Pakistan 27 müxalif və jurnalist kanalına YouTube qadağası tələb edir

Alphabet şirkətinə məxsus YouTube, Pakistan hökumətinin iki ondan çox tənqidçisinə onların kanallarının “anti-dövlət” məzmununa görə bloklanması tələbini nəzərdən keçirdiyini bildirib. İyunun 24-də verilmiş və bu həftə yayılan məhkəmə qərarına əsasən, Pakistanda bloklanma riski altında olan YouTube kanalları arasında əsas müxalifət partiyasının, onun lideri və həbsdə olan keçmiş baş nazir İmran Xanın, eləcə də hökuməti tənqid edən bir neçə jurnalistin kanalları var.

İslamabadda yerləşən məhkəmə, Milli Kibercinayətkarlıq İstintaq Agentliyinin iyunun 2-də hazırladığı hesabatda bu kanalları “dövlət institutları və vəzifəli şəxsləri əleyhinə yüksək təhdidkar, təhrikedici və alçaldıcı məzmun paylaşmaqda” ittiham etməsindən sonra qadağa tələb etdiyini açıqlayıb.

Söz Azadlığına Təhdid

Rəqəmsal hüquq müdafiəçiləri hesab edirlər ki, hər hansı bir qadağa Pakistanda söz azadlığını daha da zəiflədəcək. Ölkədə hakimiyyət qəzet və televiziya kanallarını boğmaqda ittiham olunur və sosial media narazılıq üçün az sayda çıxış yollarından biri kimi görünür.

YouTube 27 kontent yaradıcısına məhkəmə qərarına əməl etmədikləri təqdirdə kanallarının bağlana biləcəyini bildirib. Reuters xəbər agentliyinin gördüyü bildirişə əsasən, məşhur video paylaşım platforması bu həftə kanal sahiblərinə göndərdiyi elektron məktublarda qeyd edib ki: “Əgər bunu etməsəniz, yerli qanunvericilik öhdəliklərimizə uyğun olaraq, əlavə xəbərdarlıq etmədən tələbi yerinə yetirə bilərik.” YouTube-un regional kommunikasiya meneceri Reuters-in şərh tələbinə dərhal cavab verməyib.

Cinayət Məsuliyyəti Riski

Pakistan hökumətinin Daxili İşlər üzrə Dövlət Naziri Talal Çaudri, kontent yaradıcılarının cinayət məsuliyyətinə cəlb olunacağını bəyan edib.

O, yerli Geo News TV-yə verdiyi açıqlamada deyib: “Bu cib telefonlarından və sosial mediadan xaos yaratmaq üçün istifadə edə bilməzsiniz. Tənzimləmə üçün qanunlar var və onlar bu qanunlara əsasən fəaliyyət göstərməli olacaqlar.”

Məhkəmə qərarı ilə üzləşənlərdən biri olan Əsəd Tur, sənədi “X” sosial şəbəkəsində paylaşıb. Qərarda bloklanan kanalların adları, o cümlədən görkəmli jurnalistlər və kontent yaradıcıları olan İmran Riaz Xan, Mətiullah Can və Həbib Əkrəmin kanalları da yer alırdı.

333 mindən çox YouTube abunəçisi olan Tur, bu addımın insanların, siyasi partiyaların və digər dissident qrupların fundamental və konstitusion hüquqlarını zəiflətməyə yönəldiyini bildirib. O, Reuters-ə deyib: “Bu, mənimlə bağlı deyil. Bu, dövlətin sol tərəfində duran insanlarla bağlıdır. Mən öz platformamı dövlət zülmünə qarşı səslərini ucaltmaq üçün heç bir yerə getməyən bu zəif təbəqəyə həsr etmişəm.”

İnsan Hüquqları Təşvişi

Pakistan İnsan Hüquqları Komissiyası (HRCP) məhkəmə qərarından narahatlığını ifadə edərək, bu kütləvi qadağanın “narazılığı cinayət fəaliyyəti ilə eyniləşdirdiyini” bildirib.

HRCP bəyanatında qeyd edib: “Bütün YouTube kanallarının topdansatış bloklanması – qanunsuz və ya nifrət dolu nitqin konkret hallarını həll etmək əvəzinə – təhlükəli bir presedent yaradır.”

Hökumət ənənəvi mediaya təzyiq etdikdən sonra, bir çox müstəqil reportyor, 2022-ci ildə vəzifədən uzaqlaşdırılan Xanla simpatiya bəsləyən jurnalistlər və şərhçilər kimi YouTube-a üz tutublar.

Xanın Pakistan Təhrik-i İnsaf (PTI) partiyasının sözçüsü Zülfüqar Buxari deyib: “Bu, yalnız aparıcıların işdən çıxarılması və ya YouTube kanallarının qadağan edilməsi ilə bağlı deyil. Bu, deyilməsinə icazə verilməyən və dünyanın bilməməyə çalışdıqları insan hüquqları pozuntularıdır.”

Xan partiyasının vəzifədən uzaqlaşdırılmasından bəri hərbçilərin dəstəklədiyi bir təzyiqlə üzləşdiyini bildirib, lakin ordu bu ittihamı rədd edir. Buxari əlavə edib: “Bu günkü dövrdə rəqəmsal medianı susdurmaq mümkün deyil.”

Hökumət Təzyiqlərinin Artması

Bu qərar İslamabadın tənqidçilərə və dissidentlərə qarşı təzyiqini gücləndirən bir sıra qanun və tənzimləmələrin ən sonuncusudur. Pakistan hökuməti bir neçə dəfə “X”, Facebook və TikTok kimi sosial media platformalarını bloklayıb.

Yanvar ayında Pakistan parlamenti Kiber Cinayətlər Aktına yeni düzəlişlər təqdim edib ki, bu da kiber məzmunu daha da tənzimləməyə imkan verib. Bu düzəliş yeni sosial media tənzimləyici orqanının, öz istintaq agentliyinin və tribunallarının yaradılmasını nəzərdə tutur.

Bu tribunallar, “yalan və ya saxta” hesab edilən məlumatların yayılmasına görə, iddia edilən cinayətkarları üç ilə qədər həbs cəzası və iki milyon rupi (7,200 dollar) cərimə ilə cəzalandıra biləcək.

24 saat