Asia 09.10.2025

Təliban XİN rəhbəri 2021-dən bəri Hindistana ilk yüksək səviyyəli səfərdə

Təliban XİN rəhbəri 2021-dən bəri Hindistana ilk yüksək səviyyəli səfərdə
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının sanksiya tətbiq etdiyi bu ölkənin xarici işlər naziri, ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi qüvvələrin ölkədən çıxarılması və Kabulun süqutundan sonra Talibanın 2021-ci ildə hakimiyyətə qayıdışından bəri bu ölkənin yüksək səviyyəli liderinin Hindistana ilk səfərini gerçəkləşdirdi. Əmir Xan Muttaqinin cümə axşamı baş tutan səfəri BMT Təhlükəsizlik Şurasının ona səyahət qadağasını müvəqqəti götürməsindən sonra mümkün olub. Nyu Dehli Taliban hökuməti ilə əlaqələrini dərinləşdirdikcə, bu səfər Hindistanın regional rəqibi Pakistan tərəfindən diqqətlə izlənilir.

Hindistanla dərinləşən əlaqələr

Hindistan Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Randhir Caysval bəyanatında Muttaqini "səmimi qarşılayaraq" dedi: "Biz onunla ikitərəfli münasibətlər və regional məsələlər haqqında konstruktiv müzakirələr aparmağı səbirsizliklə gözləyirik." Yanvar ayında Dubayda Hindistanın xarici işlər üzrə katibi Vikram Misri ilə görüşən Muttaqinin, ölkənin xarici işlər naziri Subrahmanyam Cayşankar ilə də danışıqlar aparacağı gözlənilir. Heç bir tərəf gündəliyi açıqlamasa da, Hindistan hələ ölkənin hazırkı hökumətini rəsmi olaraq tanımadığına baxmayaraq, ticarət və təhlükəsizlik məsələlərinin əsas müzakirə mövzusu olacağı ehtimal edilir.

Diplomatik tanınma axtarışı

Bu səfər, Talibanın iqtisadi əlaqələr və nəticədə diplomatik tanınma axtarışında regional güclərlə əlaqələri genişləndirmək səylərini vurğulayır. Muttaqinin səfəri, indiyədək administrasiyanı rəsmi olaraq tanıyan yeganə ölkə olan Rusiyada keçirilən görüşlərdən sonra baş tutur. Hindistan uzun illərdir ki, on minlərlə Əfqanıstanlıya ev sahibliyi edir; onların bir çoxu bu qüvvələrin yenidən hakimiyyətə gəlməsindən sonra ölkəni tərk etmişdi. Bu ölkənin Yeni Dehlidəki səfirliyi 2023-cü ildə fəaliyyətini dayandırıb, lakin Mumbay və Heydərabad şəhərlərindəki konsulluqlar məhdud xidmətlər göstərməyə davam edir. Hindistan bildirir ki, Kabuldakı missiyası yalnız humanitar yardımların koordinasiyası ilə məhdudlaşır. Çərşənbə axşamı Muttaqi Moskvada onun ölkəsinin qonşuları, o cümlədən Hindistan, Pakistan, İran, Çin və bir neçə Mərkəzi Asiya ölkəsinin qatıldığı regional görüşdə iştirak edib. Bu görüşdə regionda xarici hərbi baza infrastrukturunun yerləşdirilməsinə qarşı birgə bəyanat verilib. Nadir bir birlik nümayişi hesab edilən bu bəyanat, ABŞ prezidenti Donald Trampın Kabul yaxınlığındakı Baqram hərbi bazasını yenidən nəzarətə götürmək barədə səsləndirdiyi məqsədinə qarşı bir siqnal olaraq qiymətləndirildi.

24 saat

Oxucu Şərhləri

Əli Teymurov
09.10.2025 18:55
Bu xəbər məni həqiqətən də düşündürdü. Əmir Xan Muttaqinin Hindistana səfəri, xüsusilə də Talibanın hakimiyyətə qayıdışından sonra ilk belə yüksək səviyyəli görüş olması, regional dinamikalarda nələrin dəyişə biləcəyi barədə maraqlı suallar doğurur. Məqalədə də qeyd olunduğu kimi, Hindistan hələ də Taliban hökumətini rəsmi olaraq tanımır. Bu vəziyyətdə, əsas müzakirə mövzularının ticarət və təhlükəsizlik olacağını təxmin etmək məntiqlidir. Mənə maraqı gələn əsas məqam isə budur: Hindistanın bu səfərdən əsas məqsədi nədir? Onlar diplomatik tanınma yolunda bir addım atmaqmı istəyirlər, yoxsa regionda təhlükəsizliklə bağlı öz maraqlarını qorumaq üçün Talibanla müəyyən bir dialoq yaratmağa çalışırlar? Bu, həm də Pakistanın bu addıma necə reaksiya verəcəyi baxımından da diqqət çəkir.
Lalə İsmayılova
09.10.2025 18:49
Təəccüblü bir inkişafdır ki, Təliman XİN rəhbəri Əmir Xan Muttaqinin Hindistana səfəri, bir çox cəhətdən ikitərəfli münasibətlərdə yeni bir fəsil aça bilər. Hindistanın Taliban hökumətini hələ rəsmi olaraq tanımadığı bir şəraitdə, bu yüksək səviyyəli görüş, regional güc balansının və strateji maraqların dəyişdiyini göstərir. Ticarət və təhlükəsizlik məsələlərinin müzakirəsi əsas mövzular olacaqsa, bu, Hindistanın regiondakı rolunu və Talibanla olan çətin münasibətlərini necə tənzimləməyə çalışdığını nmayiş etdirir. Pakistanın bu səfəri diqqətlə izləməsi də, regional rəqabətin davam etdiyini və hər bir addımın böyük əhəmiyyət kəsb etdiyini göstərir.

Şərh Yaz