İsrail-İran müharibəsi qurbanları üçün Tehranda dəfn mərasimi keçirilir
İranda təxminən 60 nəfərin, o cümlədən İsrail hücumlarında həlak olan hərbi komandirlərin dövlət dəfn mərasimi keçirilir. Paytaxt Tehranda minlərlə insan mərasimə qoşulub.
Dövlət televiziyası şənbə günü səhər saat 08:00-da (GMT 04:30) başlayan mərasimdən qara geyimdə olan, İran bayraqlarını yelləyən və həlak olan İnqilab Keşikçilərinin başçısı, digər yüksək rütbəli komandirlərin və nüvə alimlərinin şəkillərini tutan insanların görüntülərini yayımlayıb.
Tehranın mərkəzindən yayılan görüntülərdə İran bayrağına bükülmüş və həlak olan komandirlərin uniformada portretlərini daşıyan tabutlar əks olunub.
ABŞ ötən həftə sonu üç İran nüvə obyektinə zərbələr endirmiş, iyunun 13-də başlayan 12 günlük İsrail-İran müharibəsində müttəfiqi İsrailin bombardmanlarına qoşulmuşdu.
Həm İsrail, həm də İran çərşənbə axşamı atəşkəslə başa çatan müharibədə qələbə qazandığını iddia etdi. İranın Ali Rəhbəri Ayətullah Əli Xamenei ABŞ-ın zərbələrini əhəmiyyətsizləşdirərək, ABŞ prezidenti Donald Trampın “hadisələri qeyri-adi şəkildə şişirtdiyini” bildirmiş və İranın nüvə proqramının onilliklərlə geriləməsi ilə bağlı ABŞ iddialarını rədd etmişdi.
İnqilab Keşikçilərinin başçısı General Hüseyn Səlaminin, Keşikçilərin ballistik raket proqramının rəhbəri General Əmir Əli Hacızadənin və digərlərinin tabutları paytaxtın Azadlıq küçəsi boyunca yük maşınlarında daşınarkən, izdihamda olan insanlar “Amerikaya ölüm” və “İsrailə ölüm” şüarları səsləndiriblər.
Səlami və Hacızadə müharibənin ilk günü həlak olmuşdular. İsrail bildirmişdi ki, müharibənin məqsədi İranın nüvə proqramını məhv etmək idi.
İran İnqilab Keşikçilərinin general-mayoru Məhəmməd Baqiri, həmçinin yüksək rütbəli nüvə alimi Məhəmməd Mehdi Tehrançi də İsrail hücumlarında öldürülmüşdü.
Şənbə günü keçirilən mərasimlər atəşkəsdən bəri yüksək rütbəli komandirlər üçün ilk ictimai dəfn mərasimi idi. İran dövlət televiziyası, ümumilikdə 60 nəfər, o cümlədən dörd qadın və dörd uşaq üçün dəfn mərasimi keçirildiyini bildirib.
Hakimiyyət orqanları dövlət qulluqçularının mərasimdə iştirak etməsinə imkan yaratmaq üçün dövlət idarələrini bağlamışdı.
Müharibə ritorikası
Dövlət dəfn mərasimi, ABŞ prezidenti Donald Trampın Truth Social platformasında İranın Ali Rəhbəri Xameneinin müharibədə qələbə qazandığı iddialarını sərt şəkildə tənqid etdiyi bir gün sonra baş tutub.
Tramp həmçinin Xameneinin “dəqiq harada gizləndiyini BİLDİYİNİ və İsrailə, yaxud ABŞ Silahlı Qüvvələrinə… onun həyatına son qoymağa imkan vermədiyini” iddia etmişdi. O, son günlərdə İrana qarşı sanksiyaların ləğvi üzərində işlədiyini, lakin Xameneinin şərhlərindən sonra bu fikrindən daşındığını bildirmişdi.
Şənbə günü Trampa cavab verən İranın xarici işlər naziri Abbas Araqçi X platformasında deyib: “Əgər Prezident Tramp həqiqətən bir razılıq istəyirsə, İranın Ali Rəhbərinə qarşı hörmətsiz və qəbuledilməz tonu bir kənara qoymalıdır”.
Əl-Cəzirənin Tehrandan reportaj verən müxbiri Rəsul Sərdar bildirib ki, Araqçinin şərhləri Trampın sosial media paylaşımlarına “ən gözlənilən reaksiya” idi.
“Bir çox İranlı onu əsasən dini lider hesab edir, lakin konstitusiyaya görə o, təkcə bu deyil – o, siyasi lider, hərbi lider – sadəcə İranın dövlət başçısıdır,” o deyib. Sərdar həmçinin Xameneinin mövqeyinin təkcə iyerarxiyanın zirvəsi deyil, şiə siyasi ilahiyyatında ilahi bir rol olduğunu da bildirib. “Təkcə İranda deyil, bütün dünyada onun rəhbərliyini axtaran əhəmiyyətli sayda şiə var,” Sərdar deyib. “Bunu bilən hər kəs onu ictimaiyyət qarşısında tənqid etməkdə, xüsusilə də yalan danışmaqda son dərəcə ehtiyatlı olar.”
Nüvə danışıqları gözlənilmir
Dəfn mərasiminin dövlət yayımında İranın Ali Rəhbəri Ayətullah Əli Xameneinin iştirakına dair heç bir əlamət yox idi. Müharibənin başlamazdan əvvəl ictimaiyyət qarşısında görünməyən Xamenei, keçmiş dəfn mərasimlərində həlak olan komandirlərin tabutları üzərində açıq mərasimlərdən əvvəl dualar oxumuşdu, bu da sonradan dövlət televiziyasında yayımlanırdı.
Atəşkəsə qədər olan 12 gün ərzində İsrail təxminən 30 İran komandirini və 11 nüvə alimini öldürdüyünü, səkkiz nüvə ilə əlaqəli obyekti və 720-dən çox hərbi infrastruktur obyektini vurduğunu iddia etmişdi.
İran İsrailə 550-dən çox ballistik raket atıb ki, onların əksəriyyəti havada zərərsizləşdirilib. Lakin keçənlər bir çox ərazidə zərər törətmiş və İsrail rəqəmlərinə görə 28 nəfərin ölümünə səbəb olmuşdu.
Tehranın Səhiyyə və Tibb Təhsili Nazirliyi bildirib ki, İsrail-İran müharibəsində İsrailin İrana hücumları nəticəsində ən azı 627 mülki şəxs həlak olub.
ABŞ zərbələrindən sonra Tramp İranın nüvə proqramı ilə bağlı yeni bir razılaşma üçün danışıqların gələn həftə yenidən başlayacağını demişdi, lakin Tehran danışıqların bərpası ilə bağlı planların olmadığını inkar etmişdi.