BCM-dən 2 İsrailli nazirə aparteid ittihamı ilə həbs orderi çıxarılır

İsrail Nazirlərinə Qarşı Aparteid İttihamı Hazırlanır

İsrailin Milli Təhlükəsizlik naziri İtamar Ben Qvir və Maliyyə naziri Bezalel Smotriç barəsində həbs orderləri verilsə, bu, beynəlxalq məhkəmə tərəfindən ilk dəfə olaraq aparteid cinayəti ittihamının irəli sürülməsi demək olacaq. Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin (BCM) Baş prokuroru Kərim Xan, məhkəməyə yaxın mənbələrdən alınan məlumata görə, may ayında məzuniyyətə çıxmazdan əvvəl Ben Qvir və Smotriçə qarşı iş materiallarını hazırlayıb. BCM mənbəyi Middle East Eye (MEE) nəşrinə açıqlamasında bildirib: "Həbs orderi ilə bağlı müraciətlər tam hazırdır. Qalan yeganə addım onların məhkəməyə təqdim edilməsidir ki, bu da prosesin irəliləməsi üçün əsas şərtdir."

İnsanlığa Qarşı Cinayət: Aparteid

Roma Statutuna əsasən, aparteid insanlığa qarşı cinayət hesab olunur. O, "bir irqi qrupun digərləri üzərində hökmranlığını qorumaq niyyəti ilə törədilən sistematik zülm və qeyri-insani əməllər" kimi təsnif edilir. İsrail, illərdir beynəlxalq aləmdə mötəbər qurumlar, o cümlədən "Human Rights Watch" və İsrailin özündə fəaliyyət göstərən "B'Tselem" kimi aparıcı insan hüquqları təşkilatları, habelə tanınmış hüquqşünaslar tərəfindən aparteid siyasətini aparmaqda ittiham olunur. 2024-cü ilin iyul ayında Birləşmiş Millətlər Təşkilatının ədliyyə orqanı olan Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi (BƏM) İsrailin Qəzza və İordan çayının qərb sahilini işğalının qeyri-qanuni olduğuna qərar verib. Məhkəmə, həmçinin, İordan çayının qərb sahilindəki yaşayış məntəqələrinin genişləndirilməsi ilə fələstinlilərin “demək olar ki, tamamilə ayrılmasının” beynəlxalq hüquqa zidd olduğunu bildirib. MEE-nin sorğusuna İsrail hökuməti hələlik şərh verməyib.

Netanyahu Haqqında Həbs Qərarı

2024-cü il mayın 20-də hazırda məzuniyyətdə olan Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin Baş prokuroru Kərim Xan İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu və sabiq müdafiə naziri Yoav Qallant üçün həbs orderi ilə bağlı müraciət edib. Məhkəmə 2024-cü ilin noyabrında bu müraciətləri qəbul edərək hər ikisi barəsində həbs orderi çıxarıb. İttihamlar arasında hərbi cinayətlər və insanlığa qarşı cinayətlər, xüsusilə də Qəzzadakı mülki əhaliyə qarşı hücumlar, aclıqdan müharibə vasitəsi kimi istifadə etmə və kütləvi cəzalandırma yer alıb. Bu qərar, BCM-nin İsrail baş naziri barəsində birbaşa həbs qərarı çıxarması baxımından tarixi hadisə kimi qiymətləndirilir.

Həbs Orderlərinin Təxirə Salınması Qorxusu

Müraciətlər Kərim Xanın yoxluğunda iki baş prokuror müavininin əlindədir, lakin BCM mənbələri sanksiya qorxusundan onların təqdim edilməyəcəyindən narahatdırlar. ABŞ-ın sabiq prezidenti Donald Trampın administrasiyası 2020-ci ilin fevral ayında Kərim Xana qarşı sanksiyalar tətbiq etmişdi. Xan isə 2024-cü ilin may ayında haqqında irəli sürülən cinsi təcavüz iddialarını rədd etdikdən sonra BMT araşdırması zamanı məzuniyyətə çıxmışdı. MEE-nin əldə etdiyi məlumata görə, baş prokuror müavinlərinin bu müraciətləri ilkin istintaq hakimlərinə göndərmək səlahiyyəti var. Lakin BCM daxilində bəziləri, məhkəmənin misli görünməmiş xarici təzyiqlər altında olması səbəbindən müraciətlərin səssizcə rəfə qaldırılacağına inanır. Bir BCM mənbəsi bildirib: "Əgər Ben Qvir və Smotriç barəsindəki müraciətlər yoxa çıxarsa, bu günün ən aşkar aparteid nümunələrindən birini mühakimə etmək imkanı həmişəlik itirilə bilər."

24 saat