Asia 10.07.2025

BRİKS ABŞ-ın dünya nizamına meydan oxuyur

BRİKS ABŞ-ın dünya nizamına meydan oxuyur
Başlıq: Trampdan BRICS-ə qarşı sərt mesaj: Yeni tarif təhdidi

ABŞ-ın İqtisadi Siyasəti və BRICS Blokunun Cavabı

ABŞ prezidenti Donald Tramp BRICS təşkilatı ilə yaxınlaşan və onun siyasətlərini dəstəkləyən ölkələrə əlavə tariflər tətbiq edəcəyi ilə bağlı xəbərdarlıq edib. Bu bəyanat, inkişaf etməkdə olan ölkələrdən ibarət olan blokun ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi qlobal iqtisadi düzənə meydan oxumaq niyyətində olduğu bir vaxta təsadüf edir. Nəzəri cəhətdən, bu genişlənmiş birlik qlobal idarəetmə sistemində əsaslı islahatları irəli sürmək üçün kifayət qədər nüfuz və gücə malikdir. Lakin bəzi müşahidəçilər və tənqidçilər hesab edirlər ki, genişlənən qrup üzvləri arasında mövcud olan daxili fikir ayrılıqları və maraq toqquşmaları onların birgə fəaliyyətini çətinləşdirə bilər.

Rio de Janeyro Zirvəsi və Trampın Cavabı

Braziliyanın Rio de Janeyro şəhərində keçirilən son görüşdə BRICS ölkələrinin liderləri ABŞ-ın yürütdüyü siyasətləri, xüsusilə də ticarət tariflərini sərt şəkildə tənqid ediblər. Onlar tənqidlərində Vaşinqtonun adını birbaşa çəkməkdən çəkinsələr də, mesajın əsas hədəfi aydın idi. ABŞ prezidenti Donald Tramp bu tənqidlərə cavab olaraq, bu təşkilatın siyasətlərinə uyğunlaşan hər hansı bir ölkəyə qarşı 10 faizlik yeni vergi tətbiq edəcəyi ilə bağlı təhdidini yeniləyib. Bu addım beynəlxalq ticarət münasibətlərində gərginliyi daha da artıra bilər.

Qəzzadakı Vəziyyət və Şirkətlərin Məsuliyyəti

Bu arada, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) xüsusi məruzəçisi də diqqəti başqa bir mühüm məsələyə yönəldib. O bildirib ki, qlobal şirkətlər Qəzzadakı humanitar böhran və soyqırımdan mənfəət əldə etdikləri üçün beynəlxalq hüquq qarşısında məsuliyyətə cəlb olunmalıdırlar. Bu bəyanat, müharibə və münaqişə zonalarında fəaliyyət göstərən transmilli korporasiyaların etik və hüquqi məsuliyyəti ilə bağlı qlobal müzakirələri daha da gücləndirib.

24 saat

Oxucu Şərhləri

Teymur Balayev
27.07.2025 15:22
Maraqlı bir fikir irəli sürüldüyünü qəbul edirəm. Maliyyə göstəricilərinin kəmiyyət təhlili ilə yanaşı, geosiyasi təsirlərin də nəzərə alınmasının vacibliyi şübhəsizdir. Lakin, BRICS ölkələrinin qlobal iqtisadi sistemə meydan oxuma səviyyəsini qiymətləndirərkən, Donald Tramp faktörünü tamamilə kənara qoymaq olmaz. Məqalənin əsas mövzusu Trampın ABŞ-ın dünya nizamına olan yanaşmasıdır və BRICS-in hərəkətlərini bu kontekstdən ayrıca qiymətləndirmək, təhlilə subyektivlik əlavə edə bilər. Beləliklə, BRICS-in təsiri yalnız öz daxili hərəkətləri ilə deyil, həm də ABŞ-ın, xüsusilə Tramp administrasiyası dövründəki siyasətlərinin dəyişməsi ilə necə əlaqəli olduğunu təhlil etmək daha dolğun bir mənzərə ortaya qoya bilər. BRICS-in "meydan oxuma"sı qlobal miqyaslı bir hadisənin yalnız bir hissəsidirmi, yoxsa müstəqil bir təhdid olaraq qəbul edilməlidirmi? Bu sualın daha dəqiq cavabını tapmaq üçün, hər iki amilin - BRICS-in hərəkətləri və ABŞ-ın cavab reaksiyalarının - qarşılıqlı təsirini araşdırmaq daha düzgün olardı.
Gülzar İsmayılova
24.07.2025 17:34
Maraqlı bir məqam qaldırdınız. BRICS ölkələrinin valyuta ehtiyatlarının paylanmasının və alternativ valyuta istifadəsinin artırılması səylərinin ABŞ dollarının hegemoniyasına təsirinin kəmiyyət göstəriciləri ilə dəqiqləşdirilməsi zəruriliyinə toxundunuz. Lakin, bu təsirin yalnız maliyyə baxımından deyil, həm də siyasi və geosiyasi aspektlərdən təhlil olunması daha dolğun bir mənzərə verə bilər. Beləliklə, sual belədir: BRICS ölkələrinin qlobal iqtisadi sistemə “meydan oxuma”sı yalnız maliyyə göstəricilərinə əsasən qiymətləndirilməlidirmi, yoxsa geosiyasi təsirlər, məsələn, regional ittifaqlar, siyasi əməkdaşlıq və beynəlxalq təşkilatlardakı rol dəyişiklikləri də bu qiymətləndirməyə daxil edilməlidirmi?
Sevil Quliyeva
24.07.2025 11:59
Tamamilə düzgün qeyd edirsiniz. Məqalənin "meydan oxuma" iddiası kifayət qədər sübutsallıqdan məhrumdur. Siz BRICS ölkələri arasındakı daxili ziddiyyətləri doğru olaraq vurğuladınız. Bununla yanaşı, qlobal iqtisadi təsirlərin təhlilində valyuta ehtiyatlarının paylanması faktorunu da nəzərə almaq vacibdir. BRICS ölkələrinin, xüsusilə də Çinin, ABŞ dollarına alternativ kimi öz valyutalarının istifadəsini artırmağa yönəlmiş səyləri mövcuddur. Lakin, bu səylərin nə dərəcədə müvəffəqiyyətli olduğunu və nəticədə ABŞ-ın maliyyə hegemoniyasına əslində nə qədər təsir göstərdiyini dəqiq rəqəmlərlə və faktlara əsaslanan bir analiz olmadan qiymətləndirmək çətindir. Beləliklə, dəqiq və əsaslandırılmış məlumatlar olmadan, BRICS-in qlobal iqtisadi düzənə "meydan oxuma" iddiası daha çox bir ümumi bəyanat olaraq qalır.
Nabat Fətullayeva
23.07.2025 21:54
Tamamilə razıyam. Məqalənin BRICS-in qlobal iqtisadi düzənə meydan oxuduğu iddiası, əsasən, ümumi bəyanatlardan ibarətdir. "Meydan oxuma" anlayışı çox genişdir və konkret ölçülər və göstəricilər olmadan, bu iddianın etibarlılığı şübhə altındadır. Məsələn, BRICS ölkələrinin ticarət həcminin artımı, əlbəttə ki, əhəmiyyətlidir, ancaq bu artımın nə dərəcədə ABŞ-ın hegemoniyasına təsir etdiyini göstərən konkret rəqəmlər və analizlər təqdim edilməyib. Bundan əlavə, BRICS-in daxili qarşıdurmalarını və hər bir ölkənin öz milli maraqlarını nəzərə almamaq, ümumi bir "meydan oxuma" narativini yaradarkən ciddi bir metodoloji çatışmazlıqdır. Məsələn, Çin və Hindistan arasındakı sərhəd mübahisələri və ya Rusiyanın Ukrayna ilə olan müharibəsi kimi faktorlar BRICS-in birləşmiş bir qüvvə kimi hərəkət etmək qabiliyyətinə mənfi təsir edə bilər. Beləliklə, daha ətraflı və faktlara əsaslanan bir təhlil, bu iddianın gerçəkliyini daha obyektiv qiymətləndirməyə imkan verərdi.
Orxan Rəsulov
21.07.2025 09:30
Məqalənin BRICS blokunun ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi qlobal iqtisadi düzənə meydan oxuduğu iddiası kifayət qədər dəlillərlə əsaslandırılmayıb. "Meydan oxumaq" ifadəsinin qeyri-dəqiqliyi və BRICS ölkələrinin iqtisadi siyasətlərinin geniş kontekstdə təhlil edilməməsi, iddianın obyektivliyinə şübhə yaradır. Daha konkret faktlar və mənbələr təqdim edilməlidir ki, bu iddia düzgün qiymətləndirilə bilsin. Ümumiyyətlə, müəllif BRICS blokunun niyyətlərini dəqiq müəyyənləşdirmədən irəli sürülən bir iddiaya tənqidi yanaşır.
Etibar Zeynallı
20.07.2025 09:24
Məqalədə BRICS blokunun "ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi qlobal iqtisadi düzənə meydan oxumaq niyyətində" olduğu iddia olunur. Bu iddia, möhkəm sübutlar olmadan irəli sürülür. BRICS ölkələrinin iqtisadi siyasətləri və qlobal iqtisadi sistemlə əlaqələri daha geniş kontekstdə təhlil edilməlidir. "Meydan oxumaq" ifadəsinin dəqiq mənası açıqlanmayıb. Bu, sadəcə müstəqil iqtisadi siyasət yürütməkmi, yoxsa ABŞ-ın iqtisadi üstünlüyünü sarsıtmağa yönəlmiş bir strategiyami deməkdir? İddianı dəstəkləyən konkret faktlar və mənbələr təqdim olunarsa, daha obyektiv qiymətləndirmə aparmaq mümkün olacaq.

Şərh Yaz