Açar sözlər: <mark style=" text-decoration:underline;">qubernator seçkiləri</mark>, <mark style=" text-decoration:underline;">siyasi arenası</mark>
Viskonsin Qubernatoru Toni Evers Üçüncü Dəfə Namizədliyini İrəli Sürməyəcək
Viskonsin ştatının Demokrat qubernatoru Toni Evers cümə axşamı gözlənilməz bir qərarla 2026-cı ildə keçiriləcək qubernator seçkiləri üçün namizəd olmayacağını açıqladı. Bu qərar ştatın siyasi arenası üçün yeni bir dövrün başlanğıcı deməkdir.
Açıq Qubernator Yarışı
Eversin istefası ilə Viskonsin 16 ildə ilk dəfə açıq qubernator seçkiləri ilə üzləşəcək. Bu, həm Demokratlar, həm də Respublikaçılar üçün böyük bir fürsət yaradır. Demokratlar, yeni seçki xəritələri sayəsində Qanunverici Məclisə nəzarəti ələ keçirməyə çalışacaqlar, eyni zamanda iki Konqres dairəsini də hədəfə alıblar.
Eversin Qərarları və Mübahisələri
Qanunverici Məclis 2011-ci ildən bəri Respublikaçıların nəzarətindədir. Bəzi Demokratlar, 73 yaşlı Eversin üçüncü dəfə namizəd olacağına və Demokratların nəzarətində olan bir məclislə işləmə imkanı əldə edəcəyinə ümid edirdilər. Lakin Eversin bu qərarı, ştatın siyasi arenası üçün yeni bir ssenari yaratdı.
Eversin İrsi
Evers, vəzifədə olduğu müddətdə bir sıra mübahisəli qərarlar qəbul edib. COVID-19 pandemiyası zamanı məktəbləri və qeyri-vacib biznesləri bağlamaq, maska tələbini tətbiq etmək və aprel ayında keçirilən prezident seçkilərini təxirə salmağa çalışmaq kimi addımlar Respublikaçıların qəzəbinə səbəb olmuşdu.
Qanunvericiliklə Münasibətlər
Respublikaçılar, Eversin təyinatlarından 21-ni rədd edərək ənənəni pozdular. Onlar həmçinin Medicare-ni genişləndirmək, marixuananı leqallaşdırmaq və uşaq baxımı, K-12 məktəbləri və ali təhsilə daha çox vəsait ayırmaq da daxil olmaqla bir çox təklifini blokladılar.
Vetonun Gücü
Evers, geniş veto səlahiyyətlərindən istifadə edərək Respublikaçıların bir çox mühafizəkar prioritetlərinin həyata keçirilməsinin qarşısını aldı. Bunlara səsvermə tələblərini sərtləşdirmək, silah hüquqlarını genişləndirmək, özəl məktəb vauçer proqramını genişləndirmək və sələfi kimi abortları əldə etməyi çətinləşdirmək daxildir.
Əməkdaşlıq Nümunələri
Evers, Respublikaçılarla birlikdə ən son dövlət büdcəsini qəbul etdi. Bu büdcəyə GOP tərəfindən prioritetləşdirilən 1,5 milyard dollarlıq vergi endirimi və həm K-12 xüsusi təhsili, həm də Viskonsin Universiteti üçün daha çox maliyyə vəsaiti daxil idi. Evers həmçinin Respublikaçılarla birlikdə Milwaukee şəhərində "Brewers"i saxlamaq və yerli hökumətlərə daha çox pul yönəltmək üçün çalışdı.
Seçki Xəritələrinin Yenidən Çəkilməsi
Evers, Viskonsin qanunvericilik sərhədlərinin yenidən çəkilməsi üçün təzyiq göstərdi. Bu, 2023-cü ildə liberal ədalət mühakiməçiləri çoxluq əldə etdikdən sonra Dövlət Ali Məhkəməsi tərəfindən əmr edildi. Respublikaçılar tərəfindən çəkilmiş və on ildən artıqdır ki, qüvvədə olan xəritələr, ölkədə ən çox qərəzli hesab edilirdi. Evers tərəfindən çəkilən yeni xəritələr Demokratlar üçün daha əlverişlidir və onlara keçən noyabr seçkilərində yerlərini artırmağa kömək etdi.
Namizədlər Kimlər Olacaq?
Açıq yarışın bir neçə Demokrat və Respublikaçı namizədi cəlb edəcəyi gözlənilir. Potensial namizədlər arasında Baş prokuror Coş Kaul, qubernator müavini Sara Rodriqes, senator Kelda Roys, dövlət katibi Sara Qodlevski, Milwaukee meri Cavalier Conson və Milwaukee dairəsinin icra başçısı Devid Krouli var.
Respublikaçı Namizədlər
Vaşinqton dairəsinin icra başçısı Coş Şoemann və Milwaukee iş adamı Bill Berrien Respublikaçılar kimi yarışırlar. ABŞ Konqresinin üzvü Tom Tiffani və senator Meri Felzkovski də namizəd ola bilərlər.
Son Açıq Yarış
Qubernator üçün son açıq yarış 2010-cu ildə olmuşdu. Həmin vaxt Demokrat qubernator Cim Doyl üçüncü dəfə namizəd olmaqdan imtina etmişdi. Respublikaçı Scott Walker həmin il qalib gəldi və 2018-ci ildə Evers tərəfindən məğlub edilməzdən əvvəl iki müddət vəzifədə qaldı.
Viskonsin Siyasətinin Nümayəndəsi
Evers, 2024 Demokratik Milli Konqresində "Kamala Harris üçün səs verməkdən məmnun olduğunu" söyləyərək viral olmuşdu. Yenidən seçildikdən sonra, Evers tez-tez cansıxıcı olaraq təsvir edildiyini qeyd etdi, lakin "Məlum olur ki, cansıxıcılıq qalib gəlir".
Oxucu Şərhləri
Lakin, Eversin qərarının ətraflı səbəbləri məqalədə aydın şəkildə göstərilməyib. Bu, qərarın arxasındakı motivasiyaları daha da araşdırmaq üçün dərin təhlillərə ehtiyac olduğunu göstərir. Məntiqə əsaslanan qiymətləndirmə aparmaq üçün Eversin siyasi karyerasının son illərini, ölkədəki ümumi siyasi iqlimini və Viskonsin ştatında baş verən hadisələri nəzərə almaq vacibdir. Eversin bu qərarı keçmiş qubernatorların oxşar qərarlarından nə qədər fərqlənir, ya da daha çox oxşayır, bu, yalnız əlavə məlumatlar əldə olunduqdan sonra aydınlaşa bilər. Beləliklə, qərarı yalnız bir fakt kimi deyil, daha geniş kontekstdə siyasi bir hadisə kimi təhlil etmək zəruridir.
Keçmişə nəzər saldıqda, 1990-cı illərdə ABŞ-da bir çox qubernatorlar, uzun illər davam edən hakimiyyətlərindən sonra, ya öz istəkləri ilə, ya da ictimai təzyiq altında, səlahiyyətlərini təhvil verməyə məcbur olmuşdular. Bu halların bəzilərində, qubernatorlar daha yüksək siyasi məqamlara doğru irəliləmək istəyindən, digərlərində isə düşən reytinqləri və ya hər hansı bir siyasi qalmaqaldan qaçmaq istəyindən irəli gəlirdi.
Toni Eversin hadisəsi bu hadisələrlə bəzi oxşarlıqlara malik olsa da, əsas fərq, Eversin qərarının gözlənilməz olmasıdır. Bu, ictimai rəydən və ya siyasi məcburiyyətdən deyil, şəxsi səbəblərdən irəli gəlir. Bu halda, keçmişdəki hadisələrin təhlili, siyasi liderlərin gələcək qərarlarını tam olaraq proqnozlaşdırmağın mümkün olmadığını göstərir. Eversin qərarının ardınca yaranacaq siyasi boşluğun necə doldurulacağı və bu hadisənin 2026-cı il seçkilərinə necə təsir edəcəyi, gələcək hadisələrin göstərəcəyi bir sualdır. Müxtəlif siyasi qüvvələrin bu dəyişən şəraitə necə uyğunlaşacağı maraqlı bir siyasi müşahidə obyekti olacaqdır.
Şərh Yaz