Dron İstehsalı Şəbəkələri Ortaya Çıxır
İsrail 12 günlük müharibə zamanı İran müdafiəsini sarsıtmaq üçün partlayıcı maddələrlə yüklənmiş çox sayda kiçik dron və kvadrokopterdən istifadə etmişdi. Müharibə boyunca İran mediası ölkənin bütün hava hücumundan müdafiə sistemlərinin kiçik dronlara, eləcə də Hermes 900 kimi daha böyük hərbi təyinatlı dronlara qarşı aktivləşdirildiyini bildirmişdi. İranın bir neçə belə dronu vurduğu iddia edilsə də, buraxılan dronların dəqiq sayı və hədəflərini nə qədər uğurla vurduğu Al Jazeera tərəfindən təsdiqlənməyib.
Kiçik dronlar böyük diqqət cəlb etmiş və İsrail qırıcıları ölkə daxilində bombalar atarkən, ABŞ prezidenti Donald Tramp qısa müddətə rejim dəyişikliyi ehtimalını ritorik olaraq dəstəkləyərkən hakimiyyət orqanlarını onları zərərsizləşdirmək üçün genişmiqyaslı axtarış əməliyyatları keçirməyə məcbur etmişdi. Tezliklə, səlahiyyətli orqanlar kiçik, əvvəlcədən proqramlaşdırılmış dronları yerləşdirmək üçün xüsusi olaraq hazırlanmış yük yerləri olan pikaplar aşkar edib. Bildirilib ki, bu avtomobillər hədəflərinə yaxınlaşaraq dronları buraxa bilərmiş. Oxşar strategiya başqa yerlərdə də uğurla istifadə olunub, məsələn, iyun ayının əvvəlində Ukrayna Rusiyanın strateji bombardmançı donanmasının təxminən üçdə birini Rusiya ərazisindəki dörd aerodromun uçuş-enmə zolaqlarında məhv edə bilmişdi.
İran hakimiyyəti, xüsusilə gecələr, şübhəli yük maşınlarını və ya hərəkətləri axtarmaq üçün motosikletlərdə və ya avtomobillərdə patrul edən təhlükəsizlik qüvvələrindən ibarət axtarış qrupları təşkil edib. Silahlı və maskalı təhlükəsizlik qüvvələri Tehranın geniş ərazisində və ölkə boyu, o cümlədən paytaxtdan qaçan milyonlarla insanın səyahət etdiyi şimal əyalətlərində saysız-hesabsız yol bağları və nəzarət məntəqələri qurmuşdu. Bu məntəqələrdə adətən yük yerləri örtülü pikaplar saxlanılır və axtarışlar aparılırdı. İsrail tərəfinin illərlə davam edən hazırlıqların nəticəsi olduğunu bildirdiyi bu prosesdən sonra, onların əməkdaşları İran daxilində pilotsuz nəqliyyat vasitələrinin kiçik istehsal xətlərini qura bilmişdilər. Belə bir əməliyyat Tehranın cənubundakı Şəhr-e Reydə aşkar edilmişdi. Dövlət mediası bildirib ki, üçmərtəbəli bina dronların, əldəqayırma bombaların və böyük həcmdə partlayıcı maddələrin istehsalına həsr olunub. Dövlət televiziyası həmçinin oxşar başqa bir əməliyyatı da göstərib, burada altı İranlı “Mossad agenti” kiçik bombalar yapışdırılmış kvadrokopterləri, vaxtlı bombaları, qumbaraları və digər silahları yığırmış. Partlayıcı maddələr yerləşdirilmiş avtomobillər haqqında da məlumatlar var idi, lakin İran hakimiyyəti tərəfindən rəsmi təsdiq yox idi.
Həbs edilmiş bəzi şübhəlilərin əlləri bağlı və gözləri örtülü vəziyyətdə dövlət televiziyasında etirafları göstərilib. Məhkəmə rəisi Qulamhüseyn Möhsen-Ejei və Tehranın baş prokuroru Əli Salehi dövlət televiziyasında adı açıqlanmayan bir şübhəlini şəxsən dindirib. Şübhəli Mossad üçün damlardan hava hücumundan müdafiə sistemlərini çəkməyə çalışdığını bildirib.
Genişmiqyaslı Kəşfiyyat Və Müşahidə
İsrail ordusunun qərargah rəisi Eyal Zamir çərşənbə günü verdiyi video açıqlamada komando qüvvələrinin “düşmən ərazisinin dərinliklərində gizli şəkildə fəaliyyət göstərərək, bizə əməliyyat azadlığı verən əməliyyatlar keçirdiyini” təsdiqləyib. O, ilk gecə əməliyyatının əvvəlində göstərilən komandoları, yoxsa digər potensial əməliyyatları nəzərdə tutduğunu deməyib. İran rəsmiləri İsrailin İran ərazisindən həyata keçirdiyi iddia edilən komando əməliyyatları barədə birbaşa şərh verməyiblər.
Lakin hakimiyyət orqanları İsrail və ABŞ ilə əməkdaşlıqla əlaqəli İran boyu onlarla həbsləri elan etməyə davam edir və müharibə başlayandan bəri əməkdaşlıqda ittiham olunan ən azı altı nəfəri edam edib. İsrailin İran daxilindəki kəşfiyyat əməliyyatlarının iyunun 13-də başlayan sürpriz hücumların uğurunda əsas amil olduğuna inanılır. Bu hücumlar bir çox yüksək rütbəli hərbi komandiri və nüvə alimini qətlə yetirməklə yanaşı, İranın cavab zərbələrini məhdudlaşdırmaq məqsədilə bəzi hava hücumundan müdafiə sistemlərini və raket buraxılış məntəqələrini də sıradan çıxarıb.
İsrailpərəst haker qruplarının başlatdığı böyük kiberhücumlar ölkənin ən böyük iki bankını, eləcə də ən böyük kriptovalyuta mübadiləsi platformasını müvəqqəti olaraq sıradan çıxarıb. Bu həftə dövlətlə əlaqəli mediada yayılan tarixsiz bir video isə İslam İnqilab Keşikçiləri Korpusunun (İİKK) kritik aviasiya-kosmik bölməsinin qətlə yetirilmiş rəhbəri Əmir Əli Hacızadənin çıxışı zamanı Mossad tərəfindən cib telefonları və digər rabitə cihazları vasitəsilə “hamımızın müşahidə altında” olduğunu dediyini göstərir.
Tehranın yeraltı sığınacaqlarından birində digər yüksək rütbəli aviasiya-kosmik komandirləri ilə görüş keçirərkən öldürülən Hacızadə çıxışı zamanı digərlərini ehtiyatlı olmağa, cib telefonlarını söndürməyə və vaxtaşırı dəyişdirməyə çağırıb. İsrail hücumuna cavab olaraq, İran hakimiyyəti internetə çıxışı da kəsib. NetBlocks internet müşahidə mərkəzinin məlumatına görə, bir ara böyük ölkənin bağlantısının 97 faizi kəsilib. Bu, İranda – və yəqin ki, dünyanın hər yerində – tətbiq edilmiş ən genişmiqyaslı internet kəsilmələrindən biri idi.
Müharibə zamanı tətbiq edilən məhdudiyyətlər, ABŞ prezidenti Donald Trampın elan etdiyi atəşkəs qüvvəyə mindikdən iki gün sonra, cümə axşamına qədər əksər hissəsi qaldırılıb.