Yeni Qanun Layihəsi və Məqsədləri
Azərbaycanda istilik təchizatını tənzimləyən yeni qanun layihəsi Milli Məclisdə üçüncü oxunuşda qəbul edilib. Bu qanuna əsasən, gələcəkdə inşa ediləcək çoxmənzilli yaşayış binalarında mərkəzləşdirilmiş
istilik sistemlərinin tətbiqi məcburi olacaq. Dəyişikliklərin əsas məqsədi enerji təhlükəsizliyi, enerjidən səmərəli istifadə və ətraf mühitin qorunmasıdır. Energetika nazirinin müavini Elnur Soltanovun Milli Məclisdə keçirilən dinləmələrdəki açıqlamasına görə, yeni qanun qüvvəyə mindikdən sonra bu binalara
təbii qaz verilməyəcək. Bu addımın daha təhlükəsiz yaşayış mühiti təmin edəcəyi bildirilir.
Potensial Çətinliklər və Narahatlıqlar
Bu yanaşma bir sıra çətinliklər yarada bilər. Fərdi qazan sistemlərinin ləğvi və mərkəzləşdirilmiş təchizatın tətbiqi vətəndaşlar üçün əlavə maliyyə xərcləri deməkdir. Əlavə olaraq,
təbii qaz təchizatının dayandırılması ilə elektrik enerjisinə tələbatın artacağı proqnozlaşdırılır ki, bu da mövcud enerji infrastrukturuna əlavə yük gətirəcək. Xüsusilə qış aylarında enerji sisteminin hazırkı yüklənmə problemləri nəzərə alındıqda, yüzlərlə binanın əlavə elektrik enerjisinə keçməsi elektrik kəsintilərinə səbəb ola bilər. Mərkəzləşdirilmiş istilik təchizatının quraşdırılması, texniki xidmətləri və istifadəsi fərdi sistemlərdən daha baha başa gələ bilər. Qanun yalnız yeni tikililərə aid olsa da, tətbiqin gələcəkdə genişlənməsi mövcud mənzillərin sahibləri üçün də əlavə xərclərə səbəb ola bilər. Keçmişdə mərkəzləşdirilmiş istilik təchizatında problemlər yaşanırdı; yeni sistemin bu çatışmazlıqları aradan qaldıra biləcəyi sual altındadır. Qiymətlərin süni şəkildə artırılması da narahatlıq doğuran məsələlərdəndir. Tariflərin şəffaf hesablanması və vətəndaşların hüquqlarının qorunması burada başlıca amil olaraq qalır.
Beynəlxalq Təcrübənin Dərsləri
Bir sıra Avropa ölkələrində, o cümlədən İsveç, Danimarka və Almaniyada mərkəzləşdirilmiş
istilik sistemləri geniş tətbiq olunur. Bu sistemlər tamamilə bazar prinsiplərinə əsaslanır, vətəndaşların seçim azadlığı var və təchizatçılar arasında rəqabət mövcuddur. Həmçinin, bərpaolunan enerji mənbələrinin istifadəsi təşviq edilir və aztəminatlı ailələr üçün dövlət subsidiyaları təqdim olunur. Postsovet məkanında Polşa, Latviya və Ukrayna kimi ölkələrdə hələ də mərkəzləşdirilmiş sistemlər istifadə edilsə də, fərdi sistemlərə keçidə şərait yaradılır. Dövlət bəzi hallarda vətəndaşlara alternativ sistem seçmək imkanı verir, fərdi qazan sistemlərinə keçidi maliyyələşdirir və ictimai rəyə önəm verir. Çin enerji səmərəliliyinə nail olmaq üçün istilik təchizatını müasir texnologiyalarla yeniləyir, sosial vəziyyəti nəzərə alaraq bəzi regionlarda dövlət dəstəyi tətbiq edir. Cənubi Koreyada isə həm fərdi, həm də mərkəzləşdirilmiş sistemlər yanaşı istifadə olunur. Ümumilikdə, beynəlxalq təcrübə islahatlar zamanı ictimai rəyin öyrənilməsi, həssas qruplara kompensasiya, istehlakçının seçim hüququnun qorunması, şəffaf tariflər və enerji
infrastrukturunun hazır vəziyyətdə olmasını əsas prinsip kimi göstərir.
Ekspert Rəyi: Alternativlərin Zəruriliyi
Əmlak məsələləri üzrə ekspert Elnur Fərzəliyev mövzu ilə bağlı fikirlərini bölüşüb. Onun sözlərinə görə, Avropa ölkələrində çoxmənzilli binalarda adətən
təbii qazdan istifadə olunmur, istilik təchizatı əsasən elektrik enerjisi və digər alternativ texnologiyalar vasitəsilə təmin edilir. Elnur Fərzəliyev təəssüflə qeyd edib ki, ölkəmizdə, xüsusən də yeni tikililərin əksəriyyətində mərkəzləşdirilmiş istilik təchizatı mövcud deyil, bu da vətəndaşları fərdi qazan aparatları almağa məcbur edir. O vurğulayır ki, yüzlərlə mənzilin yerləşdiyi binalarda hər birinin ayrı-ayrı qazla işləyən sistemləri ətraf mühitə ciddi ziyan vurur, havaya yayılan zərərli qazlar ekoloji tarazlığı pozur. Ekspertə görə, çoxmənzilli binalara
təbii qaz təchizatının dayandırılması ekoloji cəhətdən əsaslı bir qərar ola bilər. Lakin belə bir addım atılmazdan əvvəl vətəndaşların istiliklə təminatı məsələsi dövlət səviyyəsində ciddi şəkildə həll edilməlidir; binalar müasir, mərkəzləşdirilmiş sistemlərə qoşulmalıdır. Mətbəxlərdə
təbii qaz əvəzinə elektrik cihazları istifadə ediləcəksə, elektrik enerjisinin qiymətləri də nəzərə alınmalıdır, çünki elektriklə işləyən cihazların sərfiyyatı qazla müqayisədə daha yüksək xərc tələb edir. Elnur Fərzəliyev yekun olaraq bildirib ki,
istilik sistemləri dövlət dəstəyi ilə yenidən qurulub alternativ enerji üsullarına keçid təmin olunarsa, qanunvericilikdə dəyişikliklərin edilməsi və ya qaz təchizatının məhdudlaşdırılması məntiqli olar. Əks halda, bu cür dəyişikliklər vətəndaşların sosial vəziyyətinə mənfi təsir göstərə və cəmiyyətdə haqlı narazılığa səbəb ola bilər.
24 saat
