İsrail mediası: Müdafiə naziri Qəzza əhalisini Rəfahın xarabalıqlarındakı “humanitar şəhər”ə yerləşdirəcək

İsrailin "humanitar şəhər" planı: Qəzzada yeni reallıq

İsrailin müdafiə naziri ölkə mediasında yer alan məlumatlara görə, Rafahda humanitar şəhər salmaq planlarını hərbi rəhbərliyə irəli sürməyi tapşırıb. Bu təşəbbüs Qəzza zolağının cənubundakı bölgələrdə qurulacaq. Nazir İsrail Katz bazar ertəsi jurnalistlərə verdiyi brifinqdə qeyd edib ki, bu zona ilkin olaraq Qəzzanın cənub sahillərindəki Əl-Mavasi bölgəsinə köçmək məcburiyyətində qalan 600.000-ə yaxın köçkün Fələstinliləri yerləşdirəcək. Bu zonaya daxil olan şəxslər Həmas üzvü olub-olmadıqlarını yoxlamaq üçün yoxlamadan keçəcəklər. İsrail mediasının yazdığına görə, Katz Fələstinlilərin bu zonanı tərk etməsinə icazə verilməyəcəyini bildirib. Müdafiə naziri sonda Qəzzanın bütün əhalisinin – 2 milyondan çox sakininin – bu zonada saxlanılacağını qeyd edib. Daha sonra Katz, ABŞ prezidenti Donald Tramp tərəfindən ilk dəfə irəli sürülən, sakinlərin digər ölkələrə köçməsinə imkan verəcək bir planı həyata keçirəcəyinə söz verib. İsrail siyasətçiləri, o cümlədən Baş nazir Benyamin Netanyahu, heç bir ölkənin açıq şəkildə iştirak etməyə hazır olmamasına baxmayaraq, bu köçürülmə planını həvəslə dəstəkləyiblər. Bazar ertəsi Trampla Ağ Evdə verilən şam yeməyində Netanyahu deyib: "Biz Birləşmiş Ştatlarla yaxından işləyirik ki, Fələstinlilərə daha yaxşı gələcək vermək istədiklərini həmişə deyən ölkələr tapaq və düşünürəm ki, bir neçə ölkə tapmağa yaxınlaşırıq."

Fələstinlilərin gələcəyi: Köçürülmə təklifləri və beynəlxalq etirazlar

Katzın sözlərinə görə, Fələstinlilər üçün nəzərdə tutulan bu humanitar şəhər İsrail Müdafiə Qüvvələri (IDF) tərəfindən deyil, beynəlxalq qurumlar tərəfindən idarə olunacaq. Katz bildirib ki, IDF zonanı uzaqdan qoruyacaq. Bu plan ABŞ və İsrail tərəfindən dəstəklənən Qəzza Humanitar Fondu (QHF) tərəfindən tətbiq olunan yardım paylama mexanizmini təqlid edir. QHF paylama məntəqələrini idarə edir, lakin IDF onları hərbi cəhətdən əhatə edir. Hansı qurumların Katzın planında iştirak edəcəyi bəlli deyil, xüsusilə də əksər beynəlxalq təşkilatlar Fələstinlilərin qərəzsizliyi və təhlükəsizliyi ilə bağlı ciddi narahatlıqlar səbəbindən QHF-nin paylama məntəqələrində iştirak etməkdən imtina edirlər. Qəzzadakı səhiyyə rəsmilərinin və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının məlumatına görə, bir ay əvvəl fəaliyyətə başlayan paylama məntəqələrinə yaxınlaşmağa çalışan yüzlərlə fələstinli öldürülüb. Katzın sözçüsü dəfələrlə edilən şərh sorğularına cavab verməyib. Çərşənbə axşamı axşam keçirilən mətbuat konfransında plandan soruşulduqda, IDF sözçüsü Briqada General Effie Defrin bildirib ki, ordu "siyasi rəhbərliyə bir neçə variant təqdim edəcək". Defrin əlavə edib: "Hər bir variantın öz nəticələri var. Biz siyasi rəhbərliyin göstərişlərinə uyğun hərəkət edəcəyik". Çərşənbə axşamı Britaniya Xarici İşlər Naziri Devid Lemmi, Böyük Britaniyanın QHF-yə qarşı olduğu kimi, yeni plana da qarşı çıxdığını bildirib. Lemmi parlament komitəsinə deyib: "Son 24 saat ərzində cənab Katzdan eşitdiyim bəyanatlar məni təəccübləndirir. Onlar atacağımızı düşündüyüm atəşkəsə ziddir." Lemmi əlavə edib ki, o, bu planı "Qəzza əhalisinin hazırda ehtiyac duyduğu yardım və dəstəyi ala biləcəyi ciddi bir kontekst" olaraq tanımır.

Beynəlxalq reaksiya və hüquqi qiymətləndirmə

Çərşənbə axşamı Həmas verdiyi bəyanatda bildirib ki, İsrailin "xalqımızı zorla köçürmə və etnik təmizləmə cəhdləri əfsanəvi müqavimətlə qarşılanıb. Xalqımız qətliam, aclıq və bombardman qarşısında möhkəm dayanıb, kəşfiyyat qərargahlarından və ya siyasi danışıq masalarından diktə edilən hər hansı bir gələcəyi rədd edib." İsrailli insan haqları müdafiəçisi Maykl Sfard, Katzın planının əhalinin deportasiya üçün məcburi köçürülməsinə bərabər olduğunu bildirib. Sfard CNN-ə deyib ki, bunların hər ikisi müharibə cinayətləridir. "Əgər onlar kütləvi miqyasda – bütün icmalarla bağlı edilərsə – müharibə cinayətlərinə bərabər ola bilər", - deyə Sfard, Qəzzadan hər hansı bir gedişin könüllü sayıla biləcəyi fikrini rədd edib. "Könüllü gediş yoxdur. İnsanlar Qəzzadan qaçacaqlar, çünki İsrail onların Qəzzadakı həyatını mümkünsüz edəcək məcburi tədbirlər görür," o deyib. "Beynəlxalq hüquqa görə, deportasiya cinayətini törətmək üçün insanları silah gücünə yük maşınlarına yükləməyə ehtiyac yoxdur." Müharibədən sonrakı Qəzza planında əsas ölkələrdən biri sayılan Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin yüksək səviyyəli diplomatı, Fələstinlilərin anklavdan çıxarılmasının qəbuledilməz olduğunu bildirib. Lana Nusseibeh CNN-ə deyib: "BƏƏ Fələstinlilərin zorla köçürülməsini açıq və qəti şəkildə rədd edir... bizim ictimai və şəxsi mövqeyimiz ondan ibarətdir ki, Fələstinlilərin hazırda ərazilərindən Qəzzanı yenidən qurmaq üçün hər hansı bir məcburi köçürülməsini rədd edirik." Hazırda İsrail və Həmas arasında dolayı danışıqlara ev sahibliyi edən Qətər də Qəzza əhalisinin deportasiyasını rədd edib. Qətər Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Məcid Əl-Ənsari çərşənbə axşamı deyib: "Biz çox aydın şəkildə bildirmişik ki, Fələstinlilərin hər hansı bir məcburi köçürülməsinə və ya öz torpaqlarından kənara hər hansı bir köçürülməsinə qarşıyıq."

24 saat