təbiət mirası geri dönməz şəkildə itiriləcək. Su çatışmazlığı probleminin həlli üçün həm hökumət, həm də beynəlxalq təşkilatlar birgə fəaliyyət göstərməlidir.

24 saat