ABŞ prezidenti Donald Trampın Ukraynaya dəstək siyasəti yenidən nəzərdən keçirilir
ABŞ prezidenti Donald Tramp yanvar ayında vəzifəyə gəldikdən sonra ilk dəfə olaraq Ukrayna üçün yeni maliyyə vəsaitlərinin ayrılmasına icazə verməyi düşünür. Diplomatik mənbələrin verdiyi məlumata görə, bu yeni vəsaitlərin son günlərdə Ukraynanı dron və raket hücumları ilə vurmuş Rusiyaya bir mesaj göndərmək niyyətində olduğu bildirilir. Bu həftə Rusiya, Ukraynanın 2022-ci ilin fevralında başlayan tammiqyaslı işğaldan bəri ən böyük dron hücumu kimi təsvir etdiyi hərbi əməliyyatları həyata keçirib. Bu, Kiyev və digər şəhərləri vuran son
Rusiya hücumları dalğasının bir hissəsidir.
Prezident Tramp bu həftənin əvvəlində Ukraynaya daha çox müdafiə silahı göndərməyi planlaşdırdığına eyham vurmuşdu. Cəmi bir neçə gün əvvəl isə onun administrasiyası bəzi silah tədarüklərini dayandırmışdı. Ağ Ev rəsmisi bu addımı silah təhvil-təsliminin daha geniş qlobal araşdırmasının bir hissəsi kimi izah etmişdi. Ukrayna üçün mümkün yeni maliyyə vəsaitinin mənbəyi hələ dəqiq deyil. Lakin ABŞ rəsmiləri bildiriblər ki, Prezident Trampın əlində sabiq prezident Co Bayden dövründən qalan 3.85 milyard dollarlıq prezident səlahiyyəti var ki, bu da Ukraynaya Amerika hərbi texnikası göndərmək üçün istifadə edilə bilər. Keçmiş rəsmilər həmçinin bildiriblər ki, prezident təxminən 5 milyard dollar dəyərində xarici Rusiya aktivlərini müsadirə edərək vəsaitləri Ukraynaya yönəltmək səlahiyyətinə malikdir, baxmayaraq ki, nə o, nə də sabiq prezident Co Bayden bu səlahiyyətdən istifadə etməyib.
ABŞ 2022-ci ilin əvvəlindən bəri Ukraynaya on milyardlarla dollar hərbi yardım göndərib. Prezident Tramp əvvəllər bu xərcləmələrə tənqidi yanaşmış, Ukrayna və Rusiyanı sülh müqaviləsinə doğru işləməyə təkid etmişdi. O, vaxtaşırı hər iki ölkəyə qarşı sərt çıxışlar edirdi. Son günlərdə
Rusiya hücumları prezidentin qəzəbinə səbəb olmuşdu. Keçən həftə jurnalistlərə Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə telefon danışığından "çox məyus" olduğunu bildirmiş, daha sonra Rusiyanın Ukraynaya zərbələrinin onu Ukraynaya daha çox silah göndərməyə sövq edə biləcəyini irəli sürmüşdü. Tramp çərşənbə axşamı Nazirlər Kabinetinin iclası zamanı jurnalistlərə bildirib ki, “Putin insanlara düzgün münasibət bəsləmir. O, çoxlu insan öldürür. Bu səbəbdən biz Ukraynaya bəzi müdafiə silahları göndəririk və mən bunu təsdiqləmişəm”.
Digər tərəfdən, Prezident Tramp Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenskiyi də tənqid edib. Fevral ayında Ukrayna lideri ilə Oval Ofisdə görüş şifahi mübahisəyə çevrilmiş, bu da ABŞ yardımında qısa fasiləyə səbəb olmuşdu. Tramp Zelenskini müharibəni uzatmaqda ittiham etmişdi.
Tramp: "NATO Ukrayna yardımının xərclərini ödəyəcək"
Bu arada, Prezident Tramp Avropa ölkələrini Ukraynaya dəstək yükünün daha böyük hissəsini öz üzərlərinə götürməyə təkid edir.
NATO cümə günü bəyan edib ki, üzv ölkələrlə ABŞ istehsalı olan sursat və hava hücumundan müdafiə sistemlərinin Ukraynaya "təcili" çatdırılması üzərində işləyir, lakin bunun üçün hər hansı yeni bir mexanizmin yaradılıb-yaradılmadığını izah etməkdən imtina edib. Bir gün əvvəl Prezident Tramp NATO-nun baş katibi Mark Rutte ilə Avropalı tərəfdaşların ABŞ istehsalı olan avadanlıqları alması barədə danışıqlar aparıb.
ABŞ qanunvericiliyi ölkələrdən ABŞ istehsalı olan hər hansı avadanlığı Ukrayna kimi üçüncü tərəfə ötürməzdən əvvəl icazə almağı tələb edir. Həm Tramp, həm də Bayden administrasiyaları dövründə federal hökumət digər ölkələrin Ukraynaya transferlərini təsdiqləmişdi. Cümə axşamı NBC News-a müsahibəsində Prezident Tramp NATO-nun ABŞ-dan silah alaraq Ukraynaya ötürəcəyini irəli sürmüşdü. Bu, siyasətdə kəskin dəyişiklik olardı, çünki keçmişdə NATO bir qurum olaraq qeyri-üzv dövlət olan Ukraynanı birbaşa silahlandırmayıb. Əvəzində, alyansın ayrı-ayrı üzvləri Ukraynaya özləri tərəfindən yardım etməyi seçiblər.
Prezident Tramp NBC News-un müxbiri Kristen Uelkerə deyib: “Biz NATO-ya silah göndəririk və NATO bu silahların 100%-ni ödəyir”. Cümə günü Malayziyada keçirilən mətbuat konfransında NATO planı barədə soruşulduqda, dövlət katibi Marko Rubio hər hansı yeni mexanizmi ətraflı izah etməkdən imtina edib və Avropa ölkələrinin silah alması planlarına istinad edib. Rubio bildirib ki, “Ukraynanın ehtiyac duyduğu bəzi sistemlər Avropanın istehsal etmədiyi sistemlərdir. Onlar bunları ABŞ-dan almalı olacaqlar”.
24 saat
