Səs siqnallarının istifadəsi: Qəzəbin və zorakılığın artan səbəbi
Son zamanlarda səs siqnallarının istifadəsi ilə bağlı mübahisələr daha da şiddətlənir. İyul ayının 27-də, yeddi-səkkiz nəfərdən ibarət bir qrup, Dvarakanın 10-cu sektorunda iki kişiyə pivə şüşələri və daşlarla hücum edib. Bundan iki gün əvvəl, mərkəzi Delidə, Əcməri qapısı yaxınlığında atışma baş verib. Elə həmin gün, cənub-qərb Delinin Munirka bölgəsində bir kişi bir qrup tərəfindən döyülüb.
Səs siqnallarının istifadəsi davaların əsas səbəbi kimi
Bütün bu hallarda münaqişələrin həddindən artıq səs siqnallarından qaynaqlandığı bildirilir. Bu, şəhərdə böyük bir problemdir və bu il sələfi siqnallardan istifadə edərkən yaxalanan insanların sayında 6% artım müşahidə olunub.
Ekspertlər səs siqnallarının istifadəsi ilə bağlı fikirlərini bölüşür
Ekspertlər qeyd edirlər ki, avtomobil siqnalından istifadə yalnız səs-küy yaratmaqla məhdudlaşmır, həm də təhqir və qəzəb rəmzi kimi qəbul edilir. Səs-küydən qıcıqlanan insanlar qızğın mübahisələrə girirlər və bu günlərdə yollarda zorakı nəticələr tez-tez baş verir.
Səs siqnallarının istifadəsi ilə bağlı statistika
Deli Polis məlumatlarına görə, bu ilin iyul ayına qədər təzyiqli siqnallardan istifadəyə görə 1,651 protokol tərtib edilib, bu da keçən ilin eyni dövründəki 1,560 protokolla müqayisədə artım deməkdir. Məlumatlar həmçinin göstərir ki, bu ilin iyul ayına qədər 57 nəfər lazımsız yerə və ya sakit zonalarda siqnal verdiyinə görə cərimələnib, bu da keçən ilin eyni dövründəki 28 hadisədən demək olar ki, iki dəfə çoxdur.
Polis nəzarəti gücləndirir
Polis bildirib ki, məktəblər və xəstəxanalar kimi səs-küy qadağan olunan ərazilər daimi nəzarət altındadır. Müvafiq qruplar bu həssas ərazilərdə dəyişdirilmiş və ya təzyiqli siqnallardan istifadə edən şəxslərə qarşı tədbirlər görür. Nəqliyyat Vasitələri Qanununun 194F maddəsinə əsasən, hər hansı bir şəxs avtomobili idarə edərkən siqnaldan sui-istifadə edərsə - məsələn, lazımsız yerə, davamlı olaraq və ya təhlükəsizlik üçün lazım olduğundan daha çox səsləndirərsə və ya yol nişanlarının siqnal verməyi qadağan etdiyi ərazilərdə istifadə edərsə - cərimələnə bilər. Səsboğucunu keçərək qazların çıxmasına imkan verən kəsici qurğusu olan bir avtomobil idarə etmək də cəzalandırılan bir cinayətdir. Qanun pozucular birinci xəta üçün 1000 ₹ və sonrakı xətalar üçün 2000 ₹ cərimə olunurlar.
Səs-küyün insan sağlamlığına təsiri
Əlavə polis komissarı Dineş Qupatanın sözlərinə görə, təzyiqli siqnallardan tez-tez istifadə yolda digər sürücülərin diqqətini yayındırır, insanları, xüsusən də yaşlıları və xəstələri qorxudur və səs-küy çirkliliyinin əsas mənbələrindən biridir. Ekspertlərin fikrincə, bəzi yüksək tonlu səslər bəzi insanların beynində güclü tətikləyicilər kimi təsir edə bilər, belə səslərdən biri də avtomobil siqnallarıdır.
Psixiatrların rəyi
Sir Ganga Ram Xəstəxanasının baş məsləhətçi psixiatrı Dr. Rajiv Mehta izah edir: "Bəzi insanlar mizofoniya və ya hiperakusis kimi vəziyyətlərdən əziyyət çəkirlər. Bu insanlar onsuz da yüksək narahatlıq səviyyələrinə meyllidirlər və hətta nisbətən kiçik bir səs stimulu, məsələn, siqnalın iti səsi, onları əhəmiyyətli dərəcədə narahat edə bilər. Əksər insanlar üçün adi bir səs kimi görünən şey, təsirlənmiş şəxslərdə dərin qıcıqlanma, narahatlıq, hətta qəfil qəzəb partlamalarına səbəb ola bilər. Belə bir hərəkət etdikləri zaman, narahatlığın onların hərəkətlərinə nəzarət etməsi mümkündür."
Səs siqnallarından istifadə hakimiyyət vasitəsi kimi
Ekspertlər əlavə edirlər ki, bəzən siqnal vermək sosial güc tənliyi vasitəsinə çevrilir - yolda dominantlıq, nəzarət və ya üstünlük iddia etmək üçün bir vasitə. Bu halların əksəriyyətində hərəkət emosiyalarla əlaqəli deyil, daha çox səsin digərlərini qorxutmaq və ya təxrib etmək üçün qəsdən istifadə edildiyi bir hakimiyyət qurmaqla əlaqəlidir.
Şəhər mühitində səs siqnallarının istifadəsi bir təhqir formasıdır
Məhkəmə psixologiyası professoru Dr. Racat Mitra qeyd edir ki, siqnal vermək şəhər şəraitində bir təhqir formasına çevrilib. Davamlı siqnal vermək çox vaxt şəxsi təhqir kimi qəbul edilir ki, bu da təcavüz və münaqişəyə səbəb ola bilər. Həmçinin, lazımsız yerə siqnal verənlər tez-tez hüquqi nəticələrlə bağlı qorxu hissi göstərmirlər. Onlar üçün siqnal vermək başqaları üzərində dominantlıq və üstünlük iddia etmək üçün bir vasitəyə çevrilir. Kimsə bu davranışa etiraz etməyə və ya qarşı çıxmağa cəsarət edəndə, onlar hücuma məruz qalırlar və təcavüzün həm normallaşdırıldığı, həm də nadir hallarda məsuliyyətə cəlb edildiyi bir mühitdə kənar şəxslərdən qurbanlara çevrilirlər.
Oxucu Şərhləri
Qeyd olunan zorakılıq halları, Delidə xüsusi deyil. Bir çox inkişaf etməkdə olan ölkələrdə, artan urbanizasiya, mövcud infrastruktura uyğun olmayan texnologiya (məsələn, avtomobil sayı ilə müqayisədə yolların dar olması), həmçinin qanunların effektiv tətbiq olunmaması kimi amillər də yol hərəkətində stressin və aqressiyanın artmasına səbəb olur. Məsələn, bəzi Latın Amerikası ölkələrində də oxşar şikayətlərə rast gəlinir, lakin orada bu hallar daha çox sosial bərabərsizlik və məişət zorakılığı ilə əlaqələndirilir. Digər tərəfdən, inkişaf etmiş ölkələrdə, məsələn, Almaniya və ya Yaponiya kimi yerlərdə, hərəkətə nəzarət və cərimələr çox sərt olduğundan, səs siqnalından istifadə hallarının statistikası çox aşağıdır və bu cür zorakılıq halları demək olar ki, müşahidə edilmir.
Bu baxımdan, Dehlidə müşahidə olunan vəziyyət, yalnız yol mədəniyyəti ilə deyil, həm də sosial-iqtisadi amillərin təsiri ilə daha mürəkkəb bir xarakter daşıyır. Bu cür hallar sadəcə "yol nəqliyyatının problemi" kimi qəbul edilməməlidir. Belə halların artması, cəmiyyətin ümumi sağlamlığı haqqında nə deməyə dəvət edir?
Gələcəkdə, böyük şəhərlərdə səs-küyün azaldılması və nəqliyyat mədəniyyətinin yüksəldilməsi üçün tətbiq ediləcək siyasətlər nəticəsində fərdlərin bir-birinə qarşı olan tolerantlığında gözlənilən müsbət dəyişiklikləri necə ölçə bilərik?
Bununla belə, gəlin məsələnin digər tərəfini də nəzərə alaq. Qeyd olunan insidentlər, yəni pivə şüşələri ilə hücum və atışma kimi zorakılıq hallarının birbaşa və yeganə səbəbini səs-küydə axtarmaq lazımdırmı? Yoxsa bu halların kökündə daha dərin sosial, iqtisadi və ya fərdi məsələlər yatır? Məsələn, məqalədə qeyd edilən "səs siqnallarının istifadəsi: qəzəbin və zorakılığın artan səbəbi" mövzusu, siqnalizasiyanın aqressiyaya təsirini vurğulayır. Lakin bu cür aqressiv davranışların tək səbəbi səs siqnalıdırmı, yoxsa bu, mövcud olan sosial gərginliyin bir təzahürüdür? Səs-küydən daha çox, travmatik və ya sosial narazılığın başqa mənbələri ola bilərmi ki, bu da insanları zorakılığa sövq edir?
Şərh Yaz