Gündəm 25.08.2025

Suriyada 50 milyon illik canlı növ aşkarlandı

Suriyada 50 milyon illik canlı növ aşkarlandı

Fosilin Kəşfi və Beynəlxalq Tədqiqatlar

Suriyalı-Braziliyalı paleontoloq Vəfa Adil Əlhələbi bildirir ki, aşkar olunan fosil 2010-cu ildə Afrin yaxınlığındakı bir daş karxanasında baş verən partlayış zamanı üzə çıxıb. Tapılan sümük fraqmentləri on üç il ərzində Hələbdəki Geologiya və Mineral Resurslar Baş İdarəsində qorunub saxlanılıb. Əlhələbi, Braziliya, Almaniya, Livan və Kanadadan olan mütəxəssislərin birgə səyi ilə aparılan uzunmüddətli tədqiqatlar nəticəsində fosilin nəhayət identifikasiya edildiyini qeyd edib.

Yan Boyunlu Tısbağalar Qrupunun Ən Qədim Nümayəndəsi

Syriemys lelunensis növü, nəsli kəsilmiş yan boyunlu tısbağalar (Stereogenyini) qrupunun elmə məlum olan ən qədim nümayəndəsi kimi tarixə düşüb. Bu tapıntı qrupun yaranma tarixini ən azı 10 milyon il əvvələ çəkir. Tübingen Universitetindən doktor Qabriel S. Ferreyra vurğulayıb ki, bu tısbağalar dəniz mühitində yaşayıb və onların fosillərinə Cənubi Amerikadan Afrikaya qədər geniş bir coğrafiyada rast gəlinir.

Aralıq Dənizi Hövzəsinin Əhəmiyyəti

Tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, bugünkü Suriya ərazisi uzun müddət dənizlərlə əhatə olunduğundan bu kəşf təəccüblü deyil. Lakin aşkar olunan fosilin Stereogenyini qrupunun coğrafi yayılmasına yeni bir nöqtə əlavə etməsi xüsusi diqqət çəkir. Əldə edilən nəticələr, bu dəniz tısbağalarının kökünün Aralıq dənizi regionuna dayana biləcəyini ehtimal etməyə əsas verir.

Elm Suriyada Var Olmağa Davam Edir

Tədqiqatın müəlliflərindən professor Maks Lanqer bildirib ki, "Suriyada baş verən faciələr fonunda fosillərdən danışmaq qeyri-real görünə bilər. Lakin bu nəşr ölkənin elmi potensialını və elmin orada hələ də var olduğunu nümayiş etdirir." Komanda növbəti işlərini "Suriyada İtirilmiş Zamanı Bərpa Etmək" başlıqlı məqalə silsiləsi ilə davam etdirəcək. Bu silsilə həm ölkənin geoloji tarixinə, həm də müharibə illərində yarımçıq qalan elmi fəaliyyətlərə işıq salmağı hədəfləyir. Syriemys lelunensis kimi nadir tapıntılar, elmin çətin şərtlərə baxmayaraq irəlilədiyinin parlaq nümunəsidir.

24 saat

Oxucu Şərhləri

Pərviz Elnarli
25.08.2025 10:38
Bu müstəsna kəşf üçün təşəkkürlər! Suriyada 50 milyon illik bir növün, xüsusilə də *Syriemys lelunensis* kimi qədim bir tısbağanın aşkar edilməsi həqiqətən də heyrətamizdir. Beynəlxalq elmi əməkdaşlığın nəticəsi olan bu tapıntı, təkcə tısbağaların təkamül tarixinə işıq salmaqla qalmayıb, eyni zamanda Suriyanın zəngin geoloji irsinə də diqqət çəkib. Müharibənin mənfi təsirlərinə baxmayaraq, elmin inkişaf etməyə davam etdiyini göstərən belə bir araşdırmanın aparılması təqdirəlayiqdir. Aralıq dənizi hövzəsinin bu canlıların yayılmasında rolu ilə bağlı hipotez də çox maraqlıdır. Bu sahədə aparılan gələcək tədqiqatları səbirsizliklə gözləyirəm.
Səbinə Sadıqova
25.08.2025 10:33
Bu tapıntı, həqiqətən də, paleontologiya dünyasında diqqətəlayiq bir yenilikdir. Syriemys lelunensis-in nə qədər qədim bir növ olduğunu öyrənmək, bizim bildiyimiz canlılar aləminin tarixini daha da zənginləşdirir. Xüsusilə də, bu tısbağaların mövcud olduğu coğrafiya və Aralıq dənizi hövzəsi ilə mümkün əlaqələri haqqında aparılan ehtimallar olduqca maraqlıdır. Müharibənin mənfi təsirlərinə baxmayaraq, Suriyada elmi fəaliyyətlərin davam etməsi və belə önəmli kəşflərin edilməsi ruhlandırıcıdır. Elm adamlarının çətin şəraitdə belə irəliləyə bilməsi, humanitar dəyərlərin qorunub saxlanılması baxımından da əhəmiyyətlidir. Bu araşdırmanın "Suriyada İtirilmiş Zamanı Bərpa Etmək" kimi davamı, ölkənin elmi potensialını və tarixini yenidən günəşə çıxarmaq üçün əla bir fürsətdir.

Şərh Yaz