ABŞ-dan deportasiya olunanlar Meksikada yeni həyata başlayırlar
Deportasiya olunanların yeni ümid yeri
Tixuana, Meksika – San Dieqodan cəmi üç mil məsafədə, ABŞ-Meksika sərhədinin digər tərəfində deportasiya olunanlar yeni bir həyata başlayırlar. Onların arasında 19 il ABŞ-da yaşamış meksikalı immiqrant Xuan Karlos da var. İyunun 24-də onun tikinti briqadası təchizat almaq üçün Kaliforniyanın Sənaye Şəhərindəki Home Depot-da dayanarkən federal immiqrasiya agentləri tərəfindən mühasirəyə alınıb.
"Mən onları görən kimi qaçmağa çalışdım" deyən Xuan Karlosun həbsi mobil telefonla lentə alınıb. O, deportasiya sənədlərinə imza atmazdan əvvəl ABŞ İmmiqrasiya və Gömrük Mühafizəsi (ICE) həbsxanasında iki həftə keçirdiyini bildirib.
"Los-Anceles mənə çox şey verdi," Xuan Karlos CBS News-a bildirib. "Mənə imkanlar verdi. Mənə başqa cür həyat verdi... Özümü evimdəki kimi hiss edirdim. Amma hər şeyin bir səbəbi var."
Xuan Karlosun həbsinin videosu Audree adlı gənc bir qadın tərəfindən qeydə alınıb və internetdə yerləşdirilib. O, CBS News-a bildirib ki, hadisədən şoka düşüb, lakin videonun yerləşdirilməsinin onun ailəsinə kömək edəcəyinə ümid edir.
Sərhəddə yeni həyat
"Mənə ən çox təsir edən o oldu ki, əminəm ki, onların o gün çölə çıxmamaqla bağlı bir hissləri var idi, lakin onların pula ehtiyacı var idi" deyə o əlavə edib. CBS News ICE agentləri tərəfindən həbs olunan və daha sonra deportasiya edildikdən sonra tanış olmadıqları bir ölkədə qalan bir neçə sənədsiz immiqrantla danışıb.
Yanvar ayında Meksika hökuməti kütləvi deportasiyalara hazırlaşaraq ABŞ ilə sərhəd boyunca sığınacaqlar qurduğunu elan etdi. Həmin müəssisələrdən biri olan "Flamingo's" əvvəllər tədbirlər üçün məkan olub. Prisila Rivas Al Otro Lado üçün sərhədyanı deportasiya koordinatorudur.
Rivas bildirir ki, müəssisənin 3000 nəfərlik tutumu var, lakin bir dəfəyə yalnız təxminən 100 nəfər saxlanılıb. Rivas yeni deportasiya olunanların Meksikadakı yeni həyatlarına inteqrasiya etmələrinə kömək edir – işə müraciət etmək, sığınacaq tapmaq və yaxınları ilə əlaqə yaratmaq üçün təlimatlar təklif edir. Lakin o deyir ki, bütün deportasiya olunanlar resursların olduğu yerlərə göndərilmir.
"Tapachula-ya, Meksikanın cənub sərhədinə uçuşlar var," Rivas deyib. "Yəni, digər yerlərə deportasiya olunan insanların başına nə gəlir?"
ABŞ-a qayıtmaq arzusu
ICE agentləri taktika ilə daha aqressiv davransalar belə, prezident Trampın vəd etdiyi kütləvi deportasiyalar tam olaraq reallaşmayıb. Bu həftə CBS News tərəfindən əldə edilən rəqəmlərə görə, ICE prezident Trampın ofisə qayıtdığı ilk ildə 300,000-dən çox deportasiya qeydə almağa hazırlaşır ki, bu da Obama administrasiyasından bəri ən yüksək göstərici olacaq. Lakin bu rəqəm hələ də Tramp administrasiyasının hədəflədiyi bir milyon illik deportasiyadan xeyli aşağıdır. Daxili Təhlükəsizlik Departamenti Trampın ikinci müddətinin əvvəlindən bəri 13,000-dən çox öz-deportasiya qeydə alıb.
Özünü deportasiya etməyi seçənlərdən biri Kubadan olan immiqrant Uliserdir. 15 yaşında o, bir nəfəri ölümcül şəkildə güllələyib və 2024-cü ildə azad edilməzdən əvvəl növbəti 19 ili ABŞ həbsxanasında keçirib. O, bundan qısa müddət sonra deportasiya əmri almışdı və müntəzəm olaraq immiqrasiya yoxlanışlarında iştirak edirdi. Lakin ABŞ-da immiqrasiya təminatı gücləndikcə, o, həbs oluna biləcəyindən narahat idi. Kuba deportasiya olunanları qəbul etmədiyindən, onun başqa yerə göndərilmə riski var idi.
"Mənim üçün, ABŞ-ın məni Salvador və ya Cənubi Sudana göndərməsi böyük risk idi" deyir. "Bu asan seçim idi... Onların məni getmək seçimi olmayan bir ölkəyə göndərmələrinə icazə vermək və ya sadəcə qərar verib buraya, Meksikaya gəlmək, burada həyatda daha yaxşı imkanlarım olacaq."
Yanvarın 1-dən iyunun 24-dək İmmiqrasiya və Gömrük Mühafizəsi tərəfindən deportasiya olunan təxminən 100,000 nəfərdən 70,583-ü məhkum edilmiş cinayətkarlar olub. Lakin məlumatlar onu da göstərir ki, sənədləşdirilmiş pozuntuların əksəriyyəti yol hərəkəti və ya immiqrasiya ilə bağlı olub. Sənədlər göstərib ki, 1%-dən az hissəsinin qətlə görə məhkumluğu var.
Uliser immiqrantları qınayan hekayələr eşitdikdə peşmançılıq hissi keçirdiyini deyir.
"Mən həbsxanada olanda çox düşündüm" deyə Uliser CBS News-a bildirib. "Onlar bu bəhanədən yalnız işləyən və daha yaxşı həyat sürməyə çalışan insanları hədəfə almaq üçün istifadə edirlər."
Uliser azad edildiyi aylardan bəri satış inkişafı üzrə nümayəndə kimi yeni bir karyera üçün məşq keçə bilib. O, Meksikada yenidən başlayanlar üçün dəstək sistemi olmağa ümid edir.
"Çoxlu insanlar gəlir" deyə o əlavə edib. "Onlar həbsxanadan çıxacaqlar, hətta buraya, Meksikaya deportasiya olunacaqlar. Əgər mən hər hansı bir şəkildə kömək edə bilsəm, qurbanımın və onun ailəsinin şərəfinə eyni şeyi etməyə davam edəcəyəm."
Deportasiya olunan digərləri CBS News-a ABŞ-a qayıtmaq istədiklərini, lakin sərt məhdudiyyətlərlə sərhədi keçməyin yeganə yolunun qeyri-qanuni və bahalı olacağından narahat olduqlarını bildiriblər.
Oxucu Şərhləri
Bu məsələnin həlli üçün ikitərəfli əməkdaşlıq və uzunmüddətli strateji planlama tələb olunur. Deportasiya olunanların uğurlu reinteqrasiyası üçün hansı effektiv strategiyalar işləyə bilər və bu strategiyaların icrası üçün hansı qlobal və regional əməkdaşlıq mexanizmləri qurulmalıdır?
Ancaq iki hadisə arasında vacib bir fərq var: kommunikasiya və informasiya texnologiyalarının inkişafı. Hazırkı dövrdə deportasiya olunanlar sosial media və digər vasitələr vasitəsilə əlaqə saxlaya, dəstək axtara və məlumat əldə edə bilirlər. Bu, onların keçmişdəki deportasiya olunanlara nisbətən daha yaxşı uyğunlaşma şansını artırır.
Lakin bu, problemin həll olunduğunu göstərmir. Keçmişdə baş vermiş deportasiyaların təcrübəsi göstərir ki, sosial və iqtisadi inteqrasiya uzun bir prosesdir və yalnız maddi dəstəklə deyil, həm də psixoloji və sosial dəstəklə əldə oluna bilər. Məqalədə bu cür dəstəyin mövcudluğu və effektivliyi haqqında məlumat çatışmazlığı səbəbindən, bu mövzunun daha geniş araşdırılması vacibdir. Hazırkı deportasiya hallarının gələcək nəticələri haqqında etibarlı bir nəticə çıxarmaq üçün, həm də uzunmüddətli sosial-iqtisadi təsirlərini araşdıran genişmiqyaslı araşdırmalar aparılmalıdır.
Bu hadisənin hazırkı vəziyyətdən fərqi odur ki, 1930-cu illərdəki deportasiyalar daha çox iqtisadi məqsədlərə xidmət edirdi, halbuki indiki deportasiyalar əsasən miqrasiya qanunvericiliyinin pozulması ilə əlaqədardır. Lakin hər iki hadisə də deportasiya olunanların sosial və iqtisadi cəhətdən çətinlik çəkdiyini göstərir.
1930-cu illərin hadisəsindən alınan əsas dərs ondan ibarətdir ki, kütləvi deportasiyalar həm deportasiya olunanlar üçün, həm də qəbul edən ölkələr üçün ciddi sosial və iqtisadi nəticələrə səbəb ola bilər. Hazırkı vəziyyətin fərqli olmasının səbəbləri, əlbəttə, müxtəlifdir, amma keçmişin təcrübəsinin bu cür hadisələrin idarə olunması üçün dərslər verə biləcəyi şübhəsizdir. Məsələn, deportasiya olunanlara inteqrasiya proqramları təklif olunması, onların yeni həyatlarını qurmaq üçün lazımi resurslarla təmin edilməsi əhəmiyyətlidir. Məqalədə bu cür dəstək proqramlarının mövcudluğu və effektivliyi barədə məlumatın olmaması diqqət çəkir. Bu cür məlumatlar oxucunun vəziyyəti daha tam başa düşməsinə kömək edərdi.
Məqalədə təklif olunan həll yolları yoxdur. Bunun əvəzinə, ikitərəfli əməkdaşlığa əsaslanan bir təşəbbüs təklif edərdim. ABŞ və Meksika hökumətləri birgə bir proqram hazırlaya bilərlər ki, deportasiya olunanlara iş tapmaqda, yaşayış yerləri təmin etməkdə və yeni icmalara inteqrasiya etməkdə kömək olsun. Bu proqram peşə təlimləri, dil kursları, və mikro-kredit imkanlarını əhatə edə bilər. Bundan əlavə, deportasiya edilənlərin yaşadıqları bölgələrdə infrastruktur layihələrinin həyata keçirilməsi də onların iş tapmalarına kömək edə bilər.
Bir tərəfdən, belə bir proqramın maliyyələşdirilməsi və həyata keçirilməsi çətin olacağını qəbul etmək lazımdır. Amma deportasiyanın insan həyatına olan ağır təsirini nəzərə alsaq, belə bir investisiya uzunmüddətli perspektivdə həm ABŞ, həm də Meksika üçün daha faydalı ola bilər. Beləliklə, məqalənin yalnız problemin təsvirini verməklə kifayətlənməməsi, həm də həll yolları üzərində düşünməsi vacibdir.
Lakin, hazırkı vəziyyətin keçmişdən bir sıra əsas fərqləri də var. Birincisi, müasir kommunikasiya vasitələri sayəsində deportasiya olunanların qohumları və dostları ilə əlaqə saxlaması daha asandır. İkincisi, Meksika hökumətinin qayıdan immiqrantlara inteqrasiya üçün daha çox resurs ayırmağa çalışması mümkündür. Üçüncüsü, ABŞ-Meksika sərhədindəki siyasi və iqtisadi şərait 1930-cu illərdəkindən fərqlənir. Bu fərqlər nəzərə alınaraq, 1930-cu illərdəki deportasiya hadisəsindən alınan dərslərin birbaşa hazırkı vəziyyətə tətbiq edilməsi mümkün deyil. Əsasən, keçmişdən alınan dərs, kütləvi deportasiyaların həmişə dərin humanitar və sosial nəticələrə səbəb olmasıdır və problemin həlli daha çox beynəlxalq əməkdaşlıq və insan hüquqlarına riayət etməklə mümkündür.
Şərh Yaz