Türkiyənin Yeni Dəniz Qoruma Sahələri Milli Dəniz Planına Əlavə Olundu

Dəniz Qoruma Sahələrinin Xəritəsinə Yeni Bölgələr Əlavə Edildi

Xarici İşlər Nazirliyinin məlumatına əsasən, bu yenilənmə Ankara Universitetinin Dəniz Hüququ üzrə Milli Araşdırma Mərkəzi (DEHUKAM) tərəfindən müvafiq qurumların dəstəyi ilə hazırlanaraq ötən ay YUNESKO-ya bağlı Hökumətlərarası Okeanoqrafiya Komissiyasına (HOK) qeydə etdirilmiş xəritəyə işlənib.

Dəniz Ekosisteminin Qorunması Planlaşdırılır

Dəniz Qoruma Sahələri (DKS) arasında Şimali Ege və Fəthiyə-Kaş sahillərində yerləşən iki bölgə xüsusi diqqət çəkir. Türkiyənin ətraf dənizlərində əlavə DKS-lərin də elan ediləcəyi bildirilir. Bu sahələrdə ekosistemin qorunması və ətraf mühitlə bağlı tədbirlərin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur.

Həmçinin, adıçəkilən DKS-lərin dənizlərdə sərbəst naviqasiyaya təsir etməyəcəyi də öyrənilib. Kənd Təsərrüfatı və Meşəçilik Nazirliyi ilə Ətraf Mühit, Şəhərsalma və İqlim Dəyişikliyi Nazirliyi arasında DKS-lərin statusu və qanunvericiliyi ilə bağlı koordinasiya işləri davam edir.

Türkiyə Ətraf Dənizlərinə Sahib Çıxır

Ətraf Mühit, Şəhərsalma və İqlim Dəyişikliyi Nazirliyi daha əvvəl Finike sahillərində "Finike Sualtı Dağları Xüsusi Ətraf Mühitin Mühafizəsi Bölgəsi" elan etmişdi. Bu barədə Nazirlər Kabinetinin Qərarı 16 avqust 2013-cü il tarixli 28737 nömrəli Rəsmi Qəzetdə dərc olunub. Fəthiyə-Kaş sahillərində yaradılan Dəniz Qoruma Sahəsi ilə Türkiyənin Aralıq dənizində qoruduğu ətraf mühit sahələrinin əhatə dairəsinin genişlənməsi, ölkənin ətraf dənizlərə getdikcə daha çox sahib çıxdığını göstərir.

Dəniz Məkan Planlaması Koordinasiya Şurası Yaradıldı

Türkiyənin aprel ayında elan edilən və iyun ayında HOK-a qeydə etdirilən Dəniz Məkan Planlamasının daha da inkişaf etdirilməsi və qurumlararası koordinasiyanın təmin edilməsi məqsədilə "Dəniz Məkan Planlaması Koordinasiya Şurası"nın yaradılmasına dair Prezident Fərmanı 24 iyul 2025-ci ildə Rəsmi Qəzetdə dərc olunub.

Bu çərçivədə, Şuranın mütəmadi olaraq toplaşaraq Türkiyənin ətraf dənizlərindəki sektoral fəaliyyətlərin ətraf mühitə təsirlərini qiymətləndirməsi, habelə bu sahədə qurumlararası koordinasiyanı təmin etməsi nəzərdə tutulur. Şuranın katibliyi və koordinasiya, eləcə də tətbiqatlarının izlənməsi Xarici İşlər Nazirliyi tərəfindən həyata keçiriləcək.

Afina’nın Dəniz Parkları Türkiyənin Hüquqlarını Pozurmu?

Yunanıstan 21 iyul 2025-ci ildə İon və Ege dənizlərində iki dəniz parkı elan etdi. Əsasən, dəniz parkları dənizin müəyyən bir bölgəsini qorumaq məqsədilə qurulan, dayanıqlığı dəstəkləyən faydalı vasitələrdir.

Türkiyənin də dəniz ətrafını qorumaq sahəsində təcrübəsi var və ölkə bu sahələrin sayını artırmağı hədəfləyir. Yunanıstanın birtərəfli addımlarını və Egedə faktiki vəziyyət yaratmasını Türkiyənin qəbul etməyəcəyi hamıya məlumdur. Beynəlxalq müqavilələrlə Yunanıstana təhvil verilməmiş ada, adacıq və qayalıqlardan ibarət Coğrafi Formasiyalar ("boz zonalar") üzərindəki tətbiqlər də daxil olmaqla, Yunanıstanın Egedəki bu cəhdləri heç bir hüquqi nəticə doğurmaz.

Bu təşəbbüslərin Türkiyənin qanuni hüquqları və maraqları üzərində də heç bir təsiri ola bilməz. Türkiyənin bu mövzudakı mövqeyini Xarici İşlər Nazirliyi təkrar bəyan edib və qeydə aldırıb (9 aprel 2024 və 21 iyul 2025-ci il tarixli açıqlamalar). Yunan tərəfdaşlarla keçirilən görüşlərdə də bu məsələlər vurğulanır. Bütün bunlarla yanaşı, Türkiyə də cavab addımları atıb və atmaqda davam edir.

Türkiyənin İşləri Tamamlandı

Xatırladaq ki, Türkiyə ötən aylarda bütün dənizlərini əhatə edən Dəniz Məkan Planlamasını ictimaiyyətə açıqlamış və BMT-nin müvafiq təşkilatına qeydə etdirmişdi. İndi isə, Xarici İşlər Nazirliyi və müvafiq qurumların koordinasiyası ilə dəniz qoruma sahələrinə dair bir müddətdir aparılan işlər tamamlanıb. Şimali Egedə, Gökçeada sahillərində və Aralıq dənizində, Finike sahillərində yeni dəniz qoruma sahələri elan edilir.

Adıçəkilən iki dəniz qoruma sahəsi Dəniz Məkan Planlaması xəritəsinə daxil edilir və işlənir. İlgili iqtisadi sektorların fəaliyyətinə mane olmadan, qarşıdakı dövrdə hər dənizdə olacaq şəkildə bu sahələrin sayı artırılacaq. Beynəlxalq dəniz hüququ Ege kimi yarı-qapalı dənizlərdə sahil dövlətləri arasında ətraf mühit mövzuları da daxil olmaqla əməkdaşlığı təşviq edir. Türkiyə Yunanıstana bu istiqamətdə çağırış etməyə davam edir. Eyni zamanda inkişafları izləyir və cavab addımları atır.

Əsasən hər iki ölkənin də davam etdirmək istədiyi ruhu əks etdirən və Prezident Ərdoğan ilə Yunanıstanın Baş naziri Mitsotakis tərəfindən 7 dekabr 2023-cü ildə imzalanan “Dostluq Münasibətləri və Yaxşı Qonşuluq Haqqında Afina Bəyannaməsi” çərçivəsində problemlərin beynəlxalq hüquq, ədalət və yaxşı qonşuluq prinsipləri əsasında həlli üçün səmimi və əhatəli bir yanaşmanın qəbul edilməsi gərəkdiyinə dair mövqe Türkiyə tərəfindən qorunur.

24 saat