Tramp: Azərbaycan və Ermənistan liderləri ABŞ sazişi imzalayacaq

Tramp Azərbaycan və Ermənistan liderlərini Ağ Evdə tarixi sülh zirvəsinə qəbul edir

ABŞ prezidenti Donald Tramp Azərbaycan və Ermənistan liderlərini Ağ Evdə “tarixi sülh zirvəsi” üçün qəbul edəcəyini təsdiqləyib. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan cümə günü rəsmi “sülh sazişinin imzalanması mərasimi” üçün prezident Trampla görüşəcəklər. ABŞ prezidenti özünün “Truth Social” platformasında verdiyi açıqlamada, “Bu iki millət uzun illərdir müharibə vəziyyətində olub, minlərlə insanın ölümünə səbəb olub. Bir çox lider müharibəni sona çatdırmağa çalışsa da, indiyə qədər uğursuz olub, yalnız indi ‘Tramp’ sayəsində bu baş verir” deyə qeyd edib. Vaşinqtondakı danışıqlar barədə xəbərlər bu həftə Paşinyanın hökumətinin Telegram-da yaydığı bəyanatda bildirilmişdi.

Dağlıq Qarabağ münaqişəsi və son inkişaflar

Keçmiş sovet respublikaları olan bu iki ölkə 1980-ci illərin sonlarından bəri Dağlıq Qarabağ bölgəsi üzərində qarşıdurma yaşayırlar. Region 1917-ci ildə Rusiya İmperiyasının süqutundan sonra həm Azərbaycan, həm də Ermənistan tərəfindən iddia edilirdi və o dövrdə əhalisinin əksəriyyəti etnik ermənilərdən ibarət idi. Tərəflər 1990-cı illərin əvvəllərinə qədər davam edən qanlı müharibə apardılar və region o vaxtdan bəri əsas gərginlik nöqtəsi olaraq qaldı. Münaqişə 2020-ci ildə yenidən alovlandıqda, Azərbaycan Dağlıq Qarabağı Ermənistandan geri almağa cəhd etdi. Azərbaycan 2023-cü ilin sentyabrında Dağlıq Qarabağı geri qaytardı, bu da ərazinin təxminən 100.000 ermənisinin demək olar ki, hamısının Ermənistana qaçmasına səbəb oldu. Azərbaycan və Ermənistan liderləri ötən ay Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Əbu-Dabi şəhərində sülh danışıqları üçün görüşsələr də, on illərdir davam edən münaqişədə heç bir irəliləyiş elan edilməmişdi.

“Sülh və Rifah üçün Tramp Marşrutu” təşəbbüsü

Tramp administrasiyası bu ilin mart ayında öz xüsusi elçisi Stiv Vitkofu bölgəyə göndərərək həll yolu axtarışlarını intensivləşdirdi. Gözlənilən razılaşma on illərdir davam edən münaqişəyə son qoya bilər və 1990-cı illərin əvvəllərindən bəri bağlı olan Cənubi Qafqaz boyunca əsas nəqliyyat dəhlizlərinin yenidən açılmasına zəmin yarada bilər. ABŞ rəsmiləri Associated Press xəbər agentliyinə bildiriblər ki, əldə olunan razılaşmalara sülh danışıqlarında maneə olan bölgə boyu əsas tranzit dəhlizinin yaradılması daxildir. Rəsmilərin sözlərinə görə, razılaşma ABŞ-a dəhlizi inkişaf etdirmək və onu “Sülh və Rifah üçün Tramp Marşrutu” adlandırmaq üçün icarə hüququ verəcək. Bu dəhliz Azərbaycanı Ermənistan ərazisinin 32 kilometrlik (20 mil) hissəsi ilə ölkənin əsas hissəsindən ayrılan Naxçıvan bölgəsinə birləşdirəcək. Tranzit dəhlizinin sonda dəmir yolu xətti, neft və qaz kəmərləri, eləcə də optik lif xətlərini əhatə edərək malların və sonda insanların hərəkətinə şərait yaradacağı gözlənilir.

24 saat