ABŞ El Salvadoru nisbətən az tənqid etdi, Britaniya və Almaniyanı isə tənqid etdi

ABŞ Dövlət Departamenti insan hüquqları hesabatında bəzi ölkələri qorumayıb ABŞ Dövlət Departamenti 2024-cü il üzrə dünya ölkələrindəki insan hüquqları vəziyyəti ilə bağlı gözlənilən hesabat seriyasını yayımlayıb. Hesabatda bir sıra ölkələrə qarşı tənqidlərin azaldılması, bəzi müttəfiqlərə qarşı isə sərt qiymətləndirmələr yer alıb. ## Dövlət Departamentinin hesabat yenilikləri Administrasiya rəsmiləri hesabatların məqsədinin onları "daha yığcam" hala gətirmək olduğunu bildiriblər. 200-ə yaxın ölkədəki hadisələri əhatə edən və əsasən Co Bayden administrasiyasının sonunda tamamlanan hesabatlara düzəlişlər edilib. Hesabatlara əlavə olunan qeyddə onların "administrasiyanın icra əmrlərinə uyğunlaşdırılmaq" üçün "düzəldildiyi" qeyd olunub. 2024-cü il üzrə hesabatlarda LGBTQ diskriminasiya məsələlərinə istinadlar çıxarılıb və gender əsaslı zorakılıq və hökumət korrupsiyası kimi məsələlərin işlənməsi əhəmiyyətli dərəcədə azaldılıb. Hesabatlarda artıq sistemli irqi və ya etnik ayrı-seçkilik və ya zorakılıq, uşaq istismarı və ya uşaqların cinsi istismarı kimi bölmələr də yoxdur. ## Hesabatların əhəmiyyəti və reaksiyalar Konqresin tapşırığı ilə hazırlanan hesabatlar onilliklər ərzində Dövlət Departamenti tərəfindən hər il hazırlanır. ABŞ siyasətçiləri, insan hüquqları sahəsində çalışanlar, xarici hökumətlər və məhkəmə orqanları tərəfindən potensial silah satışları və məhkəmə prosesləri barədə məlumatlandırmaq üçün bir mənbə kimi istifadə olunur. Hesabatlar həmçinin hökumət korrupsiyası və sui-istifadələrinə qarşı ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi bir nəzarət funksiyasını yerinə yetirir. Hüquq qrupları və Dövlət Departamentinin keçmiş rəsmiləri düzəlişləri marqinal icmaların vəziyyətinin "silinməsi" və hesabatların əvvəlki dəyərini sarsıdan siyasi motivli bir addım kimi qiymətləndiriblər. ## Ölkələr üzrə dəyişikliklər El Salvador prezident seçkilərində müddət məhdudiyyətlərini ləğv edib. ABŞ ilə miqrantları qəbul etmək və saxlamaq üçün sazişi olan bu ölkə ilə bağlı hesabatda deyilir: "İnsan hüquqlarının əhəmiyyətli dərəcədə pozulması ilə bağlı etibarlı məlumatlar yoxdur". 2023-cü il üzrə hesabatda El Salvadorda həbsxanaların həddindən artıq doluluğu və "təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən özbaşına qətllər, məcburi itkin düşmə, işgəncə və ya qəddar, qeyri-insani və ya alçaldıcı rəftar və ya cəza, sərt və həyat üçün təhlükəli həbsxana şəraiti, özbaşına həbs və ya saxlama" və s. qeyd edilmişdi. Bu ilki Macarıstanla bağlı hesabatda "insan hüquqlarının əhəmiyyətli dərəcədə pozulması ilə bağlı etibarlı məlumatlar yoxdur" deyilir. Halbuki ötən ilki hesabatda "hökumətin ciddi korrupsiyası" və media azadlığına qoyulan məhdudiyyətlər geniş şəkildə qeyd edilmişdi. Bununla yanaşı, Böyük Britaniya ilə bağlı 2024-cü il hesabatında "insan hüquqları vəziyyətinin pisləşdiyi" qeyd olunur. Burada "ifadə azadlığına ciddi məhdudiyyətlər, o cümlədən ifadəni məhdudlaşdırmaq üçün cinayət və ya mülki qanunların tətbiqi və ya təhdidi; və antisemitizmlə motivasiya edilmiş cinayətlər, zorakılıq və ya zorakılıq təhdidləri" ilə bağlı etibarlı məlumatlar sitat gətirilir. Bənzər bir qiymətləndirmə Almaniya və Fransa üçün də təklif edilib. Dövlət Departamentinin sözçüsü Tammy Brüs çərşənbə axşamı keçirilən brifinqdə ABŞ-ın viza üçün müraciət edənlərin sosial media hesabları vasitəsilə ifadə azadlığına daha sərt nəzarət etməsi ilə Avropa ölkələrinin nifrət nitqinə qoyduğu məhdudiyyətləri necə uzlaşdırdığı ilə bağlı suala cavabında deyib: "Siyasi və ya dini zəmində bəyənilməyən səslərə qarşı məhdudlaşdırıcı qanunlar- kiminsə nitqi nə qədər xoşagəlməz olsa belə, onu cinayət hesab etmək, yaxud onu güclə susdurmaq yalnız nifrət, repressiya və qütbləşmə üçün katalizator rolunu oynayır". İsrail, İordan çayının qərb sahili və Qəzza ilə bağlı 2024-cü il üzrə hesabatda 2023-cü ildə daxil edilmiş rəqəm olan 7 oktyabr 2023-cü il tarixindən etibarən israillilərin və ya fələstinlilərin ölüm sayı göstərilmir. Hesabatda ötən il münaqişədə öldürülən 82 fələstinli jurnalistin Jurnalistləri Müdafiə Komitəsinin rəqəmi qəbul edilib. Hesabatda Liviyada "özbaşına və ya qanunsuz qətllər; itkin düşmələr; işgəncələr və ya qəddar, qeyri-insani və ya alçaldıcı rəftar və ya cəza; özbaşına həbs və saxlama" və digər sui-istifadələrlə bağlı etibarlı məlumatlar qeyd olunub. Hesabatda Əfqanıstanda "qanunun aliliyinə geniş şəkildə etinasızlıq və insan hüquqlarının pozulmasına görə məsuliyyət daşıyanlar üçün rəsmi cəzasızlıq" olduğu qeyd edilib. ABŞ ötən ay əfqanlar üçün müvəqqəti müdafiə statusunu ləğv edib, bu da 12 mindən çox insanın deportasiya təhlükəsi ilə üz-üzə qalması deməkdir. Rusiya, Çin, Şimali Koreya və İranla bağlı hesabatlarda əvvəlki illərdə olduğu kimi, bu il də "əhəmiyyətli" insan hüquqları məsələləri qeyd edilib və sui-istifadələri törədənləri müəyyən etmək və ya cəzalandırmaq üçün müvafiq hökumətlərin fəaliyyətsizliyi tənqid edilib. Dövlət Departamentinin yüksək səviyyəli rəsmisi keçən həftə keçirilən brifinqdə deyib: "2024-cü il insan hüquqları hesabatı artıqlıqları aradan qaldıran, hesabatın oxunaqlılığını artıran və hesabatı dəstəkləyən qanunvericilik mandatlarına daha həssas olan bir şəkildə yenidən qurulub. ABŞ-ın insan hüquqlarına hörməti təşviq etmək siyasəti nə qlobal miqyasda, nə də hər hansı bir ölkədə dəyişməyib".

sələfi

24 saat