Evsizlərlə Mübarizədə Yeni Addım
ABŞ prezidenti Donald Tramp cümə axşamı evsizlərlə mübarizə sahəsində mühüm addım atıb. O, şəhər və ştatlara sələfi insanların küçələrdən yığışdırılmasını və müalicəsinin təşkilini asanlaşdıran fərman imzalayıb.
Baş Prokuror Bondi-yə Təlimat
Prezidentin fərmanına əsasən, baş prokuror Pam Bondi-yə ştat və yerli hökumətlərin özlərinə və ya başqalarına təhlükə yaradan şəxsləri məcburi müalicəyə cəlb etmək imkanlarını məhdudlaşdıran məhkəmə presedentlərini ləğv etmək tapşırılıb. Bu fərman həmçinin, federal vəsaitlərin "ictimai asayişi pozan, ciddi psixi problemləri və ya asılılıqları olan" insanların müalicə mərkəzlərinə və digər müəssisələrə köçürülməsinə yönəldilməsini nəzərdə tutur.
"İctimai Təhlükəsizliyi Bərpa Etmək"
Fərmanın mətnində deyilir: "Evsiz insanların uzunmüddətli müəssisələrə yerləşdirilməsi və vətəndaş öhdəliklərindən istifadə etməklə insanlara qayğı göstərilməsi ictimai asayişi bərpa edəcəkdir. Şəhərlərimizi və vətəndaşlarımızı xaos və qorxuya təslim etmək nə evsizlərə, nə də digər vətəndaşlara qarşı mərhəmətlidir. Mənim administrasiyam ictimai təhlükəsizliyin qorunmasına yönəlmiş yeni bir yanaşma tətbiq edəcəkdir."
Ştatlara və Şəhərlərə Prioritet
ABŞ prezidentinin imzaladığı fərman həmçinin Bondi-dən Səhiyyə və İnsan Xidmətləri Departamenti, Mənzil və Şəhərsalma Departamenti və Nəqliyyat Departamenti ilə əməkdaşlıq edərək, açıq qanunsuz narkotik istifadəsi, şəhər düşərgələri və avaralanmaya qadağalar tətbiq edən ştatlara və şəhərlərə federal qrantları prioritetləşdirməyi xahiş edir. Bu barədə ilk olaraq USA Today məlumat yayıb.
Administrasiyanın Bəyanatı
Ağ Evin mətbuat katibi Karoline Leavitt bir bəyanatında deyib: "Prezident Tramp Amerikanı yenidən təhlükəsiz etmək və Amerikada evsizliyə son qoymaq öhdəliyini yerinə yetirir. Küçələrimizdən sərsəri cinayətkarları uzaqlaşdırmaqla və resursları narkotik maddələrdən sui-istifadə proqramlarına yönəltməklə, Tramp administrasiyası amerikalıların öz icmalarında özlərini təhlükəsiz hiss etmələrini və asılılıqdan və ya psixi sağlamlıq problemlərindən əziyyət çəkən şəxslərin lazımi yardımı ala bilmələrini təmin edəcəkdir."
Əvvəlki Təşəbbüslər
Mart ayında Tramp Vaşinqton merinə "şəhərdəki, xüsusən də Dövlət Departamentinin və Ağ Evin yaxınlığındakı bütün evsizlərin düşərgələrini təmizləməyi" çağırıb. O əlavə edib ki, əgər mer bu işi görməyə qadir deyilsə, onda bunu məcburən onlar edəcəklər! Tramp Milli Park Xidmətinə federal torpaqlardakı bütün evsiz düşərgələrini təmizləmək üçün fərman imzalayıb.
Digər Fərmanlar
Prezident həmçinin mart ayında Evsizlik üzrə ABŞ Agentliklərarası Şurasını ləğv etməyə yönəlmiş ayrı bir fərman imzalayıb.
Kampaniya Vədi
Prezident seçki kampaniyası zamanı ölkənin küçələrindən evsiz şəxsləri uzaqlaşdıracağına söz verib.
"Ağ Evə qayıdanda, küçələrimizdən evsizləri uzaqlaşdırmaq üçün hər bir alət, qolu və səlahiyyətdən istifadə edəcəyik" - deyə Tramp 2023-cü ilin yazında yaydığı kampaniya videosunda bildirib.
Oxucu Şərhləri
Bu, məni keçmişdəki oxşar təşəbbüslərə, məsələn, Böyük Depressiyanın dövründəki evsizlərə qarşı həyata keçirilən siyasətlərə aparır. O zamanlar da, evsizliyin "həll edilməsi" adı altında bir çox insan öz hüquqlarından məhrum edilib və hətta fiziki zorakılığa məruz qalıb. Əgər bu fərman da oxşar nəticələrə səbəb olarsa, onun uzunmüddətli sosial və insan hüquqları baxımından mənfi nəticələri ola bilər. Bu səbəbdən, fərmanın təfərrüatlarına və mümkün nəticələrinə diqqətlə yanaşmaq lazımdır. Yalnız "asanlaşdırılma" deyil, ədalətli və insan hüquqlarına hörmət edən bir yanaşma vacibdir.
Prezident Trampın fərmanının təsiri ABŞ-ın evsizlik probleminin mürəkkəbliyini nəzərə alaraq qiymətləndirilməlidir. Bu problem yalnız iqtisadi faktorlarla deyil, həm də əqli sağlamlıq, asılılıq və sosial təcrid kimi amillərlə əlaqədardır. Digər ölkələrdəki evsizliklə mübarizə təcrübələrinin (məsələn, Finlandiyanın evsizliyə holistik yanaşması) ABŞ-dakı siyasətə tətbiq edilməsi barədə araşdırmalar aparılmalı və müqayisəli analiz təqdim olunmalıdır.
Bundan başqa, "müalicə"nin nə dərəcədə effektiv və insani olduğunu da müəyyən etmək vacibdir. Məcburi müalicə insan hüquqlarına zidd ola bilər. Fərmanın uzunmüddətli iqtisadi və sosial nəticələri barədə daha aydın məlumat olmadan, onun həqiqi təsirini qiymətləndirmək mümkün deyil.
Maraqlıdır ki, bu fərmanın həyata keçirilməsi üçün ayrılan maliyyə resurslarının miqdarı və mənbəyi necə olacaq? Bu fərmanın effektivliyini ölçmək üçün hansı meyarlardan istifadə ediləcək?
Bundan əlavə, fərmanın iqtisadi təsirlərini dəqiqləşdirmək vacibdir. Evsizlərin müalicəsinin maliyyələşdirilməsi, yığışdırılma prosesinin dəyəri və insanların yeni yaşayış məkanlarına inteqrasiyası üçün ehtiyac duyulan resurslar nəzərə alınmalıdır. Bu xərclərin effektivliyini və uzunmüddətli perspektivdə xərcə qənaət olub-olmadığını müqayisəli analiz vasitəsilə araşdırmaq faydalı olardı. Digər ölkələrdə evsizliyin aradan qaldırılması üçün həyata keçirilmiş müxtəlif yanaşmaların təhlilini vermək, bu fərmanın effektivliyinin daha obyektiv qiymətləndirilməsinə kömək edər. Məsələn, Skandinaviya ölkələrində evsizliyin sosial məsələ kimi kompleks yanaşma yolu ilə həlli barədə araşdırma aparmaq faydalı ola bilər.
Sonda, əgər bu fərman əslində evsizliyi həll etməkdənsə, sadəcə görünüşünü dəyişdirməyə yönəlibsə, belə bir yanaşma nə qədər etibarlı və davamlıdır?
Digər ölkələrin təcrübələrinə nəzər salsaq, evsizlərin yığışdırılmasının uzunmüddətli həll olmadığını görərik. Bəzi Avropa ölkələrində həyata keçirilən sosialyönümlü proqramlar, evsizlərə sosial dəstək, mənzil və iş imkanları təmin edərək daha effektiv nəticələr vermişdir. Bu yanaşma, yalnız problemin görünən tərəfini gizlətmək əvəzinə, əsas səbəblərinə yönələrək daha davamlı bir həll təklif edir.
Əlavə olaraq, fərmanın maliyyə təsiri də nəzərə alınmalıdır. İnsanları küçələrdən yığışdırmaq, onlara alternativ mənzil və müalicə təmin etməkdən daha ucuza başa gələ bilər, amma bu, uzun müddətli perspektivdə daha baha başa gələ bilər. Çünki problemin kökü həll olunmadığı üçün evsizliyin yenidən artması riski yüksək olur.
Sonda belə bir sual ortaya çıxır: Bu fərmanın əslində evsizliyi azaltmaq və yoxsulluğu aradan qaldırmaq məqsədi daşıması nə dərəcədə doğru, yoxsa əsas məqsəd seçkilər ərəfəsində ictimai görüntünü düzəltməkdir?
Şərh Yaz