ABŞ-Avropa İttifaqı arasında ticarət sazişi riski azalıb
ABŞ prezidenti Donald Tramp, Avropa İttifaqı (Aİ) ilə ticarət sazişi imzalamaq şansının azaldığını açıqlayıb. Bu bəyanat, Ağ Evin Aİ və digər ölkələrlə ticarət müqavilələri bağlamaq üçün təyin etdiyi avqustun 1-i son tarixinə yaxınlaşdığı bir vaxta təsadüf edir.
Tramp Şotlandiyaya səfər etməzdən əvvəl açıqlama verdi
Prezident Tramp bu şərhləri Şotlandiyaya dörd günlük səfərə yola düşməzdən əvvəl verib. Onun sözlərinə görə, administrasiyasının Aİ ilə ticarət sazişi bağlamaq ehtimalı "50/50-dən azdır". Əgər ABŞ və Aİ razılığa gələ bilməsələr, prezident tərəfindən ittifaqın 27 üzv ölkəsindən idxala 30% tarif tətbiq etmək təhdidi var.
Avqustun 1-i son tarixdir
Avqustun 1-dən etibarən bir çox başqa ölkələr də yüksək tariflərlə üzləşə bilər. Yalnız bu tarixə qədər müqavilə bağlayanlar istisna təşkil edəcək. ABŞ son zamanlarda Yaponiya, Çin, İndoneziya, Filippin və Böyük Britaniya ilə ticarət müqavilələrinin əsaslarını elan edib, lakin hələ də bir çox detalın tamamlanması gözlənilir. İqtisadçılar sələfi ölkələrlə münasibətlərdə ticarət sazişi əldə olunmasının vacibliyini vurğulayırlar.
Ticarət sazişi gözləntiləri azalıb
Prezident Trampın son bəyanatı, ABŞ və Aİ arasında ticarət sazişi əldə olunacağına dair ümidləri azaldıb. İki tərəf arasında danışıqlar davam edərkən, avqustun 1-i son tarix yaxınlaşdıqca gərginlik artmaqda davam edir.
Oxucu Şərhləri
Bu müəyyənsizlik fonunda, ABŞ və Aİ arasında ticarət əlaqələrini daha effektiv şəkildə idarə etmək üçün sektoral yanaşma təklif edərdim. Yəni, əvvəlcə, enerji, kənd təsərrüfatı və ya texnologiya kimi daha dar sahələrə fokuslanaraq, daha kiçik, idarə olunan sazişlər bağlanıb, daha sonra bu sazişlər genişləndirilə bilər. Bu yanaşma, genişmiqyaslı bir razılaşmanın çətinliklərini azaltmaqla yanaşı, hər iki tərəf üçün daha tez və konkret nəticələr verə bilər. Bu, həm də siyasi müqavimətin azaldılmasına kömək edə bilər. Beləliklə, hər iki tərəfin qarşılıqlı faydaları üzərində fokuslanan, çox tərəfli və addım-addım yanaşma daha effektiv bir yol ola bilər.
Mən hesab edirəm ki, bu cür mühüm ticarət sazişlərinin tək bir şəxsin qərarına bağlı olmaması üçün daha sistemli yanaşma lazımdır. Məsələn, ABŞ Kongresi və Avropa Parlamenti arasında daha yaxşı əlaqələndirmə mexanizmləri yaradılaraq, ticarət danışıqlarına daha çox şeffaflıq və demokratik nəzarət əlavə edilə bilər. Bu, həmçinin potensial risklərin daha erkən aşkarlanmasına və daha uzlaşma əsaslı danışıqlara imkan yaradacaqdı. Hətta müstəqil bir beynəlxalq komissiyanın yaradılması və sağlam qərarlar üçün analitik qiymətləndirmələrin nəzərə alınması da səmərəli bir yol ola bilər. Beləliklə, prezidentin fərdi meyllərindən asılı olmayaraq, ticarət siyasəti daha sabit və proqnozlaşdırıla bilər.
Mən düşünürəm ki, problemə alternativ bir yanaşma olaraq, ABŞ və Aİ arasında daha kiçik, daha iddialı olmayan, spesifik sektorlara yönəlmiş ticarət razılaşmaları bağlamaq məqsədəuyğundur. Məsələn, texnologiya, kənd təsərrüfatı və ya avtomobil sənayesi kimi spesifik sahələrdə müqavilələr bağlamaq, daha geniş bir sazişə nail olmaq üçün daha realist və az riskli bir yanaşma ola bilər. Bu, siyasi müzakirələri sadələşdirə, müqavilənin müddəalarını daha aydın və əlçatan edə bilər. Daha kiçik, sektoral sazişlər daha sürətli razılaşdırıla bilər və əgər uğurlu olsa, daha böyük bir ümumi saziş üçün yol açar. Bu, həm ABŞ, həm də Aİ üçün daha az riskli və daha çox fayda gətirə bilər.
Şərh Yaz