Siyasət 11.07.2025

Mahmud Xəlil Trampdan 20 milyon dollar tələb edir: "Toxunulmaz deyilsiniz"

Mahmud Xəlil Trampdan 20 milyon dollar tələb edir: "Toxunulmaz deyilsiniz"

Mahmud Xəlilin Tramp Administrasiyasına Qarşı 20 Milyon Dollarlıq Təzminat İddiası

Son günlərdə Mahmud Xəlil Manhettendəki mənzilində 10 həftəlik oğlunu qucaqlayaraq, Nyu-Yorkda uşağının doğulduğu günlərdə Luizianadakı soyuq immiqrasiya həbsxanasında keçirdiyi səhərləri xatırlayırdı. Fələstin tərəfdarı olan fəal o an üçün qeyri-xarakterik şəkildə susqun qaldı. Nəhayət, körpə Deen qucağında mırıldanarkən, Xəlil dedi: "O gecə çəkdiyim ağrını təsvir edə bilmərəm. Bunu heç vaxt bağışlamayacağam." Aylar sonra azadlığına qovuşan Xəlil indi təzminat tələb edir. Cümə axşamı vəkilləri ABŞ prezidenti Donald Trampın administrasiyasına qarşı 20 milyon dollarlıq iddia qaldıraraq, onun əsassız həbs olunduğunu, qərəzli təqibə məruz qaldığını və kampus etirazlarındakı rolu səbəbindən hökumətin onu antisemit kimi ləkələdiyini, bu yolla da onu deportasiya etməyə çalışdığını bildirib. Federal Qanunsuz Hərəkətlər İddiaları Aktı çərçivəsində irəli sürülən bu iddia Daxili Təhlükəsizlik Nazirliyi, ABŞ İmmiqrasiya və Gömrük Xidməti, eləcə də Dövlət Departamenti əleyhinə yönəlib.

Hüquqi Mübarizə və Fəalın Məqsədi

Kolumbiya Universitetinin 30 yaşlı məzunu Xəlilə qarşı deportasiya işinin immiqrasiya məhkəməsi sistemində davam etdiyi bir vaxtda bu addım atılır. Xəlil bildirib ki, məqsədi onu susdurmağa çalışanlara bir mesaj göndərməkdir. "Onlar toxunulmaz olduqlarını düşündükləri üçün səlahiyyətlərindən sui-istifadə edirlər," o deyib. "Hesabatlılıq hiss etməsələr, bu nəzarətsiz şəkildə davam edəcək." Xəlil hər hansı bir təzminat pulunu ABŞ prezidenti Donald Trampın Fələstin tərəfdarı çıxışları boğmaq üçün "uğursuz" cəhdləri nəticəsində hədəf alınan digər şəxslərlə bölüşməyi planlaşdırır. O, təzminat əvəzinə rəsmi üzr və administrasiyanın deportasiya siyasətlərində dəyişiklikləri də qəbul edəcəyini bildirib. Daxili Təhlükəsizlik Nazirliyinin sözçüsü Trişa Maklaqlin elektron poçtla göndərdiyi bəyanatda Xəlilin iddiasını "mənasız" adlandırıb və onu Yəhudi tələbələri təhdid edən "nifrət dolu davranış və ritorika"da ittiham edib. Dövlət Departamenti Xəlilə qarşı hərəkətlərinin qanunla tam dəstəkləndiyini bildirib. Ağ Evə və ABŞ İmmiqrasiya və Gömrük Xidmətinə edilən sorğular dərhal cavablandırılmayıb.

Həbs və Həbsxana Həyatı

İddiada ABŞ prezidenti Donald Tramp və digər rəsmilərin 8 mart tarixində, Xəlilin həbsi ilə başlayan "onu və ailəsini terror etmək" kampaniyasına başladıqları qeyd olunur. O, həmin gecə həyat yoldaşı Nur Abdalla ilə şam yeməyindən qayıdarkən, "effektiv şəkildə qaçırıldığını" və mülki geyimli federal agentlərin order təqdim etməkdən imtina etdiyini, habelə onun qanuni ABŞ daimi sakini olduğunu öyrənəndə təəccübləndiklərini söyləyib. Daha sonra o, gecə Luiziananın Jena şəhərindəki uzaq bir immiqrasiya həbsxanasına aparılıb ki, bu da onun ailəsindən və vəkillərindən "qəsdən gizlədilib". Xəlil həbsxanada xora dərmanının verilmədiyini, sərt fluorescent işıq altında yatmağa məcbur edildiyini və "demək olar ki, yeyilməyən" qida ilə qidalandırıldığını, bu səbəbdən də 7 kiloqram çəki itirdiyini bildirib. Xəlil xatırlayıb: "Ac yatmadığım bir gecəni xatırlamıram." Bu arada, Tramp administrasiyası həbsi ictimai şəkildə qeyd edərək, onu və İsrailə qarşı etirazlarını "terror tərəfdarı, antisemit, anti-Amerika fəaliyyəti" adlandırdığı digər şəxsləri deportasiya edəcəyini vəd edib. Həbsindən əvvəl və sonra antisemitizmi pisləyən Mahmud Xəlil heç bir cinayətdə ittiham olunmayıb və HƏMAS və ya hər hansı digər terror qrupu ilə əlaqəsi sübut edilməyib. Xəlil iddialar haqqında "Bəzən bu, realiti-şouya bənzəyir. Çox absurddu," deyib. Həbsindən bir neçə həftə sonra Xəlil digər bir məhbus tərəfindən həbsxana televizorunda üzünü görərək oyandırılıb. Dövlət katibi Marko Rubionun imzaladığı yeni bir memoranduma görə, Xəlilin qanunu pozmadığı etiraf edilsə də, onun ABŞ-ın xarici siyasət maraqlarına xələl gətirə biləcək inanclarına görə deportasiya edilməsi təklif olunub. Xəlil bildirib ki: "Mənim inanclarım vergi pulumun və ya təhsil haqqımın soyqırım üçün silah istehsalçılarına investisiya edilməsini istəməməkdən ibarətdir. Bu qədər sadədir." O vaxta qədər Mahmud Xəlil 1200 nəfərlik həbsxanada bir növ məşhura çevrilmişdi. Öz işi ilə məşğul olmadığı vaxtlarda, o, keçmişdə Beyrutdakı Britaniya səfirliyində işləmək təcrübəsinə əsaslanaraq, digər immiqrant məhbuslar üçün "qəbul saatları" keçirir, sənədləşmə işlərini təşkil etməyə və işləri üçün tərcüməçilər tapmağa kömək edirdi. Xəlil deyib: "Mən bürokratiyada çox yaxşıyam." Gecələr rus və meksikan kart oyunları oynayır, o, "özlərinə nə baş verdiyini anlamayan insanların ardıcıl hekayələrini" dinləyirdi. "Bu, ən ürək ağrıdan anlardan biri idi," o deyib. "İçəridə olan insanlar heç bir haqlarının olub-olmadığını bilmirlər."

Azadlığa Çıxış və Gələcək Fəaliyyət

İyunun 20-də, 104 gün həbsdə qaldıqdan sonra, Mahmud Xəlil federal hakim tərəfindən azadlığa buraxıldı. Hakim, hökumətin onu xarici siyasət əsasları ilə deportasiya etmək cəhdlərinin ehtimal ki, konstitusiyaya zidd olduğunu qərarlaşdırmışdı. O, indi yaşıl kart müraciətində şəxsi məlumatları təhrif etməklə bağlı yeni iddialarla üzləşir. Çərşənbə günü axşam qaldırılan ərizədə Xəlilin vəkilləri bu ittihamları əsassız və qisas xarakterli adlandıraraq, hakimi onları rədd etməyə çağırıblar. Xəlil deyib ki, azadlığa çıxdığı həftələr həm xoşbəxtlik, həm də sıx şəxsi əzab anları ilə dolu olub. Təzyiqdən və ya mümkün həbsdən qorxduğu üçün o, evi daha az tərk edir, böyük izdihamdan və gecə gəzintilərindən çəkinir. Lakin həftənin əvvəlində Deenin ilk dəfə necə üzdüyünü xatırlayarkən üzü gülürdü. Xəlil gülümsəyərək dedi: "Onun üçün o qədər də xoş deyildi." O əlavə etdi: "Oğlum və həyat yoldaşımla keçirdiyim vaxtın əvəzini mümkün qədər çıxarmağa çalışıram. Habelə gələcəyimi düşünürəm və bu yeni reallığı anlamağa çalışıram." O bildirib ki, bu reallığın bir hissəsi də İsrailin Qəzzadakı müharibəsinə qarşı fəaliyyətini davam etdirməkdir. HƏMAS-ın idarə etdiyi Fələstin Səhiyyə Nazirliyinin məlumatına görə, bu müharibə nəticəsində 57 mindən çox Fələstinli, onların yarısından çoxu qadın və uşaq olmaqla həlak olub. Azadlığa çıxdığı günün ertəsi o, Manhettendə Fələstin bayrağına bürünmüş halda – və təhlükəsizlik xidmətinin müşayiəti ilə yürüşə rəhbərlik edib. Deenin südünü şüşəyə süzərkən, Mahmud Xəlil fəaliyyətinin şəxsi bədəlini bilsəydi, nələrisə fərqli edib-etməyəcəyini düşündü. "Biz daha yaxşı ünsiyyət qura bilərdik. Daha çox insanla daha çox körpü qura bilərdik," o dedi. "Amma soyqırıma qarşı çıxmaq kimi əsas məsələdə bunu fərqli edə biləcəyini düşünmürəm. Dəqiqəbədəqiqə insanlarınızın qırıldığını görəndə bu, sizin mənəvi borcunuzdur."

24 saat

Oxucu Şərhləri

Rauf İbrahimov
26.07.2025 20:29
Şərhdə Mahmud Xəlilin yaşadığı əzabın dərinliyinə toxunularaq, 20 milyon dollarlıq təzminat iddiasının ədalətliliyinin şübhə altına alınması vurğulanır. Müəllif, maliyyə kompensasiyası əvəzinə, daha hərtərəfli bir yanaşmanın – qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi və Xəlinin tibbi, psixoloji və hüquqi yardımlarla təmin olunmasının daha məqsədəuyğun olduğunu irəli sürür. Bu yanaşma həm Xəlinin zərərinin aradan qaldırılmasına, həm də gələcək oxşar halların qarşısının alınmasına yönəlib. Nəticədə, ədalətli həllin maliyyə kompensasiyasından daha geniş və konstruktiv bir çərçivədə axtarılması təklif olunur.
Rəna Nəbiyeva
20.07.2025 19:39
Məqalədə Mahmud Xəlilin yaşadığı problemin insanlıq yönündən ağır olduğunu inkar etmək olmaz. Ancaq 20 milyon dollarlıq təzminat iddiasının ədalətli olub-olmaması mübahisəlidir. Məbləğin müəyyən edilməsində nə kimi meyarlar nəzərə alınıb? Xəlilin yaşadığı əzabın maliyyələşdirilə bilən bir miqdarla ölçülə biləcəyini düşünmək nə qədər məqsədəuyğundur?

Daha konstruktiv bir yanaşma olaraq, bu cür halların qarşısının alınması üçün daha səmərəli qanunvericilik və sərt tətbiq mexanizmlərinin tətbiqini təklif etmək olar. İmmiqrasiya sisteminin insan hüquqlarına hörmət edən, şəffaf və effektiv şəkildə işləməsi üçün daha çox səy göstərilməlidir. Əgər Xəlilin iddiası ədalətlidirsə, ədalətli bir mühakimə prosesindən keçməsi və zərərinin maddi olaraq deyil, hərtərəfli şəkildə ödənilməsi daha məntiqli görünür. Məsələn, dəyərli tibbi yardım, psixoloji dəstək və ya hüquqi xidmətlərlə təmin olunması pul kompensasiyasından daha ədalətli bir həll ola bilər. Qanunvericiliyin dəyişdirilməsi isə gələcəkdə oxşar halların qarşısını almaqda daha effektiv rol oynaya bilər.

Şərh Yaz