Gündəm 02.10.2025

Dövlət təzminatı istintaqda əleyhimə

Dövlət təzminatı istintaqda əleyhimə
Sentyabrın 29-da Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsində Seçkilərin Monitorinqi və Demokratiyanın Tədrisi Mərkəzinin (SMDTM) sədri Anar Məmmədlinin işi üzrə növbəti məhkəmə iclası keçirilib. Prosesdə hüquq müdafiəçisi öz müdafiə çıxışına davam edib. ## İttihamlar və Müdafiə Mövqeyi QHT sədri ona qarşı irəli sürülən bütün ittihamları rədd edərək, məhkəmədən və prokurordan bu iddialara dair qanuni əsaslandırmalar və sübutlar tələb edib. O, 2020–2024-cü illərdə həyata keçirdiyi ictimai fəaliyyətinin hüquqi əsasları barədə ətraflı məlumat verib. "Qaçaqmalçılıq", "cinayət yolu ilə əldə edilmiş əmlakın leqallaşdırılması", "qanunsuz sahibkarlıq" və "vergidən yayınma" kimi ittihamların Cinayət Məcəlləsinə zidd olduğunu vurğulayıb. Anar Məmmədli həmçinin istintaqın sübut toplama prosesində ciddi pozuntulara yol verdiyini məhkəmənin diqqətinə çatdırıb. SMDTM və onun şəxsi fəaliyyətinin əsasən seçkilərin monitorinqi, yerli icma qruplarının maarifləndirilməsi, vətəndaş və siyasi hüquqlar üzrə şikayətlərin sənədləşdirilməsi, eləcə də milli və beynəlxalq hüquqi müdafiə mexanizmlərindən istifadənin təşviqi məqsədi daşıdığını bildirib. O, pandemiya dövründə fəaliyyətlər dayansa da, istintaqın saxta "layihə siyahıları" hazırladığını qeyd edib. ## Fəaliyyətin Kriminallaşdırılması Hüquq müdafiəçisi 2020-ci il parlament və 2024-cü il prezident seçkiləri ilə bağlı rəy və hesabatlar hazırladığını, karantin məhdudiyyətlərinin hüquqi qiymətləndirilməsi barədə ictimai çıxışlar etdiyini vurğulayıb. Onun işinin mahiyyəti seçkilərin monitorinqi fəaliyyəti ilə bağlıdır. O, müharibə dövründə və sonrakı mərhələdə mülki itkilərə dair materialların toplanmasında və Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinə (AİHM) müraciətlərin hazırlanmasında iştirak etdiyini də qeyd edib. Anar Məmmədliyə qarşı irəli sürülən "qaçaqmalçılıq" ittihamının yalnız 2019–2024-cü illərdə xaricə etdiyi 19 səfərlə əsaslandırılmasının Cinayət Məcəlləsinə zidd olduğunu bildirib. QHT sədri bu səfərlərin hamısında gömrük yoxlamasından keçdiyini və yazılı bəyannamələr təqdim etdiyini vurğulayıb. O, Dövlət Gömrük Komitəsindən bu sənədlərin məhkəməyə təqdim olunmasını tələb edib. Beynəlxalq insan hüquqları təşkilatları ilə əməkdaşlığının qərəzli şəkildə kriminallaşdırıldığını da qeyd edib. ## İstintaqın Qanunsuzluqları və Siyasi Sifariş Anar Məmmədli həm 2013-cü, həm də 2024-cü ildəki həbslərinin prezident seçkilərinə dair tənqidi çıxışlarından dərhal sonra baş verdiyinə diqqət çəkib. O, hər iki halda istintaqın faktlara və qanuna deyil, "hüquqları kriminallaşdıran siyasi sifarişə" əsaslandığını bəyan edib. Saxlanılma və istintaq zamanı kompüter və telefonlarına onun və ya vəkillərinin iştirakı olmadan baxıldığı, şəxsi və peşəkar materiallarının təhrif edildiyi, maliyyə sənədlərinin isə ekspertiza aparılmadan qiymətləndirildiyi bildirilib. O, "istintaqın audit və vergi yoxlaması səlahiyyətlərini mənimsəyərək prosesi qanunsuz apardığını, nəticədə qarışıq və əsassız 'maliyyə əməliyyatları' görüntüsü yaratmağa çalışdığını" deyib. Hüquq müdafiəçisi "cinayət yolu ilə əldə olunmuş əmlakın leqallaşdırılması" ittihamına gəlincə, ona məxsus avtomobil və bank hesabındakı vəsaitin əsas hissəsinin Azərbaycan dövləti tərəfindən AİHM qərarı əsasında ödənilmiş təzminat olduğunu izah edib. O, ittiham aktında bu əmlakın hansı cinayət nəticəsində əldə edildiyinin göstərilmədiyini vurğulayıb. "Qeydiyyatsız qrant müqavilələri" barədə iddiaların da əsassız olduğunu bəyan edən o, istintaq tərəfindən təqdim edilən bir çox faylın gerçəkliyinin yoxlanılmadığını və 2009–2015-ci illərə aid şablon təlim və maliyyə fayllarının "maliyyə sənədi" kimi təqdim edildiyini qeyd edib. ## İşə Xitam Verilməsi Tələbi QHT rəhbəri yekun çıxışında istintaqın Cinayət Məcəlləsini məqsədli şəkildə təhrif edərək, Konstitusiya və beynəlxalq konvensiyalarla təminat altına alınmış hüquqları kriminallaşdırmağa cəhd etdiyini bildirib. O, əsassız və qondarma ittihamlar əsasında qurulan cinayət işinə xitam verilməsini məhkəmədən tələb edib. Növbəti məhkəmə iclası oktyabrın 27-də saat 14:00-a təyin edilib. Anar Məmmədli 2024-cü il aprelin 29-da saxlanılıb. O, Cinayət Məcəlləsinin qabaqcadan əlbir olan bir qrup şəxs tərəfindən qaçaqmalçılıq maddəsilə ittiham olunur. QHT rəhbəri özünü təqsirli saymır və beynəlxalq insan haqları təşkilatları onu siyasi məhbus hesab edir.

24 saat

Oxucu Şərhləri

Elvin Cəfərov
02.10.2025 05:45
Bu mövzuda yazılan məqalə üçün təşəkkür edirəm. Anar Məmmədlinin fəaliyyətinin kriminallaşdırılması cəhdləri və bu prosesdə "dvlt"in rolu haqqında məlumatlar olduqca narahatçılıq doğurur. Hüquq müdafiəçisi kimi onun gördüyü işlər, cəmiyyətin maariflənməsi və insan hüquqlarının müdafiəsi istiqamətindəki səyləri hər zaman dəyərli olub. İnanıram ki, bu cür məsələlərin açıq müzakirəsi hüquqi proseslərin şəffaflığına və ədalətin bərpasına kömək edəcək.
Xədicə Orxanli
02.10.2025 05:40
Anar Məmmədlinin məhkəmə prosesi, əslində, "dvlt" institutunun fəaliyyətinin müəyyən aspektlərini işıqlandırır. İttihamların mahiyyəti və hüquq müdafiəçisinin müdafiə mövqeyi diqqətlə nəzərdən keçirildikdə, qanunun tətbiqi və hüquqi mexanizmlərin necə işlədiyi barədə daha dərin düşünmək üçün arqumentlər ortaya çıxır. Məmmədlinin "qaçaqmalçılıq", "cinayət yolu ilə əldə edilmiş əmlakın leqallaşdırılması", "qanunsuz sahibkarlıq" və "vergidən yayınma" kimi ittihamları rədd etməsi, eləcə də fəaliyyətinin əsasən seçkilərin monitorinqi və ictimai maarifləndirməyə yönəldiyini vurğulaması, bu iddiaların qanunla nə dərəcədə uyğun gəldiyini sual altına alır. İstintaqın sübut toplama prosesində yol verilmiş pozuntulara dair iddialar isə "dvlt" tərəfindən aparılan təhqiqatların keyfiyyəti və qanunçuluğu haqqında mühüm suallar doğurur. Pandemiya dövründə belə saxta "layihə siyahıları" hazırlamaq iddiaları, hətta ictimai fəaliyyətin dayandırıldığı vaxtlarda da qanunun aliliyi prinsipinin pozulub-pozulmadığını düşünməyə vadar edir. Belə məhkəmə işləri, "dvlt"in öz qanunlarını necə tətbiq etdiyi və vətəndaşların hüquqlarını necə qoruduğu barədə cəmiyyətdə müzakirələrə səbəb olmalıdır.

Şərh Yaz