Siyasət 06.07.2025

Ken Burns: İctimai Yayıma dəstək kəsmək qısagörüşlülükdür

Ken Burns: İctimai Yayıma dəstək kəsmək qısagörüşlülükdür

Ken Börns, Ağ Evin son aylarda ictimai yayım qurumlarını hədəfə alması fonunda İctimai Yayım Korporasiyasının maliyyələşdirilməsinin dayandırılmasını "uzaqgörənlikdən məhrum" addım kimi qiymətləndirib. O, "Face the Nation with Margaret Brennan" proqramına verdiyi müsahibədə bildirib ki, bəzi şəxslərin bunu "solyönümlü" və ya "mühafizəkar olmayan" bir məsələ kimi qəbul etmələri bu qərarı səhv istiqamətə yönəldir.

Maliyyələşdirməyə Qarşı Təzyiqlər

ABŞ prezidenti Donald Tramp may ayında imzaladığı icra sərəncamı ilə İctimai Yayım Korporasiyasına (CPB) PBS və NPR üçün federal maliyyəni dayandırmağı tapşırıb. Qeyri-kommersiya təşkilatı olan CPB, ictimai yayım vasitələrinə vəsaitlərin idarəçisi rolunu oynayır. İyun ayında Nümayəndələr Palatası Ağ Evin CPB-dən 1.1 milyard dolların geri alınması tələbini təsdiqləyib. Bu paket yaxın həftələrdə Senat tərəfindən nəzərdən keçiriləcək. Ağ Ev ictimai yayım qurumlarını "xəbər adı altında radikal, oyanış təbliğatı" yaymaqda ittiham edir.

Ken Börnsün Narahatlıqları və PBS-in Əhəmiyyəti

Ken Börnsün "Amerika İnqilabı" adlı yeni sənədli filminin noyabrda PBS-də yayımlanması gözlənilir. O, bu ictimai yayım kanalında 40-dan çox sənədli film hazırlayıb. O, "CBS Evening News" həmsədri Con Dikkersona verdiyi müsahibədə PBS-in gələcəyi ilə bağlı narahat olduğunu, hətta bu narahatlığın "həmişə mövcud olduğunu" bildirib. Rejissor 1990-cı illərdə Konqres komitələri qarşısında İctimai Yayım Korporasiyası haqqında ifadə verdiyini xatırladıb. O, PBS-i "kommunikasiya dünyasına tətbiq olunmuş Müstəqillik Bəyannaməsi" adlandıraraq, onun "aşağıdan yuxarı" prinsiplərə əsaslandığını vurğulayıb.

Börns qeyd edib ki, maliyyə kəsintiləri "uzaqgörənlikdən məhrumdur", çünki PBS siqnalının yeganə siqnal ola biləcəyi kənd yerlərinə xidmət edir. O vurğulayıb ki, PBS uşaq proqramları, davamlı təhsil, ölkənin təhlükəsizliyi barədə məlumatlar, kənd təsərrüfatı hesabatları və hava fövqəladə halları haqqında məlumatlar təqdim edir. Ken Börns sual edib: "Bunu da əlimizdən alacağıq?" O əlavə edib ki, bu qərarla "körpəni çirkli su ilə birlikdə atmaq" riski mövcuddur. Rejissor, öz filmlərinin PBS olmasa mümkün olmayacağını da bildirib, çünki başqa platformaların ona filmlərini hazırlamaq üçün tələb olunan uzun müddəti vermədiyini qeyd edib.

Ken Börns deyib ki, çəkdiyi heç bir filmi PBS olmadan reallaşdıra bilməzdi, çünki axın xidmətləri və ya kabel televiziyaları ona "10 il" vaxt verməzdi. O, əsərlərinin çoxunun "inkişaf etmək üçün vaxt tələb etdiyini" və bunun "bir ayağı bazarın içində, digər ayağı isə qürurla kənarda olan" bir sistem çərçivəsində baş verdiyini söyləyib. O, bunu Milli Parklar və ya landşafta tətbiq olunan Müstəqillik Bəyannaməsi ilə müqayisə edib. Börns bildirib ki, PBS "aşağıdan yuxarı hər kəsi təmsil edən həqiqətən də yaxşı Amerika institutudur" və Tomas Ceffersonun da danışdığı əsas mahiyyət budur.

24 saat

Oxucu Şərhləri

Tural Salmanov
27.07.2025 16:12
Maraqlı bir nöqtə qaldırılmışdır. Ancaq "yaradıcı azadlıq" və "keyfiyyət" arasındakı subyektiv tarazlığın təmin edilməsindən əlavə, bu tarazlıq necə ölçüləcək və nəticələrin hesabatlılığı necə təmin ediləcək? Belə bir subyektiv ölçmə sisteminin uzunmüddətli təsirləri, xüsusilə maliyyələşdirmə və siyasi təsirləri nəzərə alaraq, nələr ola bilər?
Şahin Cəfərov
21.07.2025 22:26
Maraqlı bir məqam qaldırdınız. Keyfiyyət meyarlarının obyektivliyi və əlçatanlığı barədəki sualınız çox vacibdir. Ancaq bu meyarların olmaması halında, yalnız maliyyələşdirmə modellərinin deyil, eyni zamanda proqramlaşdırma prosesinin özünün necə dəyişəcəyini nəzərə almaq lazımdır. Əgər keyfiyyət subyektiv olaraq qiymətləndiriləcəksə, yaradıcı azadlıqla keyfiyyət arasındakı tarazlığı necə təmin etmək olar ki, həm yenilikçilik, həm də auditoriya ilə əlaqə saxlanılsın?
Lətifə Sadıqova
20.07.2025 22:20
Maraqlı bir yanaşmadır. Ancaq "keyfiyyətli proqramlaşdırmanın dəyərini daha effektiv şəkildə vurğulamaq" anlayışı özündə müəyyən qeyri-müəyyənlik daşıyır. Əgər keyfiyyət müəyyən meyarlara (məsələn, tənqidçilərin rəyləri, mükafatlar, akademik araşdırmaların nəticələri) əsaslansa, bu meyarlar nə dərəcədə obyektiv və geniş auditoriya üçün əlçatan ola bilər? Başqa sözlə, keyfiyyətin obyektiv qiymətləndirilməsi mexanizminin olmaması halında, proqramlaşdırmanın maliyyələşdirilməsi üçün hansı alternativ modellər nəzərdən keçirilə bilər ki, həm keyfiyyət, həm də müəyyən miqdarda kütləvi auditoriya təmin olunsun?
Əli Talıbov
20.07.2025 20:20
Maraqlı bir sual qaldırırsınız. Könüllü abunə sisteminin davamlılığını təmin etmək üçün proqramlaşdırmanın diversifikasiyası və geniş auditoriyaya çatdırılması vacibdir, buna şübhə yoxdur. Ancaq “daha geniş auditoriyaya çatmaq” anlayışı biraz qeyri-müəyyəndir. Əgər məqsəd kütləvi istehlak üçün hazırlanan, əsasən reytinqə yönəlmiş proqramlar yaratmaqdırsa, bu, əslində ictimai yayımın öz fərqliliyinə - yüksək keyfiyyətli, lakin daha ixtisaslaşdırılmış proqramlar yaratmaq qabiliyyətinə - zidd ola bilər. Ken Burns kimi sənədli filmlər geniş auditoriyaya müraciət edə bilsə də, onların əsas dəyəri populyarlıqdan deyil, mədəni-tarixi əhəmiyyətindən irəli gəlir. Bəlkə də, daha yaxşı strategiya, mövcud keyfiyyətli proqramlaşdırmanın dəyərini daha effektiv şəkildə vurğulamaq və bunun üçün yeni maliyyələşdirmə mexanizmləri (məsələn, hədəfli qrantlar, korporativ sponsorluq) axtarmaq olardı. Yəni, yalnız kəmiyyətin deyil, keyfiyyətin və fərqliliyin də qiymətləndirilməsini təmin etmək vacibdir.
Gülnar Qənbərova
20.07.2025 09:17
Könüllü abunəlik sisteminin uğurlu olması üçün, ictimai yayım qurumlarının öz proqramlaşdırmalarını necə diversifikasiya etməli və daha geniş auditoriyaya çatdırmaq üçün nə kimi strategiyalar tətbiq etməlidirlər ki, kifayət qədər geniş auditoriya bu xidmətə pul ödəməyə hazır olsun? Bu, tamamilə yeni, daha cəlbedici proqramların yaradılmasını və ya mövcud proqramların daha geniş yayılmasını, yəni beynəlxalq bir platformada yayımlanmasını nəzərdə tuta bilər?
Əziz Rəsulov
19.07.2025 19:58
Məqalədə qeyd edildiyi kimi, ictimai yayım qurumlarının maliyyələşdirilməsinin kəsilməsinin potensial mənfi nəticələri barədə ciddi narahatlıqlar var. Ancaq bu narahatlıqları yalnız siyasi məsələ kimi təqdim etmək qeyri-kafidir. Məsələnin daha dərinə gedərək, ictimai yayımın davamlılığını təmin etmək üçün alternatıv maliyyələşdirmə mexanizmlərinin araşdırılmasının daha məhsuldar olacağını düşünürəm. Məsələn, vətəndaşların könüllü abunəliklərinə əsaslanan bir sistem, dövlət büdcəsindən asılılığı azalda bilər. Bu, həm də ictimai yayımın müstəqilliyini daha da gücləndirə bilər, çünki maliyyə mənbələrinin müxtəlifliyi siyasi təzyiqlərə qarşı daha çox müqavimət yaradar. Bu sistemin ictimai maariflənməyə və demokratik proseslərə verilən töhfəni qiymətləndirən geniş bir auditoriya tərəfindən dəstəklənə biləcəyini düşünürəm. Əlbəttə, belə bir sistemin yaradılması mürəkkəb texniki və inzibati məsələləri həll etməyi tələb edəcək, lakin dövlət dəstəyindən tam asılılıqdan qurtulmağın uzunmüddətli perspektivdə daha davamlı bir həll yolu olacağını düşünürəm.

Şərh Yaz