Qəzzada atəşkəs yoxdur

Saxta "atəşkəs" və Qəzzada davam edən terror

Oktyabrın 10-da Qəzzada "atəşkəs" elan ediləndə, bir çox Fələstinli rahat nəfəs almışdı. Onlar iki il ərzində davamlı bombardmanlara məruz qalmışdılar ki, bu da 1945-ci ildə Hiroşimaya atılan atom bombasının partlayış gücündən təxminən altı dəfə çox idi və Yaponiyanın bu şəhərinin yarısından da kiçik bir ərazidə cəmləşmişdi. Dəhşətli dağıntılar hər yeri bürümüşdü. Bütün xəstəxanalar və universitetlər bombalanmış, əksər evlər və məktəblər dağıdılmış, kanalizasiya sistemi və elektrik xətləri kimi həyati əhəmiyyətli infrastruktur tamamilə sıradan çıxarılmışdı. Təxminən 50 milyon ton dağıntının zolaq boyunca səpələndiyi, altında isə bombardmanlarda həlak olmuş ən azı 10.000 Fələstinlinin cəsədinin qaldığı təxmin edilirdi. Lakin Qəzza xalqının gözlədiyi rahatlıq heç vaxt gerçəkləşmədi. "Atəşkəs" elanından demək olar ki, dərhal sonra İsrail rejimi zolağı yenidən bombalamağa başladı və o vaxtdan bəri dayanmayıb. Qəzza Hökumət Media Ofisinin məlumatına görə, İsrail 44 gün ərzində "atəşkəs"i təxminən 500 dəfə pozaraq 342 mülki şəxsi öldürüb. Ən qanlı gün oktyabrın 29-u olub ki, bu tarixdə İsrail İşğal Qüvvələri (İİQ) 52-si uşaq olmaqla 109 Fələstinlini qətlə yetirib. Daha yaxınlarda, cümə axşamı, Qəzza şəhərinin Zeytun məhəlləsində bir binaya bomba atılması nəticəsində sığınan bütün bir ailə daxil olmaqla 32 Fələstinli həlak olub.

Humanitar böhranın dərinləşməsi

Təkcə bombardmanlar deyil, aclıq da dayanmayıb. "Atəşkəs" razılaşmasına əsasən, hər gün 600 yük maşını yardımın zolağa daxil olmasına icazə verilməli idi, lakin İsrail bu şərti yerinə yetirməyib. Al Jazeeranın Qəzzadan verdiyi məlumata görə, İİQ hər gün zolağa yalnız 150 yük maşınının keçməsinə icazə verir. Onlar həmçinin ət, süd məhsulları və tərəvəzlər daxil olmaqla qidalı qidaların, eləcə də çox ehtiyac duyulan dərman, çadır və digər sığınacaq materiallarının girişinə mane olur. Fələstin yardım agentlikləri koalisiyası hesab edir ki, hazırda daxil olan yardım əhalinin əsas ehtiyaclarının dörddə birini belə qarşılamır. BMT-nin Fələstinli Qaçqınlar üzrə Agentliyi (UNRWA) Qəzzadakı hər kəsi aylarla qidalandırmağa yetəcək qədər ərzağı öz anbarlarında olduğunu bildirsə də, hələ də onları gətirməyə icazə verilmir. Bu, Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin (BƏM) oktyabr ayında verdiyi məsləhət rəyinə birbaşa ziddir ki, İsrail rejiminin BMT agentlikləri, o cümlədən UNRWA tərəfindən yardım təchizatına mane olmamaq vəzifəsi var. Məhkəmə həmçinin İsrailin agentliyin neytrallıqdan məhrum olması ilə bağlı ittihamlarını rədd edərək, onun humanitar sahədə əvəzolunmaz bir aktor olduğunu bəyan edib. Buna baxmayaraq, İsrail rejimi məsləhət rəyini rədd edib və yardım paylanmasına mane olmaqla, beynəlxalq heyətinə viza verməkdən imtina etməklə UNRWA-nın fəaliyyətini məhdudlaşdırmağa davam edir.

Beynəlxalq qanunlara məhəl qoyulmaması

İsrail rejimi həmçinin 2024-cü ilin yanvarında Qəzzada soyqırımın mümkün aktlarının törədildiyini müəyyən edən BƏM qərarında göstərilən müvəqqəti tədbirlərə də riayət etmir. Bu tədbirlərə soyqırım aktlarının qarşısının alınması, soyqırıma təhrik edənlərin qarşısının alınması və cəzalandırılması, eləcə də Qəzzaya humanitar yardımın buraxılması daxil idi. O vaxtdan bəri məhkəmə müvəqqəti tədbirlərini dəfələrlə təsdiqləyib. İsrail rejimi isə onları görməzdən gəlməyə davam edir. Bunun səbəbi beynəlxalq səviyyədə onun misli görünməmiş diplomatik, maliyyə və hərbi dəstəkdən faydalanmasıdır. Bunun son nümunəsi noyabrın 17-də BMT Təhlükəsizlik Şurasının ABŞ prezidenti Donald Trampın Qəzza üçün 20 bəndlik planını təsdiqləyən 2803 saylı qətnaməni qəbul etməsi ilə baş verdi.

ABŞ-ın rolu və yeni idarəetmə cəhdləri

Həmin qətnamənin müddəaları arasında Qəzzaya nəzarəti ələ alacaq iki qurumun yaradılması da var: Trampın özünün sədrlik etdiyi Sülh Şurası və təhlükəsizliyi təmin etmək, Fələstin qruplarının silahsızlaşdırılmasını həyata keçirmək vəzifəsi daşıyan Beynəlxalq Sabitləşdirmə Qüvvəsi. Hər iki qurumun idarəetmə strukturu qeyri-müəyyən olaraq qalır, lakin onlar İsrail rejimi ilə koordinasiyalı şəkildə fəaliyyət göstərəcək, faktiki olaraq Fələstin xalqı üzərində daha bir xarici nəzarət qatı quracaqlar. Qətnamə həmçinin yardımın paylanmasında mövcud yerli və beynəlxalq strukturların yan keçilməsinə icazə verir. Orada soyqırımdan heç bəhs edilmir və müharibə cinayətlərinə görə hesabatlılıq üçün heç bir mexanizm təklif olunmur. Mahiyyət etibarı ilə qətnamə beynəlxalq hüquqa ziddir və ABŞ-a – soyqırımın ortaq icraçısına – Qəzza üzərində nəzarəti verir.

"Atəşkəs" – diplomatik pərdə

Bütün bunlar "atəşkəs"in əslində heç də atəşkəs olmadığını aydın göstərir. İsrail rejimi Qəzzaya hücum etməyə, Fələstin əhalisini ac saxlamağa və onlara lazımi sığınacaq və səhiyyə xidmətlərindən məhrum etməyə davam edir. Bu tənzimləməni atəşkəs adlandırmaq üçüncü dövlətlərə münaqişənin həlli və hətta sülh sahəsində irəliləyiş iddia etməyə imkan verir, halbuki Fələstinlilərin yerdəki əsas soyqırım reallığı əsasən dəyişməz qalır. "Atəşkəs" diplomatik bir fırıldaqdır – Qəzzadakı Fələstin xalqının davam edən məhv edilməsi, köçürülməsi və yox edilməsi üçün bir pərdə, beynəlxalq ictimaiyyət və media üçün isə bir diqqət yayındırıcı vasitədir.

24 saat