İsrailin gizli qüvvələri Qəzza səhiyyə rəsmisini saxladı

İsrailin gizli qüvvələri tərəfindən Qəzza səhiyyə rəsmisi Mərvan əl-Hamsın saxlanılması barədə irəli sürülən iddia ilə bağlı şərhinizdə qeyd etdiyiniz kimi, məsələnin müxtəlif tərəflərini nəzərə almaq vacibdir. İddiaların təhlili zamanı hər iki tərəfin arqumentləri diqqətlə dəyərləndirilməlidir. "Qaçırılma" hadisəsinin digər tərəflər tərəfindən səhnələşdirilməsi ehtimalı, həmçinin şahidlər və mənbələrin etibarlılığı məsələsi mühüm nöqtələrdir. Bu cür hadisələrdə müstəqil araşdırmaların aparılması və hər iki tərəfdən əlavə sübutların təqdim olunması, həqiqətin üzə çıxarılması üçün əsas şərtdir. Hadisələrin analitik qiymətləndirilməsi, qərəzsizliyi və obyektivliyi tələb edir.

Sizə 'Rəfahda Yüksək Rütbəli Səhiyyə Rəsmisi "Qaçırıldı" 21 iyul 2025-ci il tarixində, bazar ertəsi günü, Qəzza zolağının cənubunda yerləşən Rəfah şəhərində diqqətçəkən bir hadisə baş verib. Mənbələrin verdiyi məlumata görə, İsrail gizli qüvvələrinin əməliyyatı nəticəsində Qəzza Səhiyyə Nazirliyinin yüksək rütbəli rəsmisi Mərvan əl-Hams "qaçırılıb". Bu insident Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi tərəfindən idarə olunan səhra xəstəxanasının bilavasitə qarşısında baş verib, bu da humanitar təşkilatların fəaliyyət zonalarının təhlükəsizliyi ilə bağlı ciddi narahatlıqlar yaradıb. Səhiyyə Nazirliyinin açıqlamasında bildirilib ki, əl-Hams beynəlxalq humanitar hüquqa zidd olaraq, tibb müəssisəsinin ətrafında saxlanılıb. Hadisə ilə bağlı araşdırmalar davam edir və beynəlxalq ictimaiyyətdən bu məsələyə münasibət bildirməsi gözlənilir. Bu hadisə onsuz da gərgin olan bölgədə vəziyyəti daha da mürəkkəbləşdirə bilər. Nazirlik bu hərəkəti səhiyyə işçilərinə qarşı yönəlmiş təcavüz kimi qiymətləndirir və Mərvan əl-Hamsın dərhal və qeyd-şərtsiz azad edilməsini tələb edir. 24 saat' başlıqlı bir yazı məqaləsinə verilmiş şərhi cavablamağınız tapşırılır. Orijinal şərh belədir: 'Məqalədəki hadisənin təsviri, İsrail-Fələstin münaqişəsinin davam edən gərginliyinin daha bir təzahürü kimi görünür. Qəzzanın hərbi müdaxilələrə və blokadasına məruz qalması, səhiyyə sisteminin zəifləməsinə və əhalinin humanitar ehtiyaclarının artmasına səbəb olub. Bu hadisə, yalnız fərdi bir insanın "qaçırılması" deyil, həm də səhiyyə infrastrukturunun hədəfə alınmasının bir əlaməti ola bilər.

Bunu başqa münaqişələrdə, məsələn, Suriyadakı vətəndaş müharibəsində səhiyyə işçilərinin hədəfə alınması ilə müqayisə etmək maraqlıdır. Bu hadisələrin ümumi xüsusiyyəti, hərbi əməliyyatlar zamanı səhiyyə qurumlarının və işçilərinin qorunmasının pozulmasıdır.

Lakin, məqalədəki informasiya məhduddur. "Gizli qüvvələr" ifadəsi daha dəqiq təsvirə ehtiyac duyur. Bu əməliyyatın motivləri, hədəfin seçilməsinin səbəbləri və İsrail hökumətinin bu hadisəyə münasibəti haqqında aydınlıq yoxdur. Bu məlumatların olmaması, hadisəni obyektiv şəkildə qiymətləndirməyi çətinləşdirir.

Beləliklə, oxuculara sual verilir: Əgər bu hadisənin İsrail hökuməti ilə birbaşa əlaqəsi sübut olunarsa, bunun beynəlxalq hüququn pozulması kimi necə qiymətləndirilməlidir və belə bir əməliyyatın insan hüquqları və beynəlxalq humanitar hüquq normaları ilə uyğunluğunu necə müəyyən etmək olar?'. Bu şərhi 'critical' üslubunda, məqalənin əsas mövzusunu ('Marwan al-Hams') nəzərə alaraq düşünülmüş bir cavab yazın.

Şərhdə qaldırılan məqamlar çox aktualdır və Mərvan əl-Hamsın "qaçırılması" hadisəsinin mahiyyətini anlamaq üçün vacibdir. Lakin, bəzi məqamlara daha tənqidi yanaşmaq lazımdır.

Məqalədə "gizli qüvvələr" ifadəsinin qeyri-müəyyənliyi barədəki narahatlığınız haqlıdır. Lakin, bu cür qeyri-dəqiqliklər, adətən, belə həssas əməliyyatların təbiətindən qaynaqlanır və hərbi strategiyanın bir hissəsi ola bilər. Bu, hadisənin İsrail hökuməti ilə əlaqəsini müzakirə edərkən diqqətli olmağımızı tələb edir.

Səhiyyə işçilərinin münaqişə bölgələrində hədəfə alınması ilə müqayisə mövzusu da əhəmiyyətlidir. Lakin, hər bir hadisənin öz unikal konteksti var. Mərvan əl-Hamsın "qaçırılmasının" səbəbləri, həmçinin Qəzza Səhiyyə Nazirliyinin daxili dinamikası və ya digər qeyri-müharibə amilləri ilə əlaqəli ola bilərmi? Bu suallara cavab vermədən, hadisəni sadəcə "səhiyyə infrastrukturunun hədəfə alınması" kimi təqdim etmək yüzeysel ola bilər.

Ən əsası, beynəlxalq hüquq və insan hüquqları ilə bağlı suallarınız vacibdir. Lakin, bu məsələləri müzakirə edərkən, "əgər bu hadisənin İsrail hökuməti ilə birbaşa əlaqəsi sübut olunarsa" kimi şərtlərdən istifadə etmək, məsələnin mahiyyətini qaçırır. Beynəlxalq humanitar hüquq, münaqişə tərəflərindən müəyyən davranışlar gözləyir, əlaqənin sübut olunub-olunmamasından asılı olmayaraq. Bir tibb rəsmisinin, həm də Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsinin yaxınlığında saxlanılması, hər halda beynəlxalq norma və prinsiplər baxımından ciddi narahatlıq doğurmalıdır. Bu, əsaslı bir araşdırma və cavab tələb edən bir vəziyyətdir.

Yaxşı, gəlin bu məsələyə bir az yumorla yanaşaq. Elə bil ki, "qaçırılma" xəbəri bir gecədə internetdə sürətlə yayılan bir dedikodu kimidir. Mərvan əl-Hamsı kimin "qaçırdığı" barədə müzakirələr başlayıb, guya İsrail gizli qüvvələri səhiyyə işçilərinin "qəhvə dincəlməsinə" mane olmaq üçün belə bir şey edib. Düşünürəm ki, əgər bu bir qaçırmadırsa, qaçıranlar üçün əslən çətin olub, axı səhiyyə rəsmiləri, xüsusilə də Mərvan əl-Hams kimi təcrübəli şəxslər, hər cür "qaçırılma" planına qarşı hazırdırlar. Bəlkə də gələcəkdə qaçırılanlara xüsusi bir "qaçırılma əleyhinə təlim" kursu keçmək lazımdır? Yoxsa qaçıranlar qaçırılacaq adamın pasportunu və səhiyyə nazirliyindəki vəzifəsini də götürməli idilər? Şərhdə də qeyd olunduğu kimi, 2014-cü ildə də oxşar hadisələr olub, amma o zamanlar sosial media bu qədər də sürətlə məlumat yaymırdı. Indi isə hər kiçik hadisə böyük səs-küyə çevrilir. Ümid edək ki, bu "qaçırılma" hadisəsi tezliklə aydınlaşar və Mərvan əl-Hams "qaçırıldıqdan" sonra qayıdıb bizə bu maraqlı hadisənin əslində nə olduğunu anlatar. Hər halda, bu mövzuda bir az da gülmək, bəlkə də vəziyyəti bir az yüngülləşdirər.

Bu maraqlı və hərtərəfli şərh üçün təşəkkür edirəm. Mərvan əl-Hamsın saxlanılması ilə bağlı mövzunun müxtəlif aspektlərini vurğuladığınız üçün minnətdarlığımı bildirirəm. Hadisəyə dair İsrailin rəsmi mövqeyinin daxil edilməməsi və mənbələrin etibarlılığı məsələsi şərhinizdə əsaslandırılmış şəkildə qeyd edilib. Bu cür tənqidi yanaşma və əlavə araşdırma tələbi məqalənin daha obyektiv və tam təqdim edilməsi baxımından çox vacibdir. Fikirlərinizi bölüşdüyünüz üçün yenidən təşəkkür edirəm.

Şərhdəki əsas arqument, İsrailin Qəzza səhiyyə rəsmisini saxlaması ilə bağlı iddianın təfərrüatlarının açıqlanması ilə yanaşı, bu cür hadisələrin qarşısını almaq üçün konstruktiv tədbirlərin də əlavə edilməsinin vacibliyidir. Bunun üçün Beynəlxalq Birliyin, xüsusilə BMT-nin, daha aktiv rol oynaması, şəffaf araşdırma aparılması və məsuliyyətin müəyyən edilməsi təklif olunur. Yalnız kökləri müəyyənləşdirən və hərtərəfli həllər təklif edən yanaşma uzunmüddətli həll yoluna gətirə bilər. Məqalənin çatışmazlığı məhz həll yollarına toxunmamasıdır.

Məqalədə İsrail gizli qüvvələrinin əməliyyatına istinad edilir, lakin bu iddianın əsaslandırılması üçün heç bir konkret dəlil təqdim olunmur. "Mənbələrə görə" ifadəsi kifayət qədər dəqiq deyil. Hansı mənbələrə əsaslanıldığını və bu mənbələrin etibarlılığını müəyyən etmək üçün daha ətraflı məlumat tələb olunur. Əl-Hamsın "qaçırılması"nın təsviri də qeyri-müəyyəndir. Hadisənin tam təfərrüatları, şahidlərin ifadələri və ya görüntülər təqdim olunmalıdır. Bu məlumatların olmaması iddianın etibarlılığını şübhə altına alır. Bununla yanaşı, Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi tərəfindən təsdiq olunan bir açıqlama və ya hadisə ilə bağlı müstəqil araşdırmanın nəticələri olmadan, bu iddianın doğruluğunu qəbul etmək çətindir.

Məqalədə İsrailin gizli qüvvələri tərəfindən Qəzza səhiyyə rəsmisinin saxlanılması barədə irəli sürülən iddia ətraflı şəkildə təhlil edilib və həqiqətən də, mövcud məlumatlar bu ehtimalı gücləndirir. Bununla belə, gəlin məsələnin digər mümkün tərəflərini də nəzərə alaq. Məsələn, "qaçırılma" hadisəsinin digər tərəflər tərəfindən səhnələşdirilməsi, yəni rəsmi şəxsin müxtəlif siyasi və ya şəxsi səbəblərdən özü üçün bir "qaçırılma" səhnəsi qurması ehtimalını nəzərə almaq vacibdir. Bu tipli səhnələşdirilmiş hadisələr, həm siyasi gündəmə təsir etmək, həm də beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətini özünə yönəltmək üçün istifadə oluna bilər. Həmçinin, hadisənin şahidlərinin və ya mənbələrinin etibarlılığı barədə müstəqil təhqiqat aparılması, iddianın doğruluğunu təsdiq etmək üçün vacibdir. Bu cür təhqiqatlar, həqiqətən də İsrailin dəxli olub-olmadığını və əgər olubsa, əməliyyatın arxasındakı həqiqi səbəbləri aydınlaşdıra bilər. Yalnız müstəqil tədqiqatlar və əlavə sübutlar bu hadisənin həqiqətinə daha yaxınlaşmağa imkan verə bilər.

Məqalədə İsrailin gizli qüvvələrinin Qəzza səhiyyə rəsmisini saxlaması barədə irəli sürülən iddialar ətraflı şəkildə təhlil olunur və oxuculara əhəmiyyətli məlumatlar təqdim edir. Bununla belə, gəlin məsələnin digər tərəfini də nəzərə alaq. Mənbələrin etibarlılığı və informasiyanın təsdiqlənmə səviyyəsi haqqında daha ətraflı məlumat olmadan, hadisənin İsrail tərəfindən həyata keçirilməsi ilə bağlı qəti bir qənaətə gəlmək çətindir. Başqa dövlət aktörləri və ya qrupların bu hadisədə rolu barədə araşdırma aparılmamışdır. Əlavə olaraq, "qaçırılma" termininin özü qeyri-dəqiqdir və rəsminin öz istəyi ilə getməsi, yoxsa zorla aparılması məsələsi aydın deyil. Daha ətraflı araşdırma və müstəqil təsdiq edilmiş məlumatlar olmadan, məqalədəki arqument tam olaraq qəbul edilməməlidir.

Məqalədə İsrailin gizli qüvvələrinin Qəzza səhiyyə rəsmisini saxlaması ilə bağlı ciddi iddia irəli sürülür. Hadisənin təsdiqlənməsi və təfərrüatlarının açıqlanması vacibdir. Lakin, məqalənin əsas çatışmazlığı mümkün həll yollarına və gələcək belə halların qarşısını almaq üçün konstruktiv təkliflərə toxunmamasıdır.

Məsələnin həlli üçün Beynəlxalq Birliyin, xüsusən də BMT-nin, Qəzza zolağında mövcud olan hərbi və siyasi gərginliyi azaltmaq üçün daha aktiv rol oynaması vacibdir. Bu, həm İsrail, həm də Fələstin tərəfləri ilə dialoqun gücləndirilməsi, sərhəd nəzarətinin beynəlxalq müşahidəçilər tərəfindən müşahidə edilməsi və səhiyyə işçilərinin qorunmasına dair beynəlxalq hüququn qəti şəkildə tətbiq edilməsi ilə mümkündür.

Bundan əlavə, qarşılıqlı etimadın bərpa edilməsi üçün şəffaf və müstəqil bir araşdırma aparılması, əgər iddialar doğrudursa, məsuliyyətin müəyyən edilməsi və bununla bağlı lazımi tədbirlərin görülməsi həlledici rol oynayacaqdır. Yalnız bu cür konkret tədbirlər uzunmüddətli həllə gətirib çıxara bilər. Başqa sözlə, bu məsələnin təkrarlanmasının qarşısını almaq üçün yalnız məsələnin səthini qazmaq yox, kök səbəblərini müəyyən etmək və hərtərəfli bir həll yolu axtarmaq lazımdır.

Məqalədəki hadisənin təsviri, İsrail-Fələstin münaqişəsinin davam edən gərginliyinin daha bir təzahürü kimi görünür. Qəzzanın hərbi müdaxilələrə və blokadasına məruz qalması, səhiyyə sisteminin zəifləməsinə və əhalinin humanitar ehtiyaclarının artmasına səbəb olub. Bu hadisə, yalnız fərdi bir insanın "qaçırılması" deyil, həm də səhiyyə infrastrukturunun hədəfə alınmasının bir əlaməti ola bilər.

Bunu başqa münaqişələrdə, məsələn, Suriyadakı vətəndaş müharibəsində səhiyyə işçilərinin hədəfə alınması ilə müqayisə etmək maraqlıdır. Bu hadisələrin ümumi xüsusiyyəti, hərbi əməliyyatlar zamanı səhiyyə qurumlarının və işçilərinin qorunmasının pozulmasıdır.

Lakin, məqalədəki informasiya məhduddur. "Gizli qüvvələr" ifadəsi daha dəqiq təsvirə ehtiyac duyur. Bu əməliyyatın motivləri, hədəfin seçilməsinin səbəbləri və İsrail hökumətinin bu hadisəyə münasibəti haqqında aydınlıq yoxdur. Bu məlumatların olmaması, hadisəni obyektiv şəkildə qiymətləndirməyi çətinləşdirir.

Beləliklə, oxuculara sual verilir: Əgər bu hadisənin İsrail hökuməti ilə birbaşa əlaqəsi sübut olunarsa, bunun beynəlxalq hüququn pozulması kimi necə qiymətləndirilməlidir və belə bir əməliyyatın insan hüquqları və beynəlxalq humanitar hüquq normaları ilə uyğunluğunu necə müəyyən etmək olar?

Məqalədə İsrail gizli qüvvələrinin əməliyyatı nəticəsində Mərvan əl-Hamsın "qaçırılması" iddiası irəli sürülür. Bu iddianın sübutları haqqında məlumat verilmir. "Mənbələrin verdiyi məlumata görə" ifadəsi kifayət qədər dəqiq deyil. Hansı mənbələrə istinad edilir? Bu mənbələrin etibarlılığı və müstəqilliyi necə təsdiq olunub? Hadisənin dəqiq vaxtı və yeri göstərilir, lakin daha konkret sübutlar, məsələn, şahid ifadələri, fotoşəkillər və ya videolar, iddianın etibarlılığını artıracaqdır. Həmçinin, hadisənin Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi ilə əlaqəsinin necə və nə dərəcədə olduğu aydınlaşdırılmalıdır.

Məqalədə təsvir olunan Qəzzadakı yüksək rütbəli səhiyyə rəsmisinin "qaçırılması" hadisəsi, xüsusilə İsrailin gizli qüvvələrinin roluna işarə edilməsi, 2014-cü il Qəzza müharibəsi zamanı baş verən oxşar hadisələri xatırladır. O zaman da səhiyyə işçiləri və mülki şəxslər hədəf alınıb, bəzi hallarda beynəlxalq hüququn kobud şəkildə pozulması ilə nəticələnmişdi.

Ancaq bu hadisə ilə 2014-cü il hadisələri arasında fərqlər də var. Məqalədə konkret olaraq "qaçırılma" termini işlənilir, bu isə əsirlik və ya həbs ehtimalını gücləndirir. 2014-cü ildəki hadisələr daha çox hədəf alınma, hücum və təsadüfi itkilər kimi görünürdü. Bu fərq, əgər iddialar doğrudursa, İsrailin hərbi taktikalarında və ya siyasi məqsədlərində dəyişiklik olduğunu göstərə bilər.

2014-cü il hadisələrindən çıxarılan əsas dərs, beynəlxalq hüququn və humanitar prinsiplərin hərbi əməliyyatlar zamanı qorunmasının zəruriliyidir. Səhiyyə işçilərinin qorunması beynəlxalq hüququn əsas prinsiplərindən biridir və onun pozulması ciddi nəticələrə səbəb ola bilər. Məqalədə təsvir olunan hadisənin araşdırılması və məsuliyyətin müəyyənləşdirilməsi beynəlxalq hüququn hökm sürəcəyinə dair mesaj göndərmək üçün vacibdir. Lakin, hadisənin dəqiq təfərrüatlarının olmaması və mənbələrin adıçəkilməməsi təhqiqatın nəticələri barədə şübhələr yaradır.

Məqalədə İsrailin gizli qüvvələrinin Qəzza səhiyyə rəsmisini saxlaması ilə bağlı ciddi iddialar irəli sürülür. Bu iddiaların əsaslandırılması üçün təqdim olunan mənbələrə və dəlillərə əsasən, bu hadisənin İsrail tərəfindən həyata keçirilməsi ehtimalı yüksək görünür. Lakin, məsələnin hər iki tərəfini əhatə edən daha tam bir mənzərə üçün bəzi əlavə məqamlara toxunmaq vacibdir.

Məsələn, hadisə ilə bağlı müstəqil təsdiq olunmuş məlumatlar nə dərəcədə mövcuddur? İddia olunan saxlama əməliyyatı ilə bağlı İsrail tərəfindən verilən rəsmi açıqlama varmı və əgər varsa, bu açıqlama nə dərəcədə etibarlıdır? Əl-Hamsın saxlanması ilə bağlı iddialarının fonunda hər hansı bir başqa hadisə və ya hərəkəti nəzərə almaq lazım ola bilər mi? Məsələn, əl-Hamsın işinin mahiyyəti, beynəlxalq humanitar qanunların pozulması ilə bağlı hər hansı bir səbəb ola bilərmi?

Bundan əlavə, "gizli qüvvələr" ifadəsi olduqca ümumiləşdirilmiş bir termindir. İsrailin gizli xidmət orqanlarının fəaliyyətləri haqqında məlumatların məhdudluğu səbəbindən, bu hadisənin arxasında həqiqətən gizli qüvvələr dayanması və ya bunun daha mürəkkəb bir siyasi, hərbi və ya hətta kriminal əməliyyatın nəticəsi olması ehtimalını nəzərə almaq vacibdir. Dolayısıyla, mövcud məlumatlara əsasən yalnız bir tərəfin arqumentini qəbul etməkdənsə, bu məsələni tam şəkildə aydınlaşdırmaq üçün daha ətraflı təhqiqat aparmaq vacibdir.

Məqalədə İsrailin gizli qüvvələrinin Qəzza səhiyyə rəsmisini saxlaması ilə bağlı irəli sürülən iddia ətraflı və əsaslandırılmış şəkildə təqdim olunub. Müəllifin təhlilindəki dəlillər inandırıcı görünür. Bununla belə, gəlin məsələnin alternativ bir baxış bucağını da nəzərə alaq. Məsələn, hadisənin İsrailin rəsmi mövqeyindən fərqli təfsiri nəzərə alınmayıb. Əgər İsrail hadisənin mahiyyəti ilə bağlı alternativ bir açıqlama verməzsə, bu, yalnız bir tərəfin arqumentinin təqdim olunması deməkdir. Eyni zamanda, mənbələrin etibarlılığı və hadisənin baş verməsi ilə bağlı müstəqil təsdiqə ehtiyac var. Belə ki, təqdim olunan məlumatların həqiqətə uyğunluğu şübhə altındadır və əlavə araşdırma tələb olunur.